Μόνο η Ελλάδα συνεχίζει να ανέχεται το χύμα ελαιόλαδο στο τραπέζι της
Σε ουραγό στη χρήση τυποποιημένου ελαιολάδου στην εστίαση αναδεικνύεται η χώρα μας, αφού πλέον είναι η μόνη ελαιοπαραγωγός χώρα της Ευρώπης που δεν την έχει καταστήσει υποχρεωτική. Η χρήση του χύμα ελαιολάδου στα εστιατόρια και στα ξενοδοχεία ήδη έχει απαγορευτεί σε Πορτογαλία, Ιταλία και Ισπανία.
Oι υπόλοιπες ελαιοπαραγωγικές χώρες της Ε.Ε. , δηλαδή Πορτογαλία, Ιταλία και Ισπανία έχουν ήδη... εξοστρακίσει δια νόμου το χύμα ελαιόλαδο από τα εστιατόρια και την εστίαση.
Στη χώρα μας, αυτό το τόσο σημαντικό μέτρο που θα έδινε πρόσθετη υπεραξία στο προϊόν και θα διασφάλιζε τα συμφέροντα των καταναλωτών δεν έχει καν τεθεί προς συζήτηση, ούτε από την κυβέρνηση αλλά ούτε κι από τις οργανώσεις των παραγωγών, γεγονός που αναδεικνύει τις εγγενείς αδυναμίες του κλάδου να αρθρώσει ουσιαστικό λόγο για τα ζητήματα που τον αφορούν.
Μια χαμένη ευκαιρία
Κι όμως, η Ελλάδα ήταν μία από τις 15 χώρες που είχε στηρίξει το μέτρο αυτό σε κοινοτικό επίπεδο. Η σχετική ρύθμιση που είχε προτείνει ο επίτροπος Γεωργίας Ντατσιάν Τσιόλος προέβλεπε ότι, από την 1η Ιανουαρίου 2014, τα εστιατόρια δεν θα μπορούσαν να σερβίρουν ελαιόλαδο σε γυάλινες κανάτες, και θα αναγκάζονταν να χρησιμοποιούν σφραγισμένες επώνυμες και μη αναπληρώσιμες φιάλες.
Η πρόταση της Κομισιόν προβλήθηκε όχι ως μέτρο στήριξης των παραγωγών, αλλά ως ένα μέτρο που προωθεί τη διαφάνεια στην αγορά και προστατεύει τα δικαιώματα του καταναλωτή. Και η αλήθεια είναι ότι σήμερα κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα τι λάδι πλασάρεται ως ελαιόλαδο στα εστιατόρια.
Ωστόσο, μετά από έντονες αντιδράσεις ορισμένων χωρών του Βορρά, η Κομισιόν απέσυρε την πρόταση άρον άρον. Όπως αναφέρει το BBC, η επιβολή ενός τέτοιου μέτρου ήταν δύσκολη σε μια εποχή που ο ευρωσκεπτικισμός είναι στα πιο υψηλά του επίπεδα. Φυσικά δεν βοήθησαν και οι φορτισμένες δηλώσεις του Βρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον («Πρόκειται ακριβώς για ένα από τα ζητήματα που δεν θα έπρεπε καν να συζητιούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση») αλλά και του Ολλανδού ομολόγου του Μαρκ Ρούτε («Η ιδέα αυτή είναι τόσο παράξενη που τα λόγια περιττεύουν»).
Το σίγουρο είναι ότι οι χώρες του Βορρά θα έβλεπαν αλλιώς το θέμα αν αφορούσε ένα προϊόν που παράγουν οι ίδιες. Ωστόσο η Κομισιόν αναγκάστηκε να κάνει στροφή 180 μοιρών και η πρόταση πλέον δεν είναι καν στο τραπέζι.
Πρωτοπόροι οι Πορτογάλοι
Αυτό όμως δεν εμπόδισε τις χώρες που παράγουν ελαιόλαδο να προωθήσουν ανάλογα μέτρα σε εθνικό επίπεδο, εκθέτοντας με τον τρόπο αυτό την αβελτηρία των Βρυξελλών. Πρώτη το έκανε η Πορτογαλία, που εφαρμόζει ανάλογο μέτρο εδώ και ένα χρόνο. Ακολούθησε η Ιταλία όπου το υπουργείο Γεωργίας φέτος εξέδωσε ερμηνευτική διάταξη του νόμου του 2006 για το ελαιόλαδο, διευκρινίζοντας ότι πέραν της νόμιμης σήμανσης, τα δοχεία ελαιολάδου στα εστιατόρια θα πρέπει να διαθέτουν πώμα μίας χρήσης και να μην ξαναγεμίζονται.
Όπως επισημαίνει η αγροτική συνομοσπονδία Coldiretti, η χρήση συσκευασμένου ελαιολάδου στην εστίαση προστατεύει το κύρος του σήματος «Made in Italy» στη γαστρονομία και τον τουρισμό. Ακολούθησε η Ισπανία, όπου στις αρχές Ιουλίου το υπουργείο Γεωργίας υποχώρησε στις συνεχείς πιέσεις των παραγωγών και προανήγγειλε νόμο που θα απαγορεύει τη χρήση του χύμα ελαιολάδου στην εστίαση και τη φιλοξενία. Έτσι η Ελλάδα έτσι μένει η μόνη ελαιοπαραγωγός χώρα που… περί άλλων τυρβάζει.
Μαγειρεύουν με ελαιόλαδο και μάλιστα το υπογράφουν
Μια από τις πιο σοβαρές προσπάθειες για την προώθηση του ελαιολάδου στην εστίαση αντιπροσωπεύει η δημιουργία του Δικτύου Επιχειρήσεων Αποκλειστικής Χρήσης Ελαιολάδου (ΔΕΑΧΕ) που έχει ήδη ξεκινήσει τη λειτουργία του στην Κρήτη.
Τα 38 εστιατόρια-μέλη του δικτύου δεσμεύονται ότι θα χρησιμοποιούν αποκλειστικά ελαιόλαδο, όχι μόνο για να τονώσουν την τοπική οικονομία αλλά κυρίως προς όφελος του καταναλωτή και για την ανάδειξη της Κρήτης ως προορισμού γαστρονομικού τουρισμού, ενώ τάσσονται υπέρ της χρήσης μη επαναπληρούμενων συσκευασιών ελαιολάδου
Κατά την πρόσφατη συνεδρίαση του ΔΣ στο Ρέθυμνο συζητήθηκαν και αποφασίστηκαν τα εξής:
(α) Άμεση έναρξη της προβλεπόμενης Πιστοποίησης των Μελών του Δικτύου, που θα γίνει με δαπάνες του προγράμματος, ώστε αυτή να έχει ολοκληρωθεί πριν από τις 12 Σεπτεμβρίου. Τα Μέλη του Δικτύου που θα πιστοποιηθούν, θα εφοδιαστούν με λογότυπο.
(β) Το λογότυπο του Δικτύου πρέπει να είναι απλό, κατανοητό, καλαίσθητο και χαρακτηριστικό και πρέπει να σχεδιαστεί άμεσα και να τεθεί υπόψη και του ΔΣ.
(γ) Το ύψος της εγγραφής, που θα γίνεται εφάπαξ για κάθε Μέλος, καθορίζεται σε 50 ευρώ, ενώ το ύψους της ετησίας εισφοράς προσδιορίζεται μεταξύ 100-150 ευρώ.
(δ) Η χρήση μη επαναγεμιζόμενων συσκευασιών ελαιολάδου στα τραπέζια των ταβερνών μελών, ανεξάρτητα από τις αποφάσεις ΕΕ και Κυβέρνησης, κρίνεται σκόπιμη και θα επιχειρηθεί η πιλοτική εφαρμογή της εθελοντικά μέχρι την ΓΣ οπότε θα οριστικοποιηθεί.
(ε) Εξέταση της δυνατότητας προσφοράς συσκευασιών παρθένου ελαιολάδου κατάλληλου για τηγάνισμα από επιχειρήσεις εμπορίας μέλη του Δικτύου σε επιχειρήσεις εστίασης του δικτύου σε ειδικές τιμές.
Σύμφωνα με δηλώσεις εκπροσώπων του Δικτύου, η ζημιά που προκαλείται από τη χρήση σπορέλαιων στις επιχειρήσεις εστίασης της Κρήτης, δεν αφορά μόνο τους ελαιοπαραγωγούς, αφορά κυρίως και περισσότερο την δυσφήμιση του τόπου και την απώλεια της ευκαιρίας να προβάλλουν την κρητική διατροφή.
Μια χαμένη ευκαιρία
Κι όμως, η Ελλάδα ήταν μία από τις 15 χώρες που είχε στηρίξει το μέτρο αυτό σε κοινοτικό επίπεδο. Η σχετική ρύθμιση που είχε προτείνει ο επίτροπος Γεωργίας Ντατσιάν Τσιόλος προέβλεπε ότι, από την 1η Ιανουαρίου 2014, τα εστιατόρια δεν θα μπορούσαν να σερβίρουν ελαιόλαδο σε γυάλινες κανάτες, και θα αναγκάζονταν να χρησιμοποιούν σφραγισμένες επώνυμες και μη αναπληρώσιμες φιάλες.
Η πρόταση της Κομισιόν προβλήθηκε όχι ως μέτρο στήριξης των παραγωγών, αλλά ως ένα μέτρο που προωθεί τη διαφάνεια στην αγορά και προστατεύει τα δικαιώματα του καταναλωτή. Και η αλήθεια είναι ότι σήμερα κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα τι λάδι πλασάρεται ως ελαιόλαδο στα εστιατόρια.
Ωστόσο, μετά από έντονες αντιδράσεις ορισμένων χωρών του Βορρά, η Κομισιόν απέσυρε την πρόταση άρον άρον. Όπως αναφέρει το BBC, η επιβολή ενός τέτοιου μέτρου ήταν δύσκολη σε μια εποχή που ο ευρωσκεπτικισμός είναι στα πιο υψηλά του επίπεδα. Φυσικά δεν βοήθησαν και οι φορτισμένες δηλώσεις του Βρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον («Πρόκειται ακριβώς για ένα από τα ζητήματα που δεν θα έπρεπε καν να συζητιούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση») αλλά και του Ολλανδού ομολόγου του Μαρκ Ρούτε («Η ιδέα αυτή είναι τόσο παράξενη που τα λόγια περιττεύουν»).
Το σίγουρο είναι ότι οι χώρες του Βορρά θα έβλεπαν αλλιώς το θέμα αν αφορούσε ένα προϊόν που παράγουν οι ίδιες. Ωστόσο η Κομισιόν αναγκάστηκε να κάνει στροφή 180 μοιρών και η πρόταση πλέον δεν είναι καν στο τραπέζι.
Πρωτοπόροι οι Πορτογάλοι
Αυτό όμως δεν εμπόδισε τις χώρες που παράγουν ελαιόλαδο να προωθήσουν ανάλογα μέτρα σε εθνικό επίπεδο, εκθέτοντας με τον τρόπο αυτό την αβελτηρία των Βρυξελλών. Πρώτη το έκανε η Πορτογαλία, που εφαρμόζει ανάλογο μέτρο εδώ και ένα χρόνο. Ακολούθησε η Ιταλία όπου το υπουργείο Γεωργίας φέτος εξέδωσε ερμηνευτική διάταξη του νόμου του 2006 για το ελαιόλαδο, διευκρινίζοντας ότι πέραν της νόμιμης σήμανσης, τα δοχεία ελαιολάδου στα εστιατόρια θα πρέπει να διαθέτουν πώμα μίας χρήσης και να μην ξαναγεμίζονται.
Όπως επισημαίνει η αγροτική συνομοσπονδία Coldiretti, η χρήση συσκευασμένου ελαιολάδου στην εστίαση προστατεύει το κύρος του σήματος «Made in Italy» στη γαστρονομία και τον τουρισμό. Ακολούθησε η Ισπανία, όπου στις αρχές Ιουλίου το υπουργείο Γεωργίας υποχώρησε στις συνεχείς πιέσεις των παραγωγών και προανήγγειλε νόμο που θα απαγορεύει τη χρήση του χύμα ελαιολάδου στην εστίαση και τη φιλοξενία. Έτσι η Ελλάδα έτσι μένει η μόνη ελαιοπαραγωγός χώρα που… περί άλλων τυρβάζει.
Μαγειρεύουν με ελαιόλαδο και μάλιστα το υπογράφουν
Μια από τις πιο σοβαρές προσπάθειες για την προώθηση του ελαιολάδου στην εστίαση αντιπροσωπεύει η δημιουργία του Δικτύου Επιχειρήσεων Αποκλειστικής Χρήσης Ελαιολάδου (ΔΕΑΧΕ) που έχει ήδη ξεκινήσει τη λειτουργία του στην Κρήτη.
Τα 38 εστιατόρια-μέλη του δικτύου δεσμεύονται ότι θα χρησιμοποιούν αποκλειστικά ελαιόλαδο, όχι μόνο για να τονώσουν την τοπική οικονομία αλλά κυρίως προς όφελος του καταναλωτή και για την ανάδειξη της Κρήτης ως προορισμού γαστρονομικού τουρισμού, ενώ τάσσονται υπέρ της χρήσης μη επαναπληρούμενων συσκευασιών ελαιολάδου
Κατά την πρόσφατη συνεδρίαση του ΔΣ στο Ρέθυμνο συζητήθηκαν και αποφασίστηκαν τα εξής:
(α) Άμεση έναρξη της προβλεπόμενης Πιστοποίησης των Μελών του Δικτύου, που θα γίνει με δαπάνες του προγράμματος, ώστε αυτή να έχει ολοκληρωθεί πριν από τις 12 Σεπτεμβρίου. Τα Μέλη του Δικτύου που θα πιστοποιηθούν, θα εφοδιαστούν με λογότυπο.
(β) Το λογότυπο του Δικτύου πρέπει να είναι απλό, κατανοητό, καλαίσθητο και χαρακτηριστικό και πρέπει να σχεδιαστεί άμεσα και να τεθεί υπόψη και του ΔΣ.
(γ) Το ύψος της εγγραφής, που θα γίνεται εφάπαξ για κάθε Μέλος, καθορίζεται σε 50 ευρώ, ενώ το ύψους της ετησίας εισφοράς προσδιορίζεται μεταξύ 100-150 ευρώ.
(δ) Η χρήση μη επαναγεμιζόμενων συσκευασιών ελαιολάδου στα τραπέζια των ταβερνών μελών, ανεξάρτητα από τις αποφάσεις ΕΕ και Κυβέρνησης, κρίνεται σκόπιμη και θα επιχειρηθεί η πιλοτική εφαρμογή της εθελοντικά μέχρι την ΓΣ οπότε θα οριστικοποιηθεί.
(ε) Εξέταση της δυνατότητας προσφοράς συσκευασιών παρθένου ελαιολάδου κατάλληλου για τηγάνισμα από επιχειρήσεις εμπορίας μέλη του Δικτύου σε επιχειρήσεις εστίασης του δικτύου σε ειδικές τιμές.
Σύμφωνα με δηλώσεις εκπροσώπων του Δικτύου, η ζημιά που προκαλείται από τη χρήση σπορέλαιων στις επιχειρήσεις εστίασης της Κρήτης, δεν αφορά μόνο τους ελαιοπαραγωγούς, αφορά κυρίως και περισσότερο την δυσφήμιση του τόπου και την απώλεια της ευκαιρίας να προβάλλουν την κρητική διατροφή.
