Έγινε χθες στην ΑΘήνα η συνέντευξη τυπου που ειχε προγραμματισει το ΓΕΩΤΕΕ, η ΠΕΔΔΥ και η Ολομέλεια Δικηγορικών Συλλόγων με την συμμετοχή του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, της Σχολής Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος του Α.Π.Θ., της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Γεωτεχνικών Δημοσίων Υπαλλήλων, του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών, του Συλλόγου Ελλήνων Γεωλόγων, του World Wildlife Fund και της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος & Πολιτισμού.
Παρακάτω διαβάστε την εισήγηση της ΠΕΔΔΥ στην Παραπάνω συνέντευξη.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΟΚΑΡΗΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑΣ ΕΝΩΣΗΣ ΔΑΣΟΛΟΓΩΝ Δ.Υ
"Μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές των προηγούμενων ετών και την φετινή τραγική εξέλιξη στην Ανατολική Αττική, είναι αυταπόδεικτο, νομίζω για όλους μας, ότι το ελληνικό κράτος με τους μηχανισμούς που διαθέτει για την πρόληψη και την καταστολή των δασικών πυρκαγιών, δεν μπορεί να προστατέψει όχι μόνο το δασικό πλούτο, αλλά πολύ περισσότερο ούτε τις ζωές, ούτε και τις περιουσίες των πολιτών.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών, είναι η θεσμική σύγχυση που έχει δημιουργηθεί σχετικά με το ποιος είναι αρμόδιος να κάνει τι, είτε αναφερόμαστε στην πρόληψη είτε στην καταστολή των δασικών πυρκαγιών, κάτι που το αντιληφθήκαμε όλοι στην τελευταία μεγάλη πυρκαγιά.
Σύγχυση που τελικά προκαλεί την κατάρρευση του κρατικού μηχανισμού, ιδίως όταν πρόκειται να αντιμετωπίσει κάποια δυναμική φυσική καταστροφή, όπως οι δασικές πυρκαγιές.
Συνεπώς, κάτω από τέτοιες περιστάσεις, δεν είναι παράδοξο να εμφανίζονται τα φαινόμενα τριβών και αντιπαραθέσεων ανάμεσα στα διάφορα επίπεδα διοίκησης του κράτους, όπου η Κεντρική Διοίκηση αποδίδει ευθύνες στην τοπική αυτοδιοίκηση και αντίστροφα, το πυροσβεστικό Σώμα εκτεθειμένο όσο ποτέ άλλοτε στην ελληνική κοινωνία για την αναποτελεσματικότητά του, βασανίζεται από εσωτερικές διαφορές και όλα αυτά, να καταλήγουν στην προσπάθεια να μεταφέρονται οι ευθύνες είτε στα πρόσωπα που διαχειρίστηκαν την κρίση αυτή, είτε ακόμα και σε κρατικούς φορείς, ανεξάρτητα αν αυτοί συμμετέχουν ενεργά στη δασοπυρόσβεση (Δασική Υπηρεσία) .
Για την Ένωσή μας η πραγματικότητα είναι ότι τόσο στον τομέα της πρόληψης όσο και της καταστολής τα πράγματα δεν είναι και τόσο ευοίωνα. Ουσιαστικά δεν υπάρχει ούτε πολιτική πρόληψης ούτε και σοβαρός επιχειρησιακός σχεδιασμός για την καταστολή των πυρκαγιών και επομένως το αποτέλεσμα αναμενόμενο .
Επιτρέψτε μου όμως να αναφερθώ διεξοδικότερα στη Δασική Υπηρεσία, η οποία ασκεί σύμφωνα με το νόμο την αρμοδιότητα της πρόληψης. Η υπηρεσία αυτή εμφανίζεται σήμερα αποδιοργανωμένη και απογυμνωμένη, με όλες τις συνέπειες στο αντικείμενο που διαχειρίζεται.
Αυτό οφείλεται στο ότι μετά το νόμο 2503/1997 για τη διοικητική αποκέντρωση, η Δασική Υπηρεσία που ασκούσε τον έλεγχο στον προγραμματισμό της δασικής πολιτικής και χρηματοδοτούσε τα δασικά έργα και τις δραστηριότητες ανάπτυξης και προστασίας των δασών, διαχωρίστηκε σε δύο κομμάτια (Περιφερειακές Δασικές Υπηρεσίες και Κεντρική Υπηρεσία Δασών) που υπάγονται σε διαφορετικά υπουργεία. Αυτό έχει σαν συνέπεια την χρόνο με το χρόνο διοικητική τους αποδυνάμωση, τις τραγικές ελλείψεις σε δασικό προσωπικό, (κυρίως δασοπόνους και δασοφύλακες, όπου τα ποσοστά των κενών θέσεων κατά μέσο όρο ξεπερνούν το 50% ), την μη αντικατάσταση του προσωπικού της που συνταξιοδοτείται, την αδυναμία προγραμματισμού έργων δασοπροστασίας και ανάπτυξης λόγω ανεπάρκειας πιστώσεων και την εν γένει ανυποληψία της στην ελληνική κοινωνία .
Όλα αυτά έχουν μεγάλη και καταλυτική σημασία. Ιδιαίτερα στη σημερινή εποχή που ο ανταγωνισμός Υπηρεσιών για την άσκηση αρμοδιοτήτων γιγαντώνεται, που η διεκδίκηση πόρων αποτελεί την κύρια προτεραιότητα και η προώθηση πολυποίκιλων συμφερόντων από διαφόρους φορείς κανόνα Σας παραπέμπω σε μια σειρά από ρυθμίσεις με τις οπίες αρμοδιότητες που θα έπρεπε να ασκούνται απο το κράτος περνούν σε άλλους φορείς ακόμη και ιδιωτικούς, όπως πχ ( Φορείς διαχείρισης, Ομοσπονδιακή θηροφυλακή, Σύνδεσμοι Ο.Τ.Α, Κτηματολόγιο Α.Ε κλπ) και ουσιαστικά υποσκάπτεται η λειτουργία των Δασικών Υπηρεσιών και αναστέλλονται κρίσιμες αρμοδιότητες τους.
Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα που συνδέεται με τη λειτουργία του ίδιου του Κράτους είναι η διφορούμενη στάση του ίδιου του κράτους αλλά και της κοινωνίας απέναντι στα δασικά οικοσυστήματα, που άλλοτε τα βλέπουμε σαν φυσικούς πόρους και άλλοτε , όταν συνδέονται με τα μικροσυμφέροντά μας σαν οικόπεδα . Αυτή η στάση αποτυπώνεται διαχρονικά στους νόμους του Ελληνικού Κράτους ακόμα και στην τελευταία προσπάθεια αναθεώρησης του άρθρου 24 του Συντάγματος.
Νόμοι που χαρακτηρίζονται αντιδασικοί, όπως ό Ν. 3208 /2003, νομοθετικές ρυθμίσεις σε άσχετα νομοσχέδια που μειώνουν τη δασική προστασία, χαριστικές ή άλλες νομικές και διοικητικές πράξεις, οι πελατειακές σχέσεις που αναπτύσσονται με την μη κατεδάφιση των αυθαιρέτων και τη μη καταβολή προστίμων, είναι στοιχεία που συνδέονται με τις δασικές πυρκαγιές γιατί δημιουργούν προσδοκίες για νομιμοποίηση αυθαιρεσιών, νέες καταπατήσεις δημόσιων εκτάσεων, νέες γενιές αυθαιρέτων δηλαδή καταστάσεων που υποδηλώνουν τον τρόπο που τελικά αντιμετωπίζουμε σαν πολιτεία και σαν κοινωνία τα δάση και τις δασικές πυρκαγιές..
Σε ότι αφορά την καταστολή των πυρκαγιών τα προβλήματα εντοπίζονται στο ¨δόγμα¨με το οποίο οργανώνεται ο αντιπυρικός σχεδιασμός και εκτελείται το έργο της δασοπυρόσβεσης .
Το ¨δόγμα¨, που ακολουθείται από το Πυροσβεστικό Σώμα, να δίνεται δηλαδή προτεραιότητα στην προστασία των κατοικιών και των οικισμών, (το οποίο εκφράστηκε δια στόματος του ίδιου του πρωθυπουργού ¨δίνουμε προτεραιότητα στην ανθρώπινη ζωή και την περιουσία των πολιτών¨) είναι στην κυριολεξία καταστροφικό . Και βεβαίως κανείς δε συζητάει για την αυτονόητη προτεραιότητα της ασφάλειας των πολιτών και των δυνάμεων που συμμετέχουν στην κατάσβεση. Όμως η εγκατάλειψη του δάσους από τις πυροσβεστικές δυνάμεις και η αναμονή του μετώπου της πυρκαγιάς σε δρόμους ή πλατείες το μόνο που μπορεί να προκαλέσει είναι εξάπλωση, ιδιαίτερα μεγάλη ένταση της πυρκαγιάς και ταχύτατη εξάπλωση της σε περισσότερα του ενός μέτωπα, δηλαδή χαρακτηριστικών που μπορεί να προκαλέσουν μεγάλες ανθρώπινες απώλειες και καταστροφές στις κατοικίες που θέλουμε να προστατέψουμε.
Ένα άλλο αρνητικό στοιχείο του προαναφερόμενου επιχειρησιακού σχεδιασμού είναι να δίνεται έμφαση και ιδιαίτερο βάρος στην αεροπυρόσβεση. Όμως είναι γνωστό ότι τα αεροπλάνα και τα ελικόπτερα δεν κάνουν την ¨τελική κατάσβεση¨ . Αυτή γίνεται από χερσαίες πυροσβεστικές δυνάμεις με την ανάπτυξη δικτύων σωληνώσεων για τη μεταφορά και η εργασία αυτή γινόταν ακόμη και τη νύχτα που οι συνθήκες για την κατάσβεση είναι ευνοϊκότερες. Πέρα των ανωτέρω βασικών προβλημάτων που αφορούν τις αρχές του σχεδιασμού, υπάρχουν και εξειδικευμένα ζητήματα τα οποία πρέπει να επιλυθούν προκειμένου να έχουμε μείωση των ζημιών από τις πυρκαγιές. Αυτά επιγραμματικά είναι :
Α. θεσμικά – διοικητικά μέτρα
Ενιαίος Φορέα Δασοπροστασίας: Προτείνεται η επαναλειτουργία της επιτροπής της βουλής για τα δάση , που σε διάστημα 5 μηνών θα επικαιροποιήσει το πόρισμα της διακομματικής επιτροπής της βουλής και θα προτείνει νομοθετικές παρεμβάσεις.
Η επανεξέταση του νομικού και θεσμικού πλαισίου για τη δασοπροστασία με την κατάργηση του Ν.3208/2003 και του Ν.3147/2003.
Η σύνταξη και κύρωση των Δασικών Χαρτών και του Δασολογίου για όλη την Ελλάδα και ειδικότερα ΑΜΕΣΑ σε πυρόπληκτες περιοχές.
Η αναδιοργάνωση της Δασικής Υπηρεσίας και η λειτουργία της στα πλαίσια Υπουργείου Περιβάλλοντος, με ξεκάθαρες αρμοδιότητες και πόρους
Η εκπόνηση ειδικών αντιπυρικών σχεδίων (εκπόνηση Ειδικών Σχεδίων Αντιπυρικής Προστασίας με κλίμακα αναφοράς τη διοικητική διαίρεση των δασαρχείων αλλά και σχεδίων περιμετρικά οικιστικών περιοχών, αρχαιολογικών χώρων, σημαντικών προστατευόμενων περιοχών, κ.λπ.) .
Η εξασφάλιση μέσω των επιχειρησιακών προγραμμάτων της αναγκαίας χρηματοδότησης έργων πρόληψης των πυρκαγιών και αποκατάστασης της φυσικής βλάστησης .
Η χρήση σύγχρονων τεχνολογιών για την αποτύπωση και χαρτογράφηση των τύπων δασικής καύσιμης ύλης .
Η διαχείριση της δασικής καύσιμης ύλης με προγράμματα μείωσης και ελέγχου της συσσώρευσης βιομάζας .
Η αποτύπωση και χαρτογράφηση των καμένων εκτάσεων και η διαχρονική παρακολούθηση τους για την καταγραφή και άμεση κατεδάφιση των αυθαίρετων με τη δημιουργία και υπηρεσίας που θα επωμιστεί αυτό το έργο.
Μελέτες για τη γενικότερη ανόρθωση και αναβάθμιση των περιοχών που έχουν υποβαθμιστεί, είτε από πυρκαγιές είτε από άλλους λόγους.
Β. ΜΕΤΡΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΥΡΚΑΓΙΑ
Άμεση προμήθεια δορυφορικών εικόνων υπερυψηλής ανάλυσης (για το διάστημα πριν και μετά την πυρκαγιά)
Άμεση απομάκρυνση (υλοτόμηση) της καμένης και νεκρής βλάστησης.
Κήρυξη των καμένων εκτάσεων ως αναδασωτέων, με σαφή προσδιορισμό των νομίμων σχεδίων πόλεων και των αγροτικών εκτάσεων που θα εξαιρεθούν από την ανωτέρω κήρυξη .
Άμεση σύνταξη μελέτης για την κατασκευή κορμοδεμάτων και κορμοπλεγμάτων για την συγκράτηση των εδαφών ( άμεσα αντιδιαβρωτικά έργα ) στις περιοχές που είναι διαθέσιμος καμένος ξυλώδης όγκος .
Άμεση σύνταξη μελέτης για την κατασκευή φραγμάτων στις κοίτες των ρεμάτων, κυρίως στις περιοχές που δε θα κατασκευαστούν κορμοδέματα και κορμοφράγματα.
Προώθηση προγράμματος για την τεχνητή αναδάσωση των διπλοκαμμένων περιοχώ όπου δεν μπορεί να αναπτυχθεί η φυσική αναγέννηση
Σχεδιασμός και εκτέλεση έργων αντιπυρικής προστασίας (αντιπυρικοί δρόμοι και ζώνες, δίκτυα νερού – υδατοδεξαμενές κ.α.)
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ –ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΥΡΚΑΓΙΑ
1. Τα σχέδια δράσης του Π.Σ πρέπει να αλλάξουν κλίμακα αναφοράς και να αφορούν πλέον ξεχωριστά κάθε ορεινό όγκο, δηλαδή πρέπει να ακολουθούν τη διοικητική διαίρεση των δασαρχείων, τα οποία αντιστοιχούν σε συγκεκριμένους (από πλευράς ορεογραφίας, βλάστησης, επικοινωνίας κλπ) ορεινούς όγκους.
2. Να αξιοποιούνται όλες οι υπηρεσίες που γνωρίζουν το δάσος, το δασικό οδικό δίκτυο και τη συμπεριφορά της βλάστησης .
3. Πρέπει να υπάρχει παρουσία των δυνάμεων καταστολής μ έ σ α στο δάσος πριν ξεσπάσει η πυρκαγιά . Η παρουσία αυτή έχει και προληπτικό χαρακτήρα αλλά συντελεί ουσιαστικά στην άμεση επέμβαση κάτι που δεν υπάρχει σε καμιά επιχείρηση σήμερα .
4. Πρέπει μέσα στα δάση να λειτουργούν οργανωμένα πυροφυλάκεια –ίσως με τη συνεργασία εθελοντικών ομάδων και των ΟΤΑ κάτι που σήμερα τείνει να εξαλειφθεί.
5. Σε κάθε περίπτωση πυρκαγιάς πρέπει , στον τόπο της φωτιάς, να λειτουργεί επιχειρησιακό κέντρο (τοπικό συντονιστικό) που θα διαχειρίζεται τα πυροσβεστικά μέσα, τις υδροφόρες και το έμψυχο δυναμικό και θα τα κατανέμει στα διάφορα μέτωπα της πυρκαγιάς (κάτι που σήμερα δεν γίνεται) .
6. Τέλος τα πυροσβεστικά αυτοκίνητα θα πρέπει να επιχειρούν μέσα στο δάσος και να μην περιμένουν τη φωτιά στους δρόμους ή τις πλατείες των πόλεων, διότι τότε όταν φτάσει η πυρκαγιά δεν είναι αντιμετωπίσιμη.
ΔΑΣΑΡΧΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ :
ΕΚΤΑΣΗ ΠΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΥΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΖΟΝΤΑΙ: 3.500.000 στρ.
ΥΠΗΡΕΤΟΥΝΤΕΣ ΔΑΣΟΛΟΓΟΙ :40 (109.000 στρ ανά δασολόγο)
ΔΑΣΟΠΟΝΟΙ 23 (194.000 στρ ανα δασοπόνο)
ΔΑΣΟΦΥΛΑΚΕΣ 49 ( 83.000 στρ ανα δασοφύλακα)
ΕΚΤΑΣΗ ΠΟΥ ΚΑΗΚΕ ΤΟ ΕΤΟΣ 2009: 250.000 στρ
ΔΙΠΛΟΚΑΜΕΝΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ 60.000 ΣΤΡ
ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΠΟΥ ΕΚΤΕΛΕΣΤΗΚΑΝ 522 στρ
ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΚΗΡΥΞΕΩΣ ΑΝΑΔΑΣΩΤΕΩΝ 173
ΖΩΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ > 50.000
ΠΡΑΞΕΙΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΥ (ΑΙΤΗΜΑΤΑ) > 1900
ΒΕΒΑΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΟΡΦΗ ΕΚΤΑΣΕΩΝ > 2500
ΑΥΘΑΙΡΕΤΑ ΠΟΥ ΒΕΒΑΙΩΘΗΚΑΝ >900
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΠΡΟΣΤΙΜΑ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΑΥΘΑΙΡΕΤΩΝ >1000
ΜΗΝΥΣΕΙΣ ΣΕ ΟΤΑ περίπου 60 μηνύσεις
ΕΙΔΟΣ ΑΥΘΑΙΡΕΣΙΩΝ : Παράνομη κατάληψη, διάνοιξη δρόμων, νεκροταφεία, παιδικές χαρές, εκχέρσωσεις, παράνομες ηλεκτροδοτήσεις, υδροδοτήσεις , πλακοστρώσεις , πεζοδρομήσεις κλπ
ΠΟΙΝΙΚΑ : >200
ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΑΠΟΒΟΛΗΣ: περίπου 70 υποθέσεις
ΤΑΚΤΙΚΕΣ ΑΓΩΓΕΣ ΚΥΡΙΟΤΗΤΑΣ : > 800 υποθέσεις
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ: >300 υποθέσεις
ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΓΙΑ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΕΩΝ : >170 υποθέσεις
ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΓΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΠΡΟΣΤΙΜΑ : > 850 υποθέσεις
ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΩΝ ΑΝΑ ΕΤΟΣ : >2500 υποθέσεις "
