∆ικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ ΤΥΠΟΥ αριθ. 5/11
Λουξεµβούργο, 9 Φεβρουαρίου 2011
Προτάσεις του γενικού εισαγγελέα στην υπόθεση C-442/09
Karl Heinz Bablok κ.λπ. κατά Freistaat Bayern
Κατά τον γενικό εισαγγελέα Y. Bot το µέλι που περιέχει γύρη αραβοσίτου της σειράς MON 810 αποτελεί τρόφιµο που παράγεται από ΓΤΟ και για τη διάθεσή του στην αγορά επιβάλλεται η χορήγηση εγκρίσεως
Η οδηγία 2001/18 1 ορίζει ότι η σκόπιµη ελευθέρωση ή η διάθεση ΓΤΟ (γενετικώς τροποποιηµένων οργανισµών) στην αγορά επιτρέπεται µόνον κατόπιν εγκρίσεως.
Κατά τον κανονισµό 1829/2003 2, σε έγκριση υπόκεινται οι ΓΤΟ που προορίζονται για την ανθρώπινη διατροφή, τα τρόφιµα που περιέχουν ή αποτελούνται από ΓΤΟ, καθώς και τα τρόφιµα που παράγονται από συστατικά παραγόµενα από ΓΤΟ ή περιέχουν τέτοια συστατικά.
Το 1998, η εταιρεία Monsantο έλαβε έγκριση για τη διάθεση στην αγορά γενετικώς τροποποιηµένου αραβοσίτου της σειράς MON 810. Επιπλέον, έγκριση έλαβαν, επίσης, πλείονα προϊόντα που παρασκευάζονται από αραβόσιτο της σειράς MON 810, ήτοι τα άλευρα αραβοσίτου, η γλουτένη αραβοσίτου, το σιµιγδάλι αραβοσίτου, το άµυλο αραβοσίτου, η γλυκόζη αραβοσίτου και το έλαιο αραβοσίτου.
Ο γενετικώς τροποποιηµένος αραβόσιτος της σειράς MON 810 περιέχει γονίδιο βακτηρίου το οποίο προκαλεί στο φυτό του αραβοσίτου τη σύνθεση τοξινών που καταπολεµούν τις λάρβες ενός επιβλαβούς για τον αραβόσιτο είδους πεταλούδας, το οποίο, όταν προσβάλλει το φυτό, εξασθενεί την ανάπτυξή του.
Το Freistaat Bayern (οµόσπονδο κράτος της Βαυαρίας, Γερµανία) είναι ιδιοκτήτης διαφόρων γεωτεµαχίων στα οποία καλλιεργήθηκε κατά τα παρελθόντα έτη γενετικώς τροποποιηµένος αραβόσιτος της σειράς MON 8 10 για ερευνητικούς σκοπούς.
Ο K. H. Bablok εκµεταλλεύεται µελισσοκοµείο ερασιτεχνικού και οικολογικού χαρακτήρα και παράγει, πλησίον των γεωτεµαχίων του Freistaat Bayern, µέλι προς πώληση και προς ιδίαν κατανάλωση. Στο παρελθόν παρήγε επίσης γύρη προς πώληση ως τρόφιµο, υπό τη µορφή συµπληρωµάτων διατροφής.
Το 2005 εντοπίστηκαν, αφενός, DNA αραβοσίτου της σειράς MON 810 και, αφετέρου, γενετικώς τροποποιηµένες πρωτεΐνες σε γύρη αραβοσίτου του K. H. Bablok προερχόµενη από κυψέλες τοποθετηµένες σε απόσταση 500 µέτρων από τα γεωτεµάχια του Freistaat Bayern. Επιπλέον, απειροελάχιστες ποσότητες DNA MON 810 ανιχνεύθηκαν και σε ορισµένα δείγµατα µελιού του K. H. Bablok.
Ισχυριζόµενος ότι η πρόσµειξη καταλοίπων γενετικώς τροποποιηµένου αραβοσίτου κατέστησε τα µελισσοκοµικά προϊόντα του ακατάλληλα προς διάθεση στην αγορά και κατανάλωση, οK. H. Bablok προσέφυγε κατά του οµόσπονδου κράτους της Βαυαρίας ενώπιον των γερµανικών δικαστηρίων. Το Bayerischer Verwaltungsgerichtshof (διοικητικό δικαστήριο του οµόσπονδου κράτους της Βαυαρίας, Γερµανία) ζητεί από το ∆ικαστήριο να διευκρινίσει εάν η πρόσµειξη στα µελισσοκοµικά του προϊόντα γενετικώς τροποποιηµένης γύρης προκαλεί «σηµαντική βλάβη» των εν λόγω προϊόντων, κατά την έννοια ότι για τη διάθεσή τους στην αγορά απαιτείται η λήψη εγκρίσεως.
1 Οδηγία 2001/18/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 12ης Μαρτίου 2001, για τη σκόπιµη ελευθέρωση γενετικώς τροποποιηµένων οργανισµών στο περιβάλλον και την κατάργηση της οδηγίας 90/220/ΕΟΚ του Συµβουλίου (ΕΕ L 106, σ. 1), όπως τροποποιήθηκε από τον κανονισµό 1829/2003 και τον κανονισµό (ΕΚ) 1830/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 22ας Σεπτεµβρίου 2003 (ΕΕ L 268, σ. 24).
2 Κανονισµός (ΕΚ) 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 22ας Σεπτεµβρίου 2003, για τα γενετικώς τροποποιηµένα τρόφιµα και ζωοτροφές (ΕΕ L 268, σ. 1).
Στις σηµερινές προτάσεις του, ο γενικός εισαγγελέας Yves Bot υπενθυµίζει, κατ’ αρχάς, ότι, οι ΓΤΟ, όπως όλοι οι ζώντες οργανισµοί, αποτελούν βιολογικές οντότητες ικανές προς αναπαραγωγή ή προς µεταφορά γενετικού υλικού. ∆ιαπιστώνει ότι η γύρη αραβοσίτου χάνει την ικανότητα γονιµοποιήσεως εντός σύντοµου διαστήµατος λόγω αφυδατώσεως, οπότε καθίσταται άψυχο υλικό. Μολονότι το εν λόγω υλικό ενδέχεται να εξακολουθεί να περιέχει γενετικές πληροφορίες, εντούτοις απλώς και µόνον η παρουσία σε αυτό DNA και το ενδεχόµενο ενσωµατώσεως του εν λόγω DNA σε άλλους οργανισµούς δεν στοιχειοθετoύν ότι ο εν λόγω νεκρός οργανισµός είναι ικανός να µεταφέρει ενεργά το γενετικό του υλικό.
Υπό τις συνθήκες αυτές, ο γενικός εισαγγελέας συνάγει το συµπέρασµα ότι η γύρη αραβοσίτου της σειράς MON810, η οποία δεν είναι πλέον βιώσιµη, και, εποµένως, δεν είναι πλέον ικανή να επιτελέσει τη λειτουργία της στην αναπαραγωγή, δεν αποτελεί ζωντανό οργανισµό και, συνεπώς, δεν µπορεί να θεωρηθεί ότι συνιστά ΓΤΟ.
Αντιθέτως, ο γενικός εισαγγελέας Y. BOT διαπιστώνει ότι τόσο το µέλι στο οποίο ανιχνεύεται γύρη αραβοσίτου της σειράς ΜΟΝ 810, όσο και τα συµπληρώµατα διατροφής µε βάση τη γύρη που περιέχουν γύρη της ίδιας ποικιλίας αραβοσίτου παράγονται από έναν ΓΤΟ. Συναφώς, επισηµαίνει ότι η εν λόγω γύρη χρησιµοποιείται ως συστατικό για την παρασκευή ή την προετοιµασία των εν λόγω µελισσοκοµικών προϊόντων και ότι ίχνη της γύρης αυτής περιέχονται ακόµη και στα τελικά προϊόντα.
Περαιτέρω, ο γενικός εισαγγελέας διευκρινίζει ότι ένα τρόφιµο το οποίο περιέχει υλικό προερχόµενο από γενετικώς τροποποιηµένο φυτό πρέπει να θεωρείται πάντοτε, ανεξαρτήτως του εάν η πρόσµειξη ήταν ηθεληµένη ή µη, ότι αποτελεί τρόφιµο που παράγεται από ΓΤΟ. Συγκεκριµένα, επισηµαίνει ότι ο κίνδυνος που ενέχουν τα γενετικώς τροποποιηµένα τρόφιµα για την ανθρώπινη υγεία είναι ανεξάρτητος από την ενσυνείδητη ή µη προσθήκη σε αυτά του εν λόγω υλικού που προέρχεται από γενετικώς τροποποιηµένο φυτό.
Εν τέλει, ο γενικός εισαγγελέας διαπιστώνει ότι η µη ηθεληµένη πρόσµειξη σε µέλι έστω και απειροελάχιστης ποσότητας γύρης αραβοσίτου της σειράς MON 810 συνεπάγεται ότι για τη διάθεση του εν λόγω µελιού στην αγορά επιβάλλεται η χορήγηση εγκρίσεως. Συναφώς, το γεγονός ότι η επίµαχη γύρη προέρχεται από ΓΤΟ που έχει λάβει έγκριση για σκόπιµη ελευθέρωση στο περιβάλλον και ότι ορισµένα άλλα προϊόντα του εν λόγω ΓΤΟ διατίθενται νοµίµως στην αγορά ως τρόφιµα δεν έχει καθοριστική σηµασία, διότι το µέλι που περιέχει την εν λόγω γύρη δεν έχει λάβει έγκριση κατά τον κανονισµό 1829/2003.
ΥΠΟΜΝΗΣΗ: Οι προτάσεις του γενικού εισαγγελέα δεν δεσµεύουν το ∆ικαστήριο. Έργο του γενικού εισαγγελέα είναι να προτείνει στο ∆ικαστήριο, µε πλήρη ανεξαρτησία, νοµική λύση για την υπόθεση που του έχει ανατεθεί. Η υπόθεση τελεί υπό διάσκεψη στο ∆ικαστήριο. Η απόφαση θα εκδοθεί αργότερα.
ΥΠΟΜΝΗΣΗ: Η προδικαστική παραποµπή παρέχει στα δικαστήρια των κρατών µελών τη δυνατότητα, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, να υποβάλουν στο ∆ικαστήριο ερώτηµα σχετικό µε την ερµηνεία του δικαίου της Ένωσης ή µε το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το ∆ικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεµεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά σύµφωνα µε την απόφαση του ∆ικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσµεύει, κατά τον ίδιο τρόπο, τα άλλα εθνικά δικαστήρια που επιλαµβάνονται παρόµοιου προβλήµατος.
Ανεπίσηµο έγγραφο προοριζόµενο για τα µέσα µαζικής ενηµερώσεως, το οποίο δεν δεσµεύει το ∆ικαστήριο.
Το πλήρες κείµενο των προτάσεων δηµοσιεύεται στην ιστοσελίδα CURIAκατά την ηµεροµηνία αναπτύξεώς τους
Επικοινωνία: Estella Cigna-Αγγελίδη (+352) 4303 2582
Με ποιον τρόπο μπορεί να συμβάλει στον στόχο της «ισορροπημένης εδαφικής ανάπτυξης» η νέα ΚΑΠ; Αυτό θα αποτελέσει το κύριο θέμα του Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας που θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες στις 21 Φεβρουαρίου. 
Εγκρίθηκαν πιστώσεις για το 2011 για τις γεωργοπεριβαλλοντικές ενισχύσεις (βιολογική γεωργία, κτηνοτροφία, νιτρορύπανση κ.α.) ύψους 164 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με την απόφαση που υπέγραψαν ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστας Σκανδαλίδης και ο υφυπουργός Οικονομικών Φίλιππος Σαχινίδης. Όπως δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ, η συνολική δημόσια δαπάνη για τα αγροπεριβαλλοντικά μέτρα μέχρι και το έτος 2013 ανέρχεται στα 1.032.805.464 ευρώ.