Συνέντευξη Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Καθηγητή, Αθανάσιου Τσαυτάρη στη διαδικτυακή τηλεόραση του ΑΜΠΕ ( www.amna.gr) και τη δημοσιογράφο Μαρία Σιδέρη
- Τη διανομή φρουτοσαλάτας αλλά και γαλακτοκομικών προϊόντων σε σχολεία σχεδιάζει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. «Πρόθεσή μας από τη μία είναι να εξασφαλιστεί βασική τροφή σε παιδιά σε τούτη τη δύσκολη οικονομική συγκυρία και από την άλλη να συστήσουμε στους μικρούς καταναλωτές ένα υγιεινό μοντέλο διατροφής». Την ίδια ώρα σε εξέλιξη βρίσκεται άλλο ένα πρόγραμμα, που αφορά στη διανομή δωρεάν τροφίμων σε απόρους, συνολικού προϋπολογισμού 23,3 εκατ. ευρώ.
- Μελετάται και δρομολογείται ένα πλέγμα δράσεων, από το ηλεκτρονικό τιμολόγιο έως την καθιέρωση των λεγόμενων farmers' market, που αποσκοπούν στο κλείσιμο της ψαλίδας των τιμών ανάμεσα στον παραγωγό και τον τελικό καταναλωτή.
- Τόσο στην Ευρώπη όσο και στη χώρα μας η έννοια της αυτάρκειας αναδεικνύεται σε προτεραιότητα. Καταβάλλουμε μεγάλες προσπάθειες προς την ΕΕ, προκειμένου να ενισχυθούν και να ξαναζωντανέψουν καλλιέργειες όπως π.χ. των οσπρίων. «Ξέρετε τι είναι για μια χώρα που λέγεται γεωργική να εισάγει τα 4/5 της φακής που καταναλώνει ή των φασολιών της ; Αυτό είναι τραγικό».
- Και στη νέα προγραμματική περίοδο που αρχίζει την 1.1.2014, θα υπάρχουν χρήματα για τη γεωργία. Πολύς κόσμος νομίζει πως τελειώνοντας η τρέχουσα στο τέλος του 2013, θα τελειώσουν κι οι ενισχύσεις. Είναι λάθος. Θα υπάρχουν πολλά χρήματα για τη γεωργία.
- Έχει ολοκληρωθεί η αξιολόγηση πλέον του 50% των Σχεδίων Βελτίωσης που είχαν υποβληθεί στο πλαίσιο του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδας.
- Πρόθεσή μας είναι να ελεγχθούν, πλην των ΠΑΣΕΓΕΣ, ΣΥΔΑΣΕ, ΓΕΣΑΣΕ, οι συνεταιρισμοί και οι ενώσεις γεωργικών συνεταιρισμών.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης:
Δημοσιογράφος: Κύριε υπουργέ, φέτος προβλέπεται ένας μάλλον δύσκολος χειμώνας με τα νοικοκυριά να είναι οικονομικά αρκετά στριμωγμένα. Πως το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων θα συμβάλλει από τη δική του πλευρά στην προσπάθεια αποκλιμάκωσης των τιμών;
Υπουργός: Εμείς κάνουμε τρία πράγματα για να βοηθήσουμε τον καταναλωτή σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία. Το ένα αφορά στους γεωργούς. Προσπαθούμε να μειώσουμε όσο γίνεται το κόστος παραγωγής τους, γι' αυτό και βιαστήκαμε να δώσουμε την εξισωτική αποζημίωση, προκειμένου να μπορέσουν νωρίς να αγοράσουν φθηνότερες ζωοτροφές. Επιστρέψαμε και τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης πετρελαιοειδών, που είναι μια σημαντική δαπάνη. Αυτές οι δράσεις στοχεύουν να κάνουν τον γεωργό να παράγει φθηνότερα, ευελπιστώντας ότι θα δίδει και φθηνότερα προϊόντα στην αγορά.
Επίσης, δώσαμε έμφαση στο να ολοκληρωθούν οι διεργασίες της διανομής δωρεάν τροφίμων προς απόρους συνανθρώπους μας. Το υπουργείο μόλις ολοκλήρωσε τη διαδικασία αυτή και θα αρχίσει τη διανομή τροφίμων ύψους 23,3 εκατ. ευρώ σε 750.000 δικαιούχους. Μιλάμε για πέντε βασικά είδη διατροφής, όπως είναι το ρύζι, τα ζυμαρικά, το λάδι, η φέτα και η γραβιέρα. Δράση, η οποία υλοποιείται σε συνεργασία με περίπου 730 φορείς. Εμείς ετοιμάζουμε μεν το διαγωνισμό, αλλά ποιοι είναι οι άποροι, σε ποια συσσίτια θα πάνε τα τρόφιμα κ.α. το καθορίζουν οι εν λόγω φορείς, που γνωρίζουν.
Επιπλέον, κάνουμε μια προσπάθεια μαζί με τον Υφυπουργό Ανάπτυξης, Αθ. Σκορδά, να δούμε πώς κι αυτοί θα μπορούσαν να βοηθήσουν στο κλείσιμο της ψαλίδας ανάμεσα στον παραγωγό και τον καταναλωτή.
Όπως επίσης, καταβάλλουμε μια σημαντική προσπάθεια, παράλληλα με το θεσμό των λαϊκών αγορών, να αρχίσουν και στη χώρα μας να λειτουργούν οι ανοιχτές αγορές των γεωργών, οι λεγόμενες farmers’ market. Τις είχα γνωρίσει στις ΗΠΑ, όπου ο κάθε γεωργός, κάθε Σάββατο, είχε τη δυνατότητα να δώσει για μια μέρα σε κάθε αμερικάνικη οικογένεια που επισκεπτόταν την αγορά, κατευθείαν τα προϊόντα του, χωρίς κανένα μεσάζοντα.
Όλα τούτα σε συνδυασμό και με άλλες δράσεις όπως το ηλεκτρονικό τιμολόγιο, πιστεύω ότι θα βοηθήσουν προς την κατεύθυνση μείωσης των τιμών. Θα χρειαστεί, όμως, μεγάλη προσπάθεια.
Δημοσιογράφος: Το υπουργείο όμως αναλαμβάνει και δράσεις που αφορούν στα σχολεία...
Υπουργός: Nαι. Μιλάμε για μια προσπάθεια, που δεν έχει στόχο μόνο να βοηθήσουμε παιδιά που υποσιτίζονται σε σχολεία ένεκα της οικονομικής συγκυρίας, αλλά αποσκοπεί και στο να μάθουν να τρέφονται υγιεινά. Θα μοιράσουμε τρόφιμα με τη μορφή φρουτοσαλάτας αλλά και γαλακτοκομικά, δηλαδή γιαούρτι και γάλα. Έτσι αφενός θα βοηθήσουμε τα παιδιά να εξασφαλίσουν την τροφή τους και αφετέρου να μάθουν από νωρίς να τρώνε φρούτα, λαχανικά κι επίσης ελληνικά προϊόντα, όπως γάλα ή γιαούρτι, που τόσο σημαντικά είναι για τη διατροφή τους.
Δημοσιογράφος: Είμαστε αυτάρκεις σε τρόφιμα;
Υπουργός: Πιστεύω πως κανένα σημείο της γης σήμερα, δεν έχει ανθρώπους που είναι απολύτως επαρκείς σε όλα τα τρόφιμα που απαιτούνται. Και η χώρα μας, όπως κι άλλες χώρες στην Ευρώπη, είναι εξαρτώμενες από παραγωγές άλλων μερών. Επομένως, η έννοια της αυτάρκειας θα οξύνεται, όπως θα οξύνεται και το μέγεθος του πληθυσμού της γης.
Η χώρα μας αντιμετωπίζει ιδιαίτερα προβλήματα σε κάποια προϊόντα, π.χ. ζωικής προέλευσης- κρέας και γαλακτοκομικά- όπου είναι μεγάλος εισαγωγέας. Είναι, όμως, και εξαγωγέας σε μεγάλα προϊόντα, όπως είναι η φέτα, οι κονσέρβες ροδάκινου, που κατέχουν υψηλές θέσεις στο διεθνές εμπόριο. Θέλω να πιστεύω, ότι η έννοια της αυτάρκειας θα πρέπει να γίνει προτεραιότητα στην πολιτική μας και θα γίνει. Όσο πιο πολλά παράγουμε για να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες, τόσο καλύτερο και θετικότερο θα είναι το ισοζύγιό μας.
Όλη η Ευρώπη κι όλος ο κόσμος κάνει μια τέτοια στροφή για δύο επιπλέον λόγους. Πρώτον, ό,τι παράγουμε εδώ, είναι φρέσκο, ξέρουμε πως γίνεται. Είναι διαφορετικό από αυτό που θα μαζευτεί άγουρο στη Χιλή, θα περάσει από ένα σωρό στάδια ωρίμανσης με ορμόνες κ.τ.λ. για να φτάσει εδώ σε μας στο τελικό στάδιο. Δεύτερον, δεν ξέρουμε την παραγωγική διαδικασία εκεί πως γίνεται. Επομένως, όσο πιο δικό μας, τόσο πιο φρέσκο, τόσο πιο ποιοτικό και φθηνότερο είναι.
Εισαγωγές η χώρα μας κάνει σε όλα τα προϊόντα σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Ακόμη και για στοιχειώδη προϊόντα. Δείτε τι αποτελέσματα είχε η μονοκαλλιέργεια στα ξερικά μας χωράφια που αποτελούν το 70% των εκτάσεων. Σε αυτά τα χωράφια για αιώνες, εναλλάσσαμε -αμειψισπορά είναι ο όρος- τα σιτηρά μας με τα ψυχανθή φυτά. Τα ψυχανθή φυτά ήταν τα φασόλια, τα μπιζέλια, τα ρεβίθια, οι φακές, αλλά ήταν και ο βίκος, τα τριφύλλια, τα λαθούρια…Ήταν δηλαδή φυτά που έδιναν και τροφή στον άνθρωπο, αλλά έδιναν και ζωοτροφή. Αυτά εγκαταλείφθηκαν. Η χώρα μας έγινε τώρα ένας μεγάλος εισαγωγέας για παράδειγμα φακής. Ξέρετε τι είναι για μια χώρα που λέγεται γεωργική να εισάγει τα 4/5 της φακής που καταναλώνει ή των φασολιών της ; Αυτό είναι τραγικό. Γι' αυτό και μας βλέπετε να δίνουμε έμφαση να αλλάξει αυτή η διαδικασία.
Κάνουμε ειδική προσπάθεια προς την Ε.Ε να γίνει ειδική δράση για τα ψυχανθή, όπως έγινε στο παρελθόν για την ενίσχυση καλλιεργειών που οδηγούνται στην παραγωγή ενέργειας, στα λεγόμενα ενεργειακά φυτά. Με τον ίδιο τρόπο λοιπόν, να επιτραπεί να γίνει ειδική δράση για τα όσπρια, έτσι ώστε να εξασφαλίσουμε για το τραπέζι μας όσπρια παραγωγής μας, αλλά και φθηνότερες ζωοτροφές. Τέλος, και εμείς ως καταναλωτές μπορούμε να συμβάλουμε στο ζήτημα της αυτάρκειας «χτυπώντας» την υπερκατανάλωση τροφίμων και εξορθολογίζοντας τις αγορές μας, έτσι ώστε να μην πετιέται τίποτα.
Δημοσιογράφος: Κύριε Τσαυτάρη, τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότεροι επιλέγουν να μετακινηθούν στην επαρχία. Είτε γιατί έμειναν άνεργοι κι αναζητούν μια νέα επαγγελματική ευκαιρία, είτε γιατί αναζητούν καλύτερη ποιότητα ζωής. Πως θα υποστηρίξετε αυτούς τους ανθρώπους ;
Υπουργός: Θα σας πω. Υλοποιούμε τρεις - τέσσερις δράσεις και θα μου επιτρέψετε να διευρύνω το ερώτημά σας. Ο ανθρώπινος πόρος, είναι ο πιο σημαντικά περιορισμένος πόρος για τη γεωργία του τόπου μας. Έχουν συρρικνωθεί οι περιφέρειες κυρίως από νέο ανθρώπινο δυναμικό. Άρα, οι δράσεις μας στοχεύουν αφενός, τους εναπομείναντες νέους να τους κρατήσουμε στην περιφέρεια, να τους κρατήσουμε στη γεωργία. Έτσι ενισχύουμε νέα παιδιά να καταπιαστούν με τη γεωργία.
Δεύτερον, ενισχύουμε νέα παιδιά, ακόμη κι από αστικά κέντρα, να καταπιαστούν επαγγελματικά με τη γεωργία. Να πουν, ότι θα μπω σε ένα γεωργικό λύκειο, να πουν ότι θα εκπαιδευτώ και θα γίνω επαγγελματίας αγρότης, με γνώση και καινοτομία. Αυτός ο άνθρωπος θέλει να σιγουρέψει το εισόδημά του, το επάγγελμά του…Θέλει να ξέρει ότι θα στήσει μια οικογένεια και θα μπορεί να τη ζήσει, αλλά και θα σιγουρέψει και τη σοδειά του. Αυτές είναι εξάλλου οι απαιτήσεις του κι από τη νέα αγροτική πολιτική που έρχεται, η οποία, αυτό θα προσπαθήσει να διασφαλίσει, αν η Ευρώπη θέλει να έχει αυτάρκεια σε τρόφιμα.
Επίσης, όπως και σεις επισημαίνετε, υπάρχει και μια τρίτη κατηγορία ανθρώπων που και εμείς τους βλέπουμε θετικά. Εξαιτίας της οικονομικής συγκυρίας, βλέπουμε χιλιάδες ανθρώπους να χάνουν τη δουλειά τους και να στρέφουν την προσοχή τους στη γεωργία μήπως και βρουν διέξοδο. Εδώ αναπτύσσουμε μια ακόμη δράση. Προσπαθούμε αυτούς τους ανθρώπους, οι οποίοι δεν είναι εξοικειωμένοι με τη γεωργία, να τους πιάσουμε από το χέρι και να τους δείξουμε, να κάνουμε επιδεικτικούς αγρούς για μια καλλιέργεια που και οι ίδιοι δεν την ήξεραν. Ζητούμε από τους νέους αγρότες που βρίσκονται στην περιοχή, να τους πιάσουν από το χέρι. Έχουν κι αυτοί συμφέρον αν υπάρχουν 50 καλλιεργητές ρυζιού στις Σέρρες, να έρθουν κι άλλοι δέκα. Ή να τους μάθει κάποιος πώς εκτρέφουν πρόβατα ή κατσίκια. Επομένως, κάνουμε δραστηριότητες, ποικίλες και στοχευμένες για κάθε περίπτωση.
Δημοσιογράφος: Στο πλαίσιο της νέας προγραμματικής περιόδου, θα υπάρξουν ενισχύσεις για νέους αγρότες ;
Υπουργός: Bεβαίως. Χαίρομαι που κάνετε την ερώτηση, γιατί και στη νέα προγραμματική περίοδο που αρχίζει την 1.1.2014, θα υπάρχουν χρήματα για τη γεωργία. Πολύς κόσμος νομίζει πως τελειώνοντας η τρέχουσα στο τέλος του 2013, θα τελειώσουν κι οι ενισχύσεις. Είναι λάθος. Θα υπάρχουν πολλά χρήματα για τη γεωργία. Στο πλαίσιο αυτό, θα ενισχυθεί και το ανθρώπινο δυναμικό. Θα σας πω ότι το κομμάτι έρευνα και πληροφόρηση προς το γεωργό, είναι το κομμάτι εκείνο ο προϋπολογισμός του οποίου τετραπλασιάζεται στη νέα προγραμματική. Η Ευρώπη, βλέπετε, θέλει πραγματικά να οδηγηθεί σε αυτάρκεια.
Η Ευρώπη στο παρελθόν νόμιζε, σαν πλούσια χώρα, ότι έχοντας λεφτά, θα μπορούσε να βρει τρόφιμα σε άλλα σημεία της γης. Τώρα, αποδεικνύεται ότι ήταν μια απάτη, γιατί και είναι τόσο μεγάλες οι απαιτήσεις και οι ανταγωνιστές της, όπως η Κίνα ή η Ινδία, είναι επίσης πλούσιοι, αλλά κι αυτοί που πούλαγαν τρόφιμα στην διεθνή αγορά. Δείτε τι έχει συμβεί για παράδειγμα με τους Αμερικανούς, οι οποίοι είναι μεγάλοι εξαγωγείς καλαμποκιού κι από αυτούς αγόραζε η Ευρώπη μεγάλες ποσότητες για την κτηνοτροφία του Βορρά. Ένα πρωί λοιπόν, οι Αμερικανοί είπαν ότι το 1/3 του καλαμποκιού που μου περισσεύει και το κάνω εξαγωγή, θα το κάνω τώρα βιοκαύσιμα. Τώρα, λεφτά έχεις, αλλά για βρες να αγοράσεις φτηνά ένα κιλό καλαμπόκι.
Να λοιπόν, γιατί η Ευρώπη έκανε μια στροφή και είπε ότι δεν μπορεί για τόσο βασικά αγαθά του πληθυσμού μου να είμαι ετεροεξαρτώμενη. Σ' αυτό το πνεύμα και τη στροφή που κάνει η Ευρώπη, σίγουρα θα υπάρχει υποστήριξη στο νέο γεωργό. Να σιγουρέψει το επάγγελμα του, το εισόδημά του και τη σοδειά του. Επίσης, η Ευρώπη έχει κάνει στροφή στο πρασίνισμα της παραγωγικής διαδικασίας, προκειμένου να δει περισσότερο την ποιότητα και να διαχειριστεί καλύτερα τους πόρους, συνδεδεμένους με την αειφορία. Αυτά εμάς πρέπει να μας κάνουν χαρούμενους, γιατί σε εμάς η γεωργία είναι ποιοτική. Έχουμε παραδοσιακά προϊόντα, Προϊόντα Ονομασίας Προέλευσης, Προϊόντα Γεωγραφικής Ένδειξης...Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που και εμείς κάνουμε στροφή προς μια ποιοτικότερη γεωργία και στον τόπο μας.
Δημοσιογράφος: Πότε εκτιμάτε ότι θα έχει ολοκληρωθεί η αξιολόγηση του συνόλου των σχεδίων βελτίωσης που έχουν υποβληθεί στο πλαίσιο του προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδας και ήδη έχει καθυστερήσει αρκετά;
Υπουργός: Θίγετε ένα ευαίσθητο θέμα και ήταν μια μεγάλη απαίτηση της κυβέρνησης, να ασχοληθούμε επισταμένως με το ζήτημα αυτό. Όταν ήρθα στο υπουργείο, είδα ότι είχαν υποβληθεί πριν ενάμιση χρόνο 7.700 σχέδια και είχαν προλάβει να αξιολογηθούν τα 220. Είπαμε ότι αυτό είναι απαράδεκτο. Δε μπορούμε να ζητούμε από τον κόσμο να βελτιώσει την παραγωγική του διαδικασία, να εκσυγχρονίσει ή να επεκτείνει τις επιχειρήσεις και εμείς να κάνουμε ενάμιση χρόνο να δούμε τα σχέδια.
Είμαι στην ευχάριστη θέση να σας πω ότι έως σήμερα έχουν αξιολογηθεί περισσότερα από τα μισά, περίπου 3.700, έχει αποφασιστεί η υποστήριξη 1.000 και έχουμε συμβολαιοποιήσει, κατοχυρώσει δηλαδή, τα 400. Κάθε εβδομάδα που περνά δίνουμε άλλα 200-300 από τα εγκεκριμένα. Είμαστε σε καλό δρόμο, λοιπόν, και θα ήθελα να ευχαριστήσω τις υπηρεσίες όλες και ειδικά την Ειδική Διαχειριστική Αρχή και τον νέο Ειδικό Γραμματέα Αθανάσιο. Θεοχαρόπουλο, που προσπαθεί να λύσει όσο πιο γρήγορα γίνεται το ογκώδες αυτό πρόβλημα που βρήκαμε μπροστά μας.
Δημοσιογράφος: Στο μικροσκόπιο των αρμοδίων υπηρεσιών του υπουργείου έχουν τεθεί τα οικονομικά των ΠΑΣΕΓΕΣ, ΓΕΣΑΣΕ, ΣΥΔΑΣΕ. Πότε ολοκληρώνεται ο έλεγχος και τι σκοπεύετε να πράξετε περαιτέρω για την ενίσχυση της διαφάνειας του συνεταιριστικού κινήματος;
Υπουργός: Όπως ανακοινώθηκε έχουμε ζητήσει έλεγχο στις τριτοβάθμιες συνεταιριστικές οργανώσεις και μάλιστα έχουμε συστήσει τρεις διμερείς επιτροπές. Για να μην περιμένουμε δηλαδή, μια επιτροπή να τελειώσει πρώτα τον έναν, μετά τον άλλο κ.τ.λ. Όμως έχω πει και θα το κάνουμε, ότι ο έλεγχος αυτός πρέπει να επεκταθεί στην ουσία.
Κατ' αρχάς να διευκρινίσω ότι το υπουργείο δεν τις επιχορηγεί και πρόκειται για χρήματα που δίνουν οι αγρότες μέσω του ΕΛΓΑ, όπως δίνουν οι εργάτες για τη ΓΣΕΕ. Ωστόσο, εγώ πιστεύω, πως κάθε δεκάρα που δίνει κάποιος, πρέπει να ελέγχεται που πήγε και άρα σωστά είπαμε να γίνουν οι έλεγχοι.
Πρέπει όμως, να δούμε και την ουσία και τα μεγαλονούμερα. Πρέπει να ελεγχθούν οι συνεταιρισμοί και οι ενώσεις γεωργικών συνεταιρισμών, που αυτήν την ώρα άμα τους πιάσεις έναν-έναν, ο ένας στη Λάρισα έχει 85 εκατ. ευρώ «ανοιχτό», ο άλλος χρωστά 60 εκατ. ευρώ, ο άλλος 90 εκατ. ευρώ....
Άμα μαζέψουμε όλα τα χρέη των ενώσεων και των μεταποιητικών εργοστασίων που έχουμε, διότι όλο και κάποιο κονσερβοποιείο ελέγχουν, αφήνουν αυτή τη στιγμή 500 εκατ. ευρώ χρέος στην παλιά ΑΤΕ.
Λέω λοιπόν, ότι εκεί πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας και όχι που πήγαν 200-300 χιλ. ευρώ στη ΓΕΣΑΣΕ, τη ΣΥΔΑΣΕ για να πάνε στην Ευρώπη, να συμμετάσχουν στα τριτοβάθμια όργανά τους στις Βρυξέλλες. Αλλά, επαναλαμβάνω, ότι αυτό δε σημαίνει πως μπροστά στο μεγάλο δεν πρέπει να ελέγξουμε το μικρό. Εγώ δεν βάζω διαζευκτικά. Λέω και το ένα άμεσα και το άλλο, όμως.
http://agrigate.gr/
