Η αντιμετώπιση της παρούσας κρίσης και τα προβλήματα του αγροτικού τομέα με άμεσα και με μακροπρόθεσμα μέτρα
Για πάνω από τρεις εβδομάδες, αρχής γενομένης από το δεύτερο εξάμηνο του περασμένου Ιανουαρίου, οι Έλληνες αγρότες πραγματοποίησαν σοβαρές και εκτεταμένες διαδηλώσεις. Αυτές οι απεργίες είχαν ως αποτέλεσμα το κλείδωμα των κύριων εθνικών οδών και ορισμένες πύλες της χώρας.
Οι ελληνικές αρχές έλαβαν όλα τα δυνατά μέτρα ώστε να ελαχιστοποιούνται οι αρνητικές συνέπειες και επιπτώσεις, που προκαλούνται από τις απεργίες σε όλους τους τομείς της εθνικής οικονομίας και για τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς.
Αυτές οι διαδηλώσεις, όπως και τα παρόμοιες σε άλλες χώρες της ΕΕ, είναι το αποτέλεσμα μιας πολυεπίπεδης κρίσης που έχει ιδιαίτερες επιπτώσεις στον αγροτικό τομέα, όχι μόνο σε εθνικό αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η διαχείριση αυτής της κρίσης έχει προσελκύσει την προσοχή των αρχών και των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Με βάση τα δεδομένα που προέρχονται από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδα, είναι προφανές ότι μεταξύ των ετών 2004 και 2009, ο όγκος της παραγωγής μειώθηκε κατά 7% και 2% για τα φυτικά και ζωικά προϊόντα, αντίστοιχα. Μια συνεχής πτώση των τιμών σε μια ομάδα των βασικών γεωργικών προϊόντων στην Ελλάδα είναι επίσης εμφανής. Για παράδειγμα, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε την πτώση της τιμής του ελαιολάδου (-20%), φρούτα (μήλα: -48%, τα ροδάκινα: -43%), σταφύλια (-40%) και το γάλα (-14%), που σημαίνει μια περαιτέρω επιδείνωση του γεωργικού εισοδήματος.
Η κατάσταση αυτή επιβεβαιώνεται περαιτέρω, χρησιμοποιώντας στοιχεία από τη EUROSTAT, τα οποία δείχνουν ότι, κατά την τελευταία δεκαετία (2000-2009), το κατά κεφαλήν γεωργικό εισόδημα σε πραγματικές τιμές στην Ελλάδα μειώθηκαν κατά 16,7%, αντίστοιχα με μια παρόμοια αλλά μικρότερη σε μέσο όρο μείωση του 10,7 % στα παλαιά 15 κράτη μέλη.
Επίσης, μια συνεχής επιδείνωση του εμπορικού ισοζυγίου των γεωργικών προϊόντων πραγματοποιείται στην Ελλάδα. Κατά την περίοδο 2002-2008, το εμπορικό έλλειμμα των γεωργικών προϊόντων αυξήθηκε από 1,6 δις € το 2002 σε 2,7 δισ. € το 2008.
Το μικρό μέγεθος των γεωργικών εκμεταλλεύσεων στην Ελλάδα (5,6 εκτάρια ανά εκμετάλλευση), αποτελεί εμπόδιο για τη διαπραγματευτική δύναμη των Ελλήνων αγροτών εναντίον των μεγάλης κλίμακας αλυσίδων διανομής, μειώνοντας περαιτέρω τις προσπάθειές τους για επενδύσεις και προκαλεί δυσμενείς συνέπειες για την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής γεωργίας .
Επιπλέον, παρά τη συνεχή μείωση του εισοδήματος του παραγωγού, αντίθετα, οι καταναλωτές ξοδεύουν τα περισσότερα χρήματα για την αγορά γεωργικών προϊόντων και τροφίμων. Ως αποτέλεσμα, το χαμηλό επίπεδο των κερδών του παραγωγού δεν επιτρέπει περαιτέρω επενδύσεις ή την εισαγωγή καινοτομιών στον τομέα της παραγωγής, ενώ οι καταναλωτές μειώνουν την αγοραστική τους δύναμη. Γεγονός που προκαλεί έναν φαύλο κύκλο, που με τη σειρά του διογκώνει την οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση.
Η εξασθένιση των μηχανισμών εξασφάλισης των τιμών στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ στερεί από τα κράτη μέλη της τη δυνατότητα να προστατεύσει το εισόδημα του γεωργού σε μια περίοδο κρίσης. Αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι η πρόσφατη μεταρρύθμιση της ΚΑΠ εστιάζεται στην προσαρμοστικότητα της ευρωπαϊκής γεωργίας στο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον και δεν είναι το μέσο με το οποίο θα επιτρέψει να στηρίξει την ανταγωνιστικότητά της σε μια παγκοσμιοποιημένη αγορά. Προφανώς, στο εν λόγω πλαίσιο, οι τιμές καθορίζονται από περίπλοκους και επιθετικούς μηχανισμούς, οι οποίοι υπονομεύουν την ικανότητα για ακριβή πρόβλεψη.
Ταυτόχρονα, η πρόσφατη οικονομική κρίση επιτείνει τους επιχειρηματικούς κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι αγρότες και οι μικρομεσαίας κλίμακας συνεταιριστικές επιχειρήσεις. Κατά συνέπεια, η οικονομική τους ικανότητα είναι περιορισμένη ή πραγματοποιείται υπό συνθήκες που θέτουν την οικονομική βιωσιμότητά τους σε περαιτέρω κίνδυνο.
Σε αυτό το πλαίσιο, η δυνατότητα χορήγησης κρατικών ενισχύσεων με βάση την εφαρμογή του κανόνα de minimis, μετά την τελευταία απόφαση της Ένωσης, με ημερομηνία 28.10.2009 είναι απαγορευτική, υπό το πρίσμα των δημοσιονομικών περιορισμών που αντιμετωπίζει η χώρα. Ταυτόχρονα, η αποτελεσματικότητα των μέτρων που πρέπει να ληφθούν είναι αμφίβολη, λαμβανομένης υπόψη της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς και της ΚΑΠ, που όλοι πρέπει να συμμορφωθούμε.
Θεωρούμε, ωστόσο, ότι η κρίση στον αγροτικό τομέα θα πρέπει να αφορά σε μεγάλο βαθμό όλους εμάς σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αναζητώντας λύσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της ευρωπαϊκής γεωργίας στο πνεύμα της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης που έχει κοινούς οικονομικούς και κοινωνικούς στόχους.
Είναι απαραίτητο να εξεταστούν τρόποι για την επίλυση των προβλημάτων τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα κατά τις προσεχείς εργασίες για τη διαμόρφωση της ΚΑΠ μετά το 2013. Πρέπει να επιδιώξουμε την εξεύρεση κοινών λύσεων που θα διευκολύνουν τη συνέχιση της ευρωπαϊκής γεωργίας, με έναν τρόπο που ο ρόλος της δεν υπονομεύεται ούτε από την προοπτική της ανάπτυξης και της απασχόλησης, ούτε από την άποψη της ασφάλειας των τροφίμων και την αειφόρο ανάπτυξη.
Σχετικά με τις άμεσες δράσεις, είναι απαραίτητο να δοθεί ένα σαφές μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση ότι κανείς δεν έχει το νόμιμο δικαίωμα να προβαίνει σε αδικαιολόγητες εικασίες εις βάρος τόσο των παραγωγών όσο και των καταναλωτών. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να ενισχυθεί ο έλεγχος και διαδικασίες ελέγχου στο πλαίσιο της εφοδιαστικής αλυσίδας τροφίμων, με βασικές και καλά θεμελιωμένες αρχές την διαφάνεια και τη απλούστευση.
Κατά την άποψή μας, η δημιουργία και η λειτουργία ενός παρατηρητηρίου τιμών στο εσωτερικό της ΕΕ, μέσω του οποίου το περιθώριο κέρδους - τόσο σε χονδρική όσο και σε επίπεδο λιανικής - θα πρέπει να παρακολουθείται, αποτελεί ένα σημαντικό μέτρο προστασίας από τις παράνομες εμπορικές πρακτικές και θα συμβάλει εν τέλει στην κλείσιμο του χάσματος μεταξύ των τιμών παραγωγού και τιμών καταναλωτή. Η στενή παρακολούθηση των τιμών των τροφίμων και των θεμάτων της εφοδιαστικής αλυσίδας θα πρέπει να σχετίζεται με τα μέτρα της αγοράς που ισχύουν, ιδίως για εκείνα τα προϊόντα που είναι πιο ευάλωτα στις πιέσεις της αγοράς. Επιπλέον, η διαφάνεια στην επισήμανση των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων με γεωγραφική ένδειξη, κ.λ.π., σε συνδυασμό με την ακριβή ενημέρωση των καταναλωτών θα συμβάλει στον αποτελεσματικό έλεγχο των τιμών και την προστασία της δημόσιας υγείας.
Σχετικά με τον αγώνα για την αποτελεσματική στήριξη του εισοδήματος των αγροτών λίγες στοχοθετημένες δράσεις αποτελούν σημαντικό στοιχείο για τη μείωση του κόστους παραγωγής, ένας παράγοντας που είναι ίσως ο πιο κρίσιμος για τη βιωσιμότητα των μικρομεσαίων εκμεταλλεύσεων.
Άμεσες και αναγκαίες ενέργειες απαιτούνται για τη στήριξη των αγροτών σε κρίσιμες καταστάσεις, οι οποίες μπορούν να πάρουν τις εξής μορφές:
• Στήριξη και ενίσχυση του ρόλου των ομάδων παραγωγών, των γεωργικών συνεταιρισμών, των διεπαγγελματικών οργανώσεων στην εφοδιασμό της διατροφικής αλυσίδας.
• Προώθηση συμβάσεων μεταξύ γεωργών και προμηθευτών τροφίμων. Ένα λεπτομερές νομικό πλαίσιο της ΕΕ οφείλει να διέπει τις συμβάσεις, το οποίο θα επιτρέπει στους αγρότες να διασφαλίζουν τα δικαιώματα τους όταν συναλλάσσονται με ευρείας κλίμακας οικονομικούς παράγοντες και λιανοπωλητές.
• Βελτίωση της ιχνηλασιμότητας των εισαγόμενων διατροφικών προϊόντων. Είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε από που προέρχονται τα τρόφιμα και τα πρότυπα βάσει των οποίων παράγονται. Ο θεμιτός ανταγωνισμός πηγαίνει χέρι-χέρι με την προστασία της ανθρώπινης υγείας και των προτύπων που εφαρμόζονται, συμπεριλαμβανομένων των συνθηκών εργασίας και των περιβαλλοντικών ζητημάτων.
• Προβλέποντας τους κατάλληλους μηχανισμούς υποστήριξης σε περίπτωση κατεπείγουσας αστάθειας της αγοράς και καταστάσεις έκτακτης ανάγκης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προστατεύουμε την κοινωνική συνοχή προς όφελος των παραγωγών και των καταναλωτών.
Οφείλουμε ως Συμβούλιο Υπουργών να λάβουμε σοβαρά υπόψη την επαναλαμβανόμενη κρίση που αντιμετωπίζει ο αγροδιατροφικός τομέας, ιδίως μετά την τελευταία οικονομική κρίση. Σε αυτό το πλαίσιο, η διασφάλιση της επάρκειας και της ασφάλειας των τροφίμων είναι ζωτικής σημασίας, όχι μόνο σε ευρωπαϊκό αλλά και σε διεθνές επίπεδο, μέσω ισχυρών πολιτικών μέτρων, σύμφωνα με τους κανόνες και τις αρχές της ΚΑΠ.
Πρώτο μας μέλημα είναι να στηρίξουμε την αγροτική οικονομία και τον αγροτικό πληθυσμό, εφοδιάζοντας τους γεωργούς με τα κατάλληλα οικονομικά και τεχνικά μέσα, διασφαλίζοντας τους ικανοποιητικό επίπεδο ζωής, καθώς και με την παροχή κινήτρων για τη διατήρηση των γεωργικών δραστηριοτήτων στις αγροτικές περιοχές στον αγροδιατροφικό τομέα.
agronews.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου