Η εμπορία φρούτων και λαχανικών στη χώρα μας. Επιτακτική ανάγκη η δημιουργία δημοπρατηρίων
Ιωάννης Γκλαβάκης, Γεωπόνος π. Ευρωβουλευτής
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ Για την Ελλάδα..
Γεωργία - Κτηνοτροφία, τεύχος 5/2012
Καθώς η Ελλάδα περνά την μεγαλύτερη ίσως οικονομική κρίση της ιστορίας της, οι Έλληνες έχουν οδηγηθεί σε αδιέξοδο με τα πιο εφιαλτικά σενάρια να χτυπούν την πόρτα τους. Η παγκόσμια εμπειρία όμως έδειξε ότι όπου υπήρξε οικονομική κρίση, η μετέπειτα περίοδος ανάπτυξης βασίστηκε στην γεωργική ανάπτυξη, στην παραγωγή γεωργικών προϊόντων για τη διατροφή του πληθυσμού αλλά και για εξαγωγές.
Είναι αυτονόητο ότι η Ελλάδα μας εκτός από τον τουρισμό, μόνο στη γεωργία μπορεί να βασιστεί για να ξεπεράσει την κρίση που την ταλανίζει. Η χώρα μας έχει μικρό γεωργικό κλήρο, έτσι οι γεωργοί θα μπορέσουν να επιβιώσουν καλλιεργώντας εντατικές καλλιέργειες και όχι εκτατικές. Μπορεί λοιπόν να στηριχθεί στα φρούτα, στα λαχανικά και στα ανθοκομικά. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι μέσα στα πλαίσια της υγιούς γεωργίας για αμειψισπορά δεν θα χρησιμοποιούνται και μεγάλες εκτάσεις με φυτά όπως σιτάρι, καλαμπόκι, ενεργειακά φυτά κ.α. Η χώρα μας όμως, έχει το πιο «άρρωστο» σύστημα εμπορίας φρούτων και λαχανικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Είμαστε ανάμεσα στους 27 εταίρους μας η πρώτη χώρα με το μεγαλύτερο άνοιγμα ψαλίδας μεταξύ τιμής παραγωγού και τιμής καταναλωτή που είναι 1:5 ενώ στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης είναι 1:2 ή 1:2,5. Αυτό σημαίνει ότι ο παραγωγός πληρώνεται για τα προϊόντα του πολύ χαμηλά και γι’ αυτό δεν μπορεί να επιβιώσει, αδειάζουν τα χωριά και φεύγει ο κόσμος για τις πόλεις, ο δε καταναλωτής αγοράζει ακριβά με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Το ιδιαίτερα αυτό ανησυχητικό γεγονός με οδήγησε κατά τη διάρκεια της κοινοβουλευτικής μου θητείας (2004 -2009) στην Ευρωπαϊκή Ένωση να ασχοληθώ πάρα πολύ με το θέμα αυτό.Οργάνωσα πέντε γκρουπ επισκεπτών από την Ελλάδα στις Βρυξέλλες για να δουν το μεγαλύτερο και καλύτερο δημοπρατήριο φρούτων και λαχανικών στο Μέχελεν του Βελγίου και ακολούθως συγκέντρωσα στοιχεία και έγραψα μια έκθεση για το θέμα αυτό την οποία προώθησα στο Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας & Ναυτιλίας και στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων αλλά δεν υπήρξε καμία ανταπόκριση.
Το δημοπρατήριο του Μέχελεν βρίσκεται 20 χιλιόμετρα από τις Βρυξέλλες, έχει μέλη του 2500 γεωργούς ή παραγωγικές αγροτικές εκμεταλλεύσεις και είναι εγκατεστημένο σε έναν αγροτικό χώρο 500.000 τμ., όπου τα 240.000 τμ. είναι στεγασμένα και μέσα σ’ αυτά υπάρχουν 120.000 τμ. ψυκτικοί χώροι. Οι υπηρεσίες που προσφέρει στα μέλη του είναι οι παρακάτω: Πληροφορεί τους παραγωγούς για τις τιμές που υπήρξαν τα προηγούμενα χρόνια και συμβουλεύει για να αποφασίσουν τι θα καλλιεργήσουν. Δέχονται τις δηλώσεις των καλλιεργητών, των μελών τα οποία μέλη είναι απόλυτα υποχρεωμένα να προσκομίσουν όλη την παραγωγή τους.
Η γεωτεχνική υπηρεσία παρακολουθεί όλες τις καλλιεργητικές ενέργειες. Συνολικά πραγματοποιεί περισσότερες από 20.000 χημικές αναλύσεις που σκοπό έχουν να παράγουν ασφαλή τρόφιμα για να προστατευτεί ο καταναλωτής και το περιβάλλον. Όταν συλλέξει το προϊόν, το διαχωρίζει και το συσκευάζει. Το κάθε προϊόν χωρίζεται σε κατηγορίες και υφίσταται τον αντίστοιχο έλεγχο από την οργάνωση. Η εκφόρτωση των προϊόντων πραγματοποιείται σε υποδεικνυόμενο χώρο από ανυψωτικά μηχανήματα της οργάνωσης. Τα προϊόντα που ελέγχονται και εκφορτώνονται αυτομάτως αναρτώνται στο διαδίκτυο ώστε να έχει τη δυνατότητα ο κάθε έμπορος να το πληροφορηθεί ή να επισκεφθεί το χώρο και να τα δει από κοντά. Την επόμενη το πρωί πραγματοποιείται η δημοπράτηση των προϊόντων με την μέθοδο της μειοδότησης, στο λεγόμενο «ρολόι». Όταν μια παρτίδα εμπορεύματος κατοχυρωθεί σε κάποιον έμπορο, αυτόματα πραγματοποιείται η τιμολόγηση και η μεταφορά του αντίστοιχου ποσού από τον τραπεζικό λογαριασμό του στην οργάνωση.
Ακολουθεί η φόρτωση των εμπορευμάτων με ανυψωτικά μέσα της οργάνωσης στα αυτοκίνητα του αγοραστή ή τη μεταφορική εταιρεία που συμφωνήθηκε. Οι παραγωγοί εντός 10 ημερών θα πληρωθούν την αξία των προϊόντων τους αφού κρατηθεί το 2 ή 2,5% ως προμήθεια για το δημοπρατήριο. Εκτός των παραπάνω, η οργάνωση προσφέρει και άλλες υπηρεσίες όπως προμήθεια φυτοφαρμάκων, λιπασμάτων και άλλων εφοδίων. Επίσης, έχει πλυντήρια που πλένει κάθε φορά τα πλαστικά τελάρα συσκευασίας, όπως έχει και συσκευαστήρια στη διάθεση των παραγωγών, αν θέλουν κάποια προϊόντα να τα συσκευάσουν στις εγκαταστάσεις της οργάνωσης πληρώνοντας φυσικά κάποιο τίμημα. Όπως προανέφερα για όλα τα παραπάνω η οργάνωση κρατά ένα 2-2,5% για να καλύψει τα έξοδα λειτουργίας και να δημιουργήσει κάποιο αποθεματικό για μελλοντικές επενδύσεις.
Αν αναλογισθούμε ότι οι Έλληνες παραγωγοί όταν αφήνουν τα προϊόντα τους στην λαχαναγορά πληρώνουν για όσα πουληθούν 12-15% στο κατάστημα της λαχαναγοράς και επί του τιμολογίου κρατείται περίπου ένα 10% για το σωματείο φορτοεκφορτωτών τότε καταλαβαίνουμε ότι δεν πάμε καλά.
Το πρόγραμμα λειτουργίας της αγοράς είναι το παρακάτω:
09.00-19.00 Προσκόμιση των προϊόντων
05.00-08.00 Δημοπράτηση
08.00-09.00 Καθημερινή καθαριότητα όλου του χώρου.
Κατά την άποψη μου είναι επιτακτική ανάγκη η δημιουργία οργάνωσης της εμπορίας φρούτων και λαχανικών στην χώρα μας, διότι μόνο έτσι θα εξασφαλίσουμε ικανοποιητικές τιμές στον γεωργό για να μπορέσει να επιβιώσει και λογικές τιμές στον καταναλωτή για να μπορέσει να αγοράσει. Δεν θα μπορέσει να υπάρξει αγροτική ανάπτυξη όσο διατηρούμε αυτό το σύστημα εμπορίας. Κατά την ταπεινή μου γνώμη ο υπουργός γεωργίας που θα υλοποιήσει μόνο αυτό το έργο θα μείνει στην ιστορία της Ελληνικής γεωργίας. Εδώ να αναφέρουμε δύο ενδεικτικά νούμερα: στην Γερμανία που είναι η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, υπάρχουν 220 επιχειρήσεις εμπορίας φρούτων και λαχανικών. Στην Ελλάδα υπάρχουν 26.000. Σκεφτείτε και βγάλτε μόνοι σας τα συμπεράσματά σας. Στην Ελλάδα πρέπει να δημιουργηθούν δημοπρατήρια ένα στην Αθήνα,ένα στην Θεσσαλονίκη και τρία μικρότερα, ένα στην Κρήτη (Ηράκλειο), ένα στην Θεσσαλία (Λάρισα) και ένα στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (Καβάλα).
Η θέση του δημοπρατηρίου πρέπει να πληρεί τα κάτωθι:
Κοντά σε μεγάλα πληθυσμιακά κέντρα (το πολύ στα 25 χιλιόμετρα)
Στην ευρύτερη περιοχή να υπάρχουν εκτάσεις σε απόσταση έως 350 χιλιομέτρων για αγροτική παραγωγή
- Να είναι κοντά σε συγκοινωνιακό κόμβο (οδικό- σιδηροδρομικό- αεροπορικό και λιμενικό).
Αν αγαπάμε τη χώρα μας είναι απόλυτη ανάγκη να προχωρήσουμε σε τέτοιες νέες πρωτοβουλίες, αλλιώς δεν ξέρω πως μπορούμε να σωθούμε. Είναι καιρός να αφήσουμε τους λαϊκισμούς και τα μικροσυμφέροντα και να προχωρήσουμε με γνώμονα το χρέος μας για την πατρίδα και το μέλλον των παιδιών μας.
