ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ ΤΟΥ κ.ΚΩΣΤΑ ΣΚΑΝΔΑΛΙΔΗ ΣΤΗ ΚΟΙΝΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΡΚΟΥΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ

Αθήνα, 30 Σεπτεμβρίου 2010 ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΩΣΤΑ ΣΚΑΝΔΑΛΙΔΗ ΣΤΗ ΚΟΙΝΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΡΚΟΥΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ Γενετικά Τροποποιημένοι Οργανισμοί (Γ.Τ.Ο.) Το ζήτημα των Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών παραμένει πάντα επίκαιρο και αντικείμενο συζητήσεων σε διάφορα επίπεδα: επιστημονικό, πολιτικό, οικονομικό αλλά και ηθικό. Το ζήτημα αυτό, πέρα από επίκαιρο, είναι θεμελιώδες ενώ πολλές πλευρές του παραμένουν αμφιλεγόμενες. Η διαμάχη γύρω από τα “μεταλλαγμένα” προϊόντα επικεντρώνεται σε ζητήματα που αφορούν στις απειλές για την υγεία του ανθρώπου, την πιθανή διάρρηξη της συνέχειας του φυσικού περιβάλλοντος, στους κινδύνους για τη γεωργική παραγωγή από την εξέλιξη ανεπιθύμητων ζιζανίων και την ενδεχόμενη καταστροφή των αγροτικών οικονομιών του Τρίτου Κόσμου. Τέλος, εκφράζονται ενστάσεις για λόγους ηθικής στις «μη φυσικές» παρεμβάσεις που είναι δυνατόν θεωρητικά να αλλοιώσουν τον βιολογικό χάρτη της υφηλίου. Η όποια χρήση της γενετικής μηχανικής προς το παρόν μπορεί να θεωρηθεί πειραματισμός, με απρόβλεπτες μάλιστα επιπτώσεις στη φύση και στον άνθρωπο. Στην συγκυρία αυτή, η μόνη ενδεικτική πρόληψη είναι ο έλεγχος κάθε καινούργιας γενετικά τροποποιημένης ποικιλίας στη βάση των δεδομένων της επιστήμης και των αναγκών της ανθρωπότητας. Στη διαδικασία όμως αυτή, η ίδια η κοινωνία θεωρεί ότι εμπλέκονται παράγοντες, όπως εκείνοι που δημιουργούν και διακινούν τα προϊόντα της βιοτεχνολογίας. Η παραγωγή Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών είναι ένα κλειστό κύκλωμα με τις εταιρίες βιοτεχνολογίας να βρίσκονται σε δεσπόζουσα θέση και τους καλλιεργητές σε θέση εξάρτησης. Βασικό στάδιο στη διαδικασία έγκρισης ενός Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών αποτελεί η ανάλυση επικινδυνότητάς του. Αποτελεί ένα κρίσιμο σημείο αφού σε αυτό το στάδιο ελέγχεται το επίπεδο ασφάλειας από τη χρήση ενός Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών. Και αξίζει εδώ να τονιστεί η βασική διαφορά φιλοσοφίας και προσέγγισης μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής στο θέμα της αδειοδότησης των Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών. Ενώ στην Αμερική πρέπει να αποδειχτεί ότι ένας Γενετικά Τροποποιημένος Οργανισμός είναι επικίνδυνος για να απαγορευτεί η κυκλοφορία του, στην Ευρώπη θα πρέπει να αποδειχθεί ότι δεν είναι επικίνδυνος για την υγεία ζώων και ανθρώπων προκειμένου να κυκλοφορήσει. Όπως κάθε νέα τεχνολογία, η βιοτεχνολογία, συνοδεύεται από πιθανά οφέλη αλλά και κινδύνους που είναι όμως δύσκολο να προβλεφθούν εκ των προτέρων. Το βέβαιο όμως είναι ότι η εκτίμηση της ζημίας που μπορεί να προκληθεί χρειάζεται πολλά χρόνια για να αποδειχθεί ενώ συχνά δεν υπάρχει διέξοδος επιστροφής στην προηγούμενη κατάσταση. Τα ειδικότερα προβλήματα που σχετίζονται με τη γεωργία είναι πολλά: Οι γεωργοί γίνονται δέσμιοι των ολιγοπωλίων. Οι σπόροι δεύτερης γενιάς είναι αδύνατον να χρησιμοποιηθούν, επιβαρύνοντας το κόστος παραγωγής. Πολλές τροποποιήσεις είναι τέτοιες που αναγκάζουν τους γεωργούς να προμηθεύονται συγκεκριμένα φυτοφάρμακα από την ίδια πολυεθνική που παράγει και τους γενετικά τροποποιημένους σπόρους. Οι κίνδυνοι επιμόλυνσης των γειτονικών καλλιεργειών και της άγριας βλάστησης. Η θέση μας είναι ξεκάθαρα αρνητική σε ότι αφορά στην καλλιέργεια και στην κυκλοφορία σπόρων γενετικά τροποποιημένων για λόγους: Επιστημονικούς: Η ανάλυση επικινδυνότητας είναι αμφισβητήσιμη. Περιβαλλοντικούς: Μεγάλες εκτάσεις στην ελληνική επικράτεια βρίσκονται υπό καθεστώς περιβαλλοντικής προστασίας με πολύτιμη βιοποικιλότητα. Ηθικούς: Σε θέματα δημόσιων αγαθών όπως η υγεία επιλέγουμε να καταφεύγουμε στην αρχή της προφύλαξης από το να αναζητούμε μάταιες επανορθωτικές λύσεις. Πολιτικούς και κοινωνικούς: Το 90% των Ελλήνων πολιτών, όπως και η πλειοψηφία των πολιτών της Ευρώπης, δεν αποδέχονται τους Γενετικά Τροποποιημένους Οργανισμούς. Διαρθρωτικούς: Ο μικρός, πολυτεμαχισμένος κλήρος και η μεγάλη διαφοροποίηση της γεωργικής μας παραγωγής, δεν επιτρέπει ουσιαστικά τη συνύπαρξη των γενετικά τροποποιημένων με τις συμβατικές και βιολογικές μας καλλιέργειες, χωρίς να προκύψουν επιμολύνσεις, που απαξιώνουν τα ποιοτικά μας προϊόντα. Οικονομικούς: Η τεχνολογία, η έρευνα και η καινοτομία στη χώρα μας δεν είναι στα επίπεδα των άλλων ανεπτυγμένων χωρών, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η εξάρτησή μας σε εισαγόμενη τεχνογνωσία. Το μοντέλο της γεωργίας που προωθούμε έχει ως κεντρικό άξονα τα διατροφικά προϊόντα ποιότητας, που είναι ασυμβίβαστα με την έννοια των Γενετικά Τροποποιημένων. Έχουμε επιλέξει τη στροφή σε επώνυμα και ασφαλή προϊόντα, που επενδύουν στην εμπιστοσύνη του καταναλωτή. Που δικαιολογούν τη δημόσια στήριξη και αναμένουν πρόσοδο από μια αγορά, που στρέφεται διαρκώς περισσότερο στα ποιοτικά και αναγνωρίσιμα προϊόντα. Στο πρόσφατο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας τονίσαμε ότι η νέα δέσμη μέτρων της Επιτροπής, σύμφωνα με την οποία παρέχεται στο Κράτος Μέλος μεγαλύτερη ελευθερία επιλογής ως προς την απαγόρευση της καλλιέργειας, μας βρίσκει καταρχήν σύμφωνους έχοντας όμως διασφαλίσει ότι το σύστημα εγκρίσεων θα παραμείνει αυστηρό. Επισημάναμε ότι οι δυνητικές οικονομικές επιπτώσεις στην ενιαία εσωτερική αγορά, που επικαλούνται ορισμένα κράτη μέλη, είναι δύσκολο να εκτιμηθούν, δεδομένου ότι η μέχρι τώρα εμπειρία της παραγωγής και διακίνησης γενετικά τροποποιημένων σπόρων στην Ε.Ε. είναι μικρή. Παρ’ όλα αυτά υπογραμμίσαμε, ότι για ορισμένα είδη γεωργικής παραγωγής για τα οποία απαιτείται αυξημένο κόστος, όπως η βιολογική παραγωγή και γενικότερα η παραγωγή πιστοποιημένων προϊόντων ποιότητας, η ακούσια παρουσία γενετικά τροποποιημένων οργανισμών ενέχει σοβαρούς κινδύνους για σημαντικές οικονομικές απώλειες. Εν κατακλείδι, απαιτούνται μακρόχρονες έρευνες και μελέτες για να εκτιμηθούν οι δυνητικοί κίνδυνοι των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών, ακόμη και αν η τεχνολογία υπόσχεται οφέλη. Μέχρις ότου αποδειχθεί με ασφάλεια ότι τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα και καλλιέργειες δεν απειλούν σοβαρά την υγεία του ανθρώπου ή των οικοσυστημάτων του πλανήτη, η συζήτηση για την απελευθέρωσή τους θα συνεχιστεί.