Από τους 255 τύπους οικοτόπων που έχουν καταγραφεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), οι 110 βρίσκονται στην Ελλάδα, όπως επίσης και 76 από τα είδη που έχουν χαρακτηριστεί προστατευόμενα. Ο εθνικός κατάλογος της χώρας μας περιλαμβάνει 264 περιοχές, από τις οποίες οι 52 έχουν δηλωθεί ως "Ζώνες Ειδικής Προστασίας για τα πουλιά".
Ειδικότερα στο νομό Τρικάλων υπάρχουν τρεις γεωγραφικές περιοχές που έχουν ενταχθεί στο Δίκτυο Natura 2000. Πρόκειται για την περιοχή Ασπροποτάμου, την περιοχή Κόζιακα και την περιοχή των ορέων Αντιχασίων-Μετεώρων.
Επίσης, υπάρχουν και άλλες τρεις περιοχές που καλύπτουν μικρά τμήματα του νομού και έχουν ενταχθεί και αυτές στο Δίκτυο Natura 2000.
Περιοχή του Ασπροποτάμου
Σύμφωνα με στοιχεία της Αναπτυξιακής Τρικάλων ΑΑΕ -ΚΕΝΑΚΑΠ, η κοιλάδα του Ασπροποτάμου είναι μια από τις πιο όμορφες ορεινές κοιλάδες της νότιας Πίνδου, "χαμένη" μέσα σε παρθένα δάση ελάτων και πεύκων. Το θέαμα που αντικρίζει κανείς, όταν επισκέπτεται την περιοχή, είναι μοναδικό.
Υπάρχει μεγάλη ποικιλία στις εναλλαγές του φυσικού τοπίου: οι απόκρημνες χαράδρες με τις ράχες εναλλάσσονται με περιοχές έντονης δασοκάλυψης, με τις γυμνές κορυφές τις Πίνδου, τα πολλά νερά και τα παραποτάμια δάση.
Η υψηλή αισθητική αξία της περιοχής είναι δεδομένη, γι' αυτό κατά τους καλοκαιρινούς μήνες δέχεται αρκετά μεγάλο αριθμό παραθεριστών που αναζητούν αυτή την όαση φυσικού κάλλους και ησυχίας.
Τα χωριά τις περιοχής είναι ξακουστά για τα παραδοσιακά βλάχικα πανηγύρια την περίοδο του καλοκαιριού, τα οποία διαρκούν τρεις ημέρες.
Στην περιοχή, μπορεί να δει κανείς μεγάλα πέτρινα θολωτά γεφύρια, να θαυμάσει λιθόκτιστες οικοδομές και σπίτια ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής, καθώς και να επισκεφθεί μοναστήρια και πολλά ξωκλήσια της βυζαντινής και μεταβυζαντινής εποχής. Πολλές είναι ακόμη και οι βρύσες που θα συναντήσει ο επισκέπτης, ιδιαίτερης κατασκευής και όλες με τρεχούμενο, γάργαρο και κρύο νερό.
Τα μνημεία που χαρακτηρίζουν την περιοχή είναι τα πέτρινα τοξωτά γεφύρια, τα μοναστήρια, οι εκκλησίες και τα παλιά πετρόχτιστα αρχοντικά.
Τα κύρια χαρακτηριστικά της περιοχής του Ασπροποτάμου είναι το έντονο ανάγλυφο, η κάλυψη από παραγωγικά μεικτά δάση, οι μεγάλες εκτάσεις υποαλπικών λιβαδιών και τέλος τα ποτάμια με την παραποτάμια βλάστηση. Εκεί, βρίσκονται και οι πηγές του Αχελώου (Άσπρος), που είναι ένας από τους μεγαλύτερους ποταμούς της Ελλάδος.
Η κοιλάδα του Ασπροποτάμου βρίσκεται στην κεντρική Πίνδο και περιβάλλεται από τις πανύψηλες κορυφές των βουνών Περιστέρι (2295 μ), Τρυγγίας (2205 Μ.). Η περιοχή παρουσιάζει ένα σημαντικό αριθμό (πάνω από 20) φυτικών ειδών, τα οποία είναι ενδημικά ή απειλούνται και προστατεύονται από την ελληνική νομοθεσία και τις διεθνείς συμβάσεις.
Η περιοχή είναι εξίσου σημαντική και για τα είδη πανίδας που φιλοξενεί, είναι ένας από τους σπάνιους βιότοπους για την αρκούδα, τη βίδρα και το αγριόγιδο.
Περιοχή του Κόζιακα
Ο Κόζιακας, το Κερκέτιον Όρος των αρχαίων, βρίσκεται στο ανατολικότερο άκρο της κεντρικής Πίνδου. Χαρακτηρίζεται από γυμνές και βραχώδεις ράχες και κορυφές, αλλά και από δασωμένα φαράγγια και δάση ελάτης.
Οι κύριες ανθρώπινες δραστηριότητες είναι η γεωργία, η δασοπονία, η κτηνοτροφία και το κυνήγι.
Στην περιοχή του Κόζιακα υπάρχουν 11 είδη της χλωρίδας, που είναι ενδημικά ή προστατεύονται από την ευρωπαϊκή και την ελληνική νομοθεσία.
Στην περιοχή, που έχει επίσης χαρακτηριστεί "περιοχή ελεγχόμενης θήρευσης και απόθεμα θηραμάτων", υπάρχουν πληθυσμοί μεγάλων θηλαστικών-θηραμάτων (ελάφι, ζαρκάδι κλπ), που χρήζουν ιδιαίτερης διαχείρισης και προστασίας, κυρίως από τη λαθροθηρία.
Η περιοχή είναι εξίσου σημαντική και για τα είδη άγριας πανίδας που φιλοξενεί, είναι ένας από τους σπάνιους βιότοπους για την αρκούδα, το λύκο και το αγριόγιδο.
Το βουνό φιλοξενεί ακόμη σημαντικούς πληθυσμούς μεγάλων αρπακτικών, κυρίως γυπών, και έχει χαρακτηριστεί ως "σημαντική περιοχή για τα πουλιά".
Χαρακτηριστικά είδη είναι: το όρνιο, ο Χρυσαετός, ο Ασπροπάρης και ένα πλήθος άλλων πουλιών, που κατακλύζουν τα ανοίγματα του δάσους.
Η οικολογική ποιότητα και η ισορροπία της περιοχής, όπως διαμορφώνεται από τη διαχείριση της, είναι εύθραυστες και για αυτό απαιτούνται συνεχείς χειρισμοί από τη δασική υπηρεσία.
Η περιοχή περιλαμβάνει και το Πανεπιστημιακό Δάσος Περτουλίου, το οποίο χρησιμοποιείται για εκπαιδευτικούς σκοπούς.
Περιοχή Αντιχασίων
Η περιοχή των Αντιχασίων-Μετεώρων καλύπτει γεωγραφικά το ανατολικό τμήμα του νομού Τρικάλων. Κύριο χαρακτηριστικό της είναι η μεγάλη ποικιλία στους τύπους της βλάστησης, που προκύπτει τόσο από τα φυσιογραφικά χαρακτηριστικά
της περιοχής (μεγάλο υψομετρικό εύρος από 90-1380μ) όσο και από τη μακρόχρονη χρήση της περιοχής από τον άνθρωπο.
Η περιοχή χαρακτηρίζεται από έντονη εναλλαγή δασωμένων εκτάσεων, με μεγάλες ανοικτές περιοχές, ομαλό ανάγλυφο αλλά και βραχώδεις εξάρσεις.
Το κλίμα είναι υπο-μεσογειακό, με ζεστά καλοκαίρια και δριμείς χειμώνες.
Η περιοχή των Αντιχασίων-Μετεώρων είναι ένας από τους σημαντικότερους βιότοπους για τα αρπακτικά πουλιά στην Ελλάδα, λόγω του συνδυασμού των ανοικτών εκτάσεων, των βραχωδών εξάρσεων και των δασωμένων ρεματιών.
Στην περιοχή βρίσκεται η μεγαλύτερη αποικία Ασπροπάρη στην Ελλάδα (10+ ζεύγη), ενώ άλλα είδη προτεραιότητας (αρπακτικά) που απαντώνται και αναπαράγονται στην περιοχή είναι ο κραυγαετός, o Φιδαετός, o τσίφτης, το Χρυσογέρακο και ο πετρίτης.
Η περιοχή είναι επίσης σημαντικότατος βιότοπος για το λύκο, η παρουσία του οποίου εκεί είναι μόνιμη και η αναπαραγωγή του συστηματική.
Εξάλλου, τα τελευταία χρόνια στην περιοχή έχει επανεμφανισθεί και αναπαράγεται, έπειτα από απουσία πολλών δεκαετιών, και η αρκούδα.
Ο πρώτος φορέας που ασχολήθηκε συστηματικά με τις περιοχές NATURA 2000 των Τρικάλων και παρήγαγε ένα συγκεκριμένο και απτό αναπτυξιακό αποτέλεσμα στις ορεινές αυτές περιοχές που χρήζουν ειδικής προστασίας είναι η Αναπτυξιακή Τρικάλων, όπως επισημαίνει, με δηλώσεις του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο γενικός διευθυντής της, Παναγιώτης Πάτρας.
Ο ίδιος υπενθυμίζει τη σημασία ολοκλήρωσης της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης, που εκπόνησε η ΝΑ Τρικάλων με χρηματοδότηση επίσης από το συγκεκριμένο πρόγραμμα, η οποία έθεσε τους όρους προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος σε ισορροπία με ένα μοντέλο ανάπτυξης της περιοχής Ασπροποτάμου, αλλά και του γειτονικού Κόζιακα, επίσης περιοχής NATURA 2000 (με κωδικό GR 14400002). Η μελέτη αυτή, όπως σημειώνει ο κ. Πάτρας, δυστυχώς έχει μείνει "στα συρτάρια".
http://www.iefimerida.gr
