Σίγουρα, οι δύο αυτοί δρόμοι φέρουν ως καταλύτη την παράμετρο των κοινοτικών επιδοτήσεων, αλλά η πολυετής εμπειρία των Ευρωπαίων αγροτών από την Κοινή Αγροτική Πολιτική έχει αποδείξει ότι αν επιλέγεις αυτό που σπέρνουν οι πολλοί για την επιδότηση, τότε αργά ή γρήγορα βγαίνεις εκτός παιχνιδιού. Το ‘χουμε πει πολλές φορές: Τα προϊόντα που επιδοτούνται, είναι προϊόντα των οποίων η φθίνουσα πορεία τα έχει αναγκάσει στην κρατική ή ευρωπαϊκή οικονομική ενίσχυση. Και από τη στιγμή που «εξασφαλίσουν» αυτή την ενίσχυση, δεν υπάρχει γυρισμός.
Ίσως το σοκ της φετινής οικονομικής κρίσης να ξυπνήσει το ένστικτο της επιβίωσης και ο Έλληνας αγρότης να αξιοποιήσει τα «όπλα» που έχει στα χέρια του.
Όλα τα παραπάνω απασχολούν σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό τις εκατοντάδες αγροτών που παρακολούθησαν την ημερίδα για τη δενδροκομία που πραγματοποιήθηκε στην Κομοτηνή με πρωτοβουλία της Ένωσης Επαγγελματιών Επιχειρηματιών Αγροτών και του προέδρου της, Κυριάκου Κρόκου, αλλά σίγουρα τους απασχολεί σε μέγιστο βαθμό τι θα κάνουν την «επόμενη μέρα», που η καπνοκαλλιέργεια και η βαμβακοκαλλιέργεια φαντάζουν παρωχημένες.
Ρίσκο είναι και η δενδροκομία, αφού είναι σαν να τοποθετεί κανείς τα χρήματά του σε μία πολυετή επένδυση, αλλά σίγουρα μεγαλύτερο ρίσκο είναι να αφήνεις το εισόδημά σου στις διαθέσεις των… Βρυξελλών και των Ευρωπαίων εταίρων μας, που έχουν άλλες προτεραιότητες.
Στην ημερίδα της 5ης Μαρτίου παρουσιάστηκαν πέντε διαφορετικά μοντέλα ανάπτυξης της καλλιέργειας των οπωροκηπευτικών, με αντίστοιχα διαφοροποιημένες μεθόδους επιχειρηματικής δράσης, που όμως ταιριάζουν στο προφίλ του καθενός από τα πέντε προϊόντα που παρουσιάστηκαν: Ρόδι, μήλο, ελιά, κεράσι και ακτινίδιο. Η Κομοτηνή εμφανίζεται ως η ιδανική περιοχή για την ανάπτυξη αυτών των καλλιεργειών, τόσο λόγω του γεγονότος ότι η δενδροκομία βρίσκεται σε εμβρυικό στάδιο, όσο και λόγω της ποικιλομορφίας των κλιματολογικών και εδαφολογικών συνθηκών της, που απαντώνται σε ένα μεγάλο μέρος της κεντρικής και βόρειας Ελλάδας.
Πυκνή φύτευση μήλων ποικιλίας Kiku
Συμβόλαιο με διεθνές όνομα
Για την καλλιέργεια, ο κ. Πουλτσίδης προτείνει την πυκνή φύτευση μηλιάς ποικιλίας Kiku, κατοχυρωμένης παγκοσμίως. Η αρχική φυτεία αποτελείται από φυτά 18 μηνών σε αποστάσεις 3,5x1,25 μ. και σε υψόμετρο 350-400 μ. Είναι απαραίτητη η στήριξη δέντρων με πασσάλους και συνιστάται ο παραγωγός να ξεκινήσει με αντιχαλαζική προστασία (δίχτυα).
Κόστος της αρχικής εγκατάστασης
α) Έδαφος (αναλύσεις κλπ.)
β) Πολλαπλασιαστικό υλικό: 230 δέντρα το στρέμμα επί 3,5 ευρώ ισούται με 800 ευρώ το στρέμμα
γ) Πάσσαλοι: 24 ανά στρέμμα=170 ευρώ
δ) Σύρματα (30 ευρώ το στρέμμα) και λάστιχα άρδευσης (75 ευρώ το στρέμμα)
Η διάρκεια της εμπορικής ζωής του δέντρου είναι 12 χρόνια και δίνει καρπό από το 3ο έτος.
Μοντέλα συμβολαιακής συνεργασίας
Όσον αφορά στην τιμή που θα απολαμβάνει ο παραγωγός, ο κ. Πουλτσίδης προτείνει δύο επιλογές:
Α) Εγκατάσταση κτημάτων με συγκεκριμένο πλάνο ποικιλιών και ποσοτήτων, πλήρη τεχνική υποστήριξη και ενιαία τιμή 30 λεπτά το κιλό για όλα τα μήλα.
Β) Εγκατάσταση κτημάτων, με πλήρη τεχνική υποστήριξη, συγκομιδή και ποιοτική διαλογή σε α΄ και β΄ ποιότητα. Σε αυτή την περίπτωση η τιμή είναι διαφορετική σε κάθε κατηγορία και διαφέρει από χρονιά σε χρονιά, ανάλογα με την τελική τιμή του προϊόντος.
Τιμή παραγωγού
Ο κ. Πουλτσίδης έδωσε ένα ενδεικτικό παράδειγμα, με βάση το οποίο εάν η τιμή εμπορίας διαμορφωθεί στο 1 ευρώ το κιλό για την α΄ ποιότητα, τότε τα 10 λεπτά θα κρατήσει ο διακινητής, τα 5 λεπτά θα διατεθούν για έξοδα μάρκετινγκ και διαφήμισης και αν αφαιρεθούν και λοιπά διαχειριστικά έξοδα, τότε αυτό που μένει είναι 47,5 λεπτά/κιλό για τον παραγωγό. Η τιμή ασφαλείας για την α΄ ποιότητα είναι 40 λεπτά/κιλό. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Φυτώρια Πουλτσίδης ασχολείται και με άλλες ποικιλίες μήλων, αλλά τα μήλα Kiku έχουν εξελιχθεί σε «ναυαρχίδα» της εταιρείας, αφού έχει ιδρύσει και το Kiku Hellas, ενώ έχει την αποκλειστικότητα των δικαιωμάτων διακίνησης του σήματος «Kiku» για την Ελλάδα, προκειμένου να πλασάρεται το προϊόν πιο εύκολα στην αγορά και να εξασφαλίζει ένα σταθερό εισόδημα στους καλλιεργητές.
Γραμμική φύτευση για ελαιόλαδο με προστιθέμενη αξία και χαμηλό κόστος
Κέρδος από όλη την αλυσίδα
Εγκατάσταση φυτείας
Την Arbequina i-18 προτείνει ως ιδανική πρόταση για την περιοχή της Ροδόπης η Geolivo, ενώ για πρώτη φορά παρουσίασε δύο νέες κλωνικές επιλογές ποικιλιών ελιάς προσαρμοσμένων σε συνθήκες μηχανοποιημένης καλλιέργειας: Την Tosca 07 (τη γνωστή ποικιλία της Τοσκάνης) και τη Sikitita (το πρώτο υβρίδιο ελιάς).
Τα χαρακτηριστικά της φυτείας είναι τα εξής:
● Η πυκνότητα φύτευσης είναι 4 μέτρα μεταξύ των γραμμών και 1,5 μέτρο μεταξύ των φυτών, δηλαδή 166 φυτά / στρέμμα.
● Οι ελαιώνες έχουν άριστη προσαρμογή στους περισσότερους τύπους εδαφών.
● Με τις νέες ποικιλίες και υβρίδια, το θερμοκρασιακό εύρος όπου μπορούν να εγκατασταθούν είναι υψηλό, ακόμα και σε αρκετά χαμηλές θερμοκρασίες.
● Αρδευόμενη καλλιέργεια, με το σύστημα της στάγδην άρδευσης
● Εγκατάσταση σε κλίσεις έως και 15 %
● Δέντρα διαμορφωμένα σε κεντρικό άξονα και όχι σε κόμβους ή «μπράτσα» όπως στην παραδοσιακή
● Μεταλλικοί πάσσαλοι στήριξης κάθε 15 μέτρα ή κάθε 10 φυτά
● Η παραγωγή ξεκινά από το 2ο έτος σε όλες τις ποικιλίες, χωρίς πρακτικά να είναι δυνατή η μηχανοποιημένη συγκομιδή.
● Το 70 - 80 % της παραγωγής ξεκινά στο 3ο έτος, ήτοι περίπου 120 - 150 κιλά ελαιολάδου / στρέμμα.
● Το 100% από το 4ο έτος και μετά, δηλαδή κατά μ.ό. 200 κιλά ελαιολάδου / στρέμμα.
● Το φαινόμενο της παρενιαυτοφορίας παρουσιάζεται ελάχιστα ή καθόλου.
Πλεονεκτήματα
● Για πρώτη φορά εκμεταλλευόμαστε το “βιομηχανικό στάδιο ωρίμανσης”. Η υψηλή ταχύτητα συγκομιδής μάς επιτρέπει την άμεση ελαιοποίηση, ακριβώς στο στάδιο ωριμότητας που επιθυμούμε.
● Έχουμε πολύ υψηλή ταχύτητα μεταφοράς, χωρίς σακιά που προκαλούν σηπτικές αλλοιώσεις στους καρπούς.
● Το νέο σύστημα απαιτεί 132 m3 νερού / στρέμμα / έτος (Paul M. Vossen - University of California), δηλαδή 6 -7 φορές λιγότερο από το βαμβάκι (στάγδην) και 9 - 11 φορές λιγότερο από το καλαμπόκι.
● Οι απαιτήσεις σε άζωτο ανέρχονται στο 35% των απαιτήσεων του καλαμποκιού και περίπου στο 40% της βαμβακοκαλλιέργειας.
● Το κόστος εγκατάστασης ανέρχεται στα 750-800 ευρώ/στρέμμα (φυτά, σταγονίδια, υλικά υποστύλωσης και εργατικά).
● Η περίοδος αποπληρωμής (ή απόσβεσης του κεφαλαίου) είναι το 6ο έτος, με μέση τιμή ελαιολάδου τα 2,3 ευρώ/κιλό
Ποιοι μπορούν να επενδύσουν;
Μόνο όσοι επιθυμούν, είτε συμμετέχοντας σε εταιρείες είτε σε συνεταιριστικές οργανώσεις (για να αποκτήσουν την κρίσιμη ποσότητα προϊόντος), να τυποποιήσουν και να προωθήσουν το προϊόν εκτός Ελλάδας.
Πιλοτικές ομάδες ξεκινούν φέτος η ENZA και η AGROHARA
Το mega ακτινίδιο είναι ελληνικό
Οι δυσκολίες του ξεκινήματος
«Επειδή ακριβώς πιστέψαμε στις δυνατότητες αυτού του προϊόντος, πρώτο μας μέλημα ήταν αυτό το προϊόν να το διασφαλίσουμε με δικαιώματα. Απευθυνθήκαμε στην πολιτεία και μας παρέπεμψε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η κατοχύρωση έγινε σε επίπεδο Ε.Ε. το 2003 και από τότε επεκτάθηκε σε όλο τον κόσμο. Το ενδιαφέρον από τις εταιρείες του χώρου ήταν από την αρχή πολύ έντονο. Πετύχαμε πολύ καλή εμπορική συνεργασία με μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες διακίνησης φρούτων τη νεοζηλανδική Enza, που διαθέτει σημεία πώλησης και συνεργασίες σε όλο τον κόσμο».
Τα επόμενα βήματα
«Το πλάνο της συνεργασίας προβλέπει ανάπτυξη της ποικιλίας σε όλο τον κόσμο μέσα από κλειστά κλαμπ παραγωγών, τα οποία θα διαθέτουν αποκλειστικά στην Enza την παραγωγή τους. Από τον κανόνα αυτό εξαιρέσαμε τη χώρα μας, γιατί είχαμε από πριν δώσει αυτή την ποικιλία σε παραγωγούς. Βέβαια, από φέτος ξεκινάμε πιλοτικά με δύο ομάδες παραγωγών στη Βόρεια Ελλάδα και στην περιοχή της Άρτας για συγκέντρωση της παραγωγής, μέσα από τις προδιαγραφές πιστοποίησης που θέτει η συγκεκριμένη εταιρεία».
Χαρακτηριστικά
«Το μέγεθός του είναι κάτι που φαίνεται από την πρώτη στιγμή. Θα δείτε ένα σαφώς βελτιωμένο μέγεθος σε σχέση με τη Hayward χωρίς την προσθήκη βελτιωτικής ορμόνης. Είναι φυσικό αποτέλεσμα. Ένα άλλο στοιχείο είναι η ομοιομορφία που παρουσιάζει το φυτό. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα από το συνολικό φορτίο του φυτού να απουσιάζουν οι ελαττωματικοί καρποί, αυτοί που δεν έχουν εμπορικό ενδιαφέρον. Επίσης, έχουμε μείωση του εργατικού κόστους στις φροντίδες της ακτινιδιάς. Μιλάμε, τέλος, για ένα φυτό έντονης βλάστησης και με στρεμματικές αποδόσεις διπλάσιες από τη Hayward. Φυτεύοντας τη μια χρονιά, μπορεί στην επόμενη χρονιά να δεις καρπούς πάνω στα δέντρα σου. Αυτό σημαίνει πολύ γρήγορη απόδοση παραγωγής, άρα μπορείς να αποσβέσεις γρήγορα τα έξοδα εγκατάστασης».
Συμβολαιακή καλλιέργεια από τη Ρόδι Ελλάς
Ρόδινες προοπτικές
Στην Κομοτηνή, ο υπεύθυνος της εταιρείας για την καλλιέργεια της ροδιάς, Γρηγόρης Γρηγοριάδης, ανέπτυξε το μοντέλο καλλιέργειας που προτείνει η εταιρεία, καθώς και τη συμφωνία που «κλείνει» με όποιον παραγωγό επιθυμεί να συμμετάσχει.
Η τιμή παραγωγού δεν είναι σταθερή κάθε χρόνο, αλλά υπάρχει κατώτατη τιμή ασφαλείας. Με κύριο εξαγωγικό προσανατολισμό τη ρωσική αγορά, το επώνυμο επιτραπέζιο ρόδι της Ρόδι Ελλάς «καθάρισε» με 1,10 ευρώ/κιλό φέτος στον παραγωγό για το «άσκαστο» προϊόν και 0,30 ευρώ/κιλό για το «σκασμένο», που οδηγείται στη χυμοποίηση.
Οι φυτείες του ροδιού είναι αρδευόμενες και δεν υπάρχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις σε εδάφη. Φυτεύονται περίπου 80 φυτά ανά στρέμμα, δηλαδή πυκνή φύτευση για 8 χρόνια. Μετά από αυτό το διάστημα «πρέπει να αραιώσουμε στα 40 φυτά ανά στρέμμα», επισημαίνει ο κ. Γρηγοριάδης, για την καλύτερη ανάπτυξη των φυτών, ενώ το φιλμ εδαφοκάλυψης αποδείχτηκε στην πορεία της εφαρμογής του από τους γεωπόνους της εταιρείας, ιδανικό για την καταπολέμηση των ζιζανίων στη βάση του δέντρου, γλιτώνοντας το κόστος της αφαίρεσής τους. Οι απαιτήσεις της καλλιέργειας σε νερό είναι 350-400 κυβικά μέτρα ανά στρέμμα για όλη την καλλιεργητική περίοδο.
Από τον αρχικό σχεδιασμό της καλλιέργειας και την εγκατάσταση στον οπωρώνα μέχρι και την τελική διάθεση του προϊόντος, ο παραγωγός βρίσκεται σε συνεχή επαφή με συμβούλους - γεωπόνους της εταιρείας. Μέσα από αυτή την υποστήριξη, μεταφέρεται στον καλλιεργητή η κατάλληλη τεχνογνωσία και προλαμβάνονται τυχόν προβλήματα γύρω από την άρδευση, τη λίπανση ή το κλάδεμα, που είναι και τα πιο κρίσιμα στάδια στην καλλιέργεια του φυτού. Το τελικό προϊόν είναι επώνυμο και πιστοποιημένο με παγκόσμια πρότυπα ολοκληρωμένης διαχείρισης (EurepGAP).
Η νέα μονάδα επεξεργασίας ροδιού της εταιρείας βρίσκεται σε απόσταση 500 μ. βόρεια του οικισμού Δυτικού Πέλλας. Η συνολική δομημένη επιφάνεια ανέρχεται σε 10.200 τ.μ., που περιλαμβάνει χώρο παραγωγής, με μηχάνημα διαλογής και προεπεξεργασίας του νωπού ροδιού, χώρο ψυγείων, χώρο για την επεξεργασία και συσκευασία των σπόρων του ροδιού, καθώς και γραφεία διοίκησης.
Την τεχνική Fusetto προτείνει η Vitro Hellas
Και η κερασιά θέλει τη μέθοδό της
Σύμφωνα με τον κ. Κωνσταντινίδη, το μέλλον στο κεράσι βρίσκεται σε μια σειρά από αυτογόνιμες ποικιλίες, που αποτελούν προϊόν διασταύρωσης στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια και είναι οι εξής: Sweet Early® -Panaro 1, Early Star® - Panaro 2, Grace Star®, Blaze Star ®, Black Star®, Big Star® και Lala Star®. Οι δύο τελευταίες που είναι και οι πιο όψιμες, ξεχωρίζουν γιατί η μεν Big Star έχει μεγάλο μέγεθος καρπού (12 γραμ.) και ταυτόχρονα είναι αυτογόνιμη, η δε Lala Star συνίσταται για εξαγωγές, λόγω της ικανότητάς της να συντηρείται περισσότερο καιρό στο ψυγείο.
«Ένας τόνος στο στρέμμα για το κεράσι είναι ένας εφικτός στόχος. Οι νέες τεχνικές καλλιέργειας στο να μπορέσει να πάρει όσο πιο γρήγορα γίνεται ο παραγωγός χρήματα στην τσέπη του. Πέρασαν οι εποχές που μπορούσαμε να περιμένουμε 4-5 χρόνια. Σκοπός μας πλέον είναι σε όλα τα είδη να μπαίνουμε στην παραγωγή γρήγορα. Να κάνουμε σε λιγότερα χρόνια απόσβεση του πολλαπλασιαστικού υλικού. Γι’ αυτό στρεφόμαστε πλέον στις πυκνές φυτεύσεις και η πιο σύγχρονη είναι το «Fusetto», με παραγωγή κοντά στον κεντρικό κορμό, για να έχουμε πολύ καλά ποιοτικά χαρακτηριστικά. Μ’ αυτό τον τρόπο καλλιέργειας ένας καλός εργάτης, μπορεί να συλλέξει έως και 300 κιλά τη μέρα». Από το 226ο φύλλο της εφημερίδας Agrenda
