ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΔΕΝΤΡΩΝ ΤΗΣ ΜΗΛΙΑΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΧΑΛΑΖΙ.
ΟΔΗΓΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ Κ.ΝΑΝΟ ΑΝ.ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΠΑΝ.ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ.
Τα απαραίτητα μέτρα για τη μεταχείριση των μηλεόδεντρων μετά τη χαλαζόπτωση, δίνει ο αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Γ. Νάνος. Σύμφωνα με τον καθηγητή, η χαλαζόπτωση που συμβαίνει τέλη άνοιξης – αρχές καλοκαιριού έχει ποικίλες αρνητικές και μακροχρόνιες συνέπειες στα δέντρα.
Το χαλάζι καταστρέφει το νεαρό καρπό κοσμητικά μόνο με τα χτυπήματα και τα σκισίματα στο φλοιό. Καθώς μεγαλώνει ο καρπός, τα σημάδια δεν εξαφανίζονται και οι καρποί είναι δεύτερης ποιότητας για πάντα.
Το χαλάζι επίσης σχίζει και αφαιρεί πολλά φύλλα καθώς και νεαρούς κλαδίσκους με αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγής σακχάρων για το δέντρο και την αντίδραση του δέντρου με αναβλάστηση αμέσως μετά το χαλάζι και κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Η ζημιά των φύλλων στις αιχμές (τα καρποφόρα όργανα στο 2-3 ετών ξύλο) είναι η χειρότερη καθώς αυτά τα φύλλα αναμένονταν να υποστηρίξουν την ανάπτυξη μικτού ανθοφόρου οφθαλμού για την επόμενη χρονιά.
Το χαλάζι τέλος σχίζει το βλαστό και ανοίγει πληγές σε αυτόν που δεν κλείνουν για πολλά χρόνια, κάνουν το χτυπημένο βλαστό και δέντρο λιγότερο παραγωγικό και από εκεί μπορούν να εισέλθουν μύκητες που σαπίζουν το ξύλο. Γι’ αυτό προτάθηκε από τη Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης Λάρισας Τμήμα Φυτοπροστασίας ψεκασμός με μυκητοκτόνο προστατευτικό των πληγών αμέσως (1-3 ημέρες μετά τη χαλαζόπτωση) για την αποφυγή μολύνσεων.
Όσον αφορά τους χαλαζοκτυπημένους καρπούς μπορούν να γίνουν τα ακόλουθα ανάλογα το μέγεθος της ζημιάς. Πρώτη περίπτωση όταν η ζημιά είναι αραιή και υπάρχουν πολλοί καρποί που είναι ακόμα εμπορεύσιμοι (όταν δεν έπεσε πολύ χαλάζι και τα δέντρα είναι αρκετά μεγάλα σε όγκο). Σε αυτή την περίπτωση και εφόσον δεν έχει γίνει ακόμα αραίωμα, πρέπει να διενεργηθεί το συντομότερο δυνατό (όσο πιο γρήγορα αφαιρεθούν οι περίσσιοι καρποί από το δέντρο, τόσο περισσότερη καρποφορία θα έχει την επόμενη χρονιά). Εφόσον έχει ήδη γίνει το αραίωμα, προτείνεται άμεσα η δεύτερη αραίωση ώστε να αφαιρεθούν οι χτυπημένοι καρποί.
Εννοείται ότι με τη μείωση της ηρτημένης παραγωγής οι απαιτήσεις των δέντρων σε λίπανση και άρδευση μειώνονται, καθώς σε αντίθετη περίπτωση (αν προστεθούν πολύ νερό και λίπασμα) θα προκληθεί έντονη καλοκαιρινή βλάστηση ευαίσθητη σε ασθένειες και μη παραγωγική που θα απαιτήσει κλαδέματα θερινά και χειμερινά. Όταν η ζημιά είναι πολύ μεγάλη και οι υγιείς καρποί είναι ελάχιστοι στο δέντρο (αυτό είναι πρακτικά 100% οικονομική ζημιά) προτείνεται η αφαίρεσή τους σύντομα και με μηχανικό τρόπο (όσο είναι δυνατό), όπως δόνηση των κλάδων και δέντρων, ώστε οι περισσότεροι καρποί να πέσουν. Αυτό σε συνδυασμό με τη μερική αποφύλλωση των δέντρων λόγω χαλαζόπτωσης θα ισορροπήσει το δέντρο ώστε να μπορέσει να επανέλθει από την επόμενη χρονιά σε μια χαμηλή μεν αλλά φυσιολογική βλάστηση και καρποφορία, εφόσον οι βλαστοί δεν έχουν σχιστεί υπερβολικά.
Όσον αφορά τη ζημιά στους βλαστούς τώρα. Στα μεγάλης ηλικίας δέντρα οι βλαστοί που χτυπήθηκαν βρίσκονται στην κορυφή και εξωτερικά του δέντρου και η ζημιά στο σκελετό του δέντρου είναι ελάχιστη. Προτείνεται το βαθύ κλάδεμα των πάνω και εξωτερικά ευρισκόμενων κλάδων σε υγιές σχετικά ξύλο το χειμώνα ώστε και να φωτιστεί η κατώτερη κόμη και να αφαιρεθούν βλαστοί που, καθώς είναι χτυπημένοι, δεν θα έχουν μέγιστη παραγωγή τα επόμενα αρκετά χρόνια.
Έτσι η παραγωγή θα επανέλθει σύντομα στα κανονικά επίπεδα. Στα μικρής ηλικίας δέντρα (1-4 ετών) κάποιων περιοχών η ζημιά είναι πολύ χειρότερη καθώς, πέρα από την αποφύλλωση και καρατόμηση αιχμών, έχει βλαφθεί έντονα ακόμα και ο κορμός έως τη βάση του εμβολίου. Αυτές οι πληγές θα κάνουν χρόνια να κλείσουν και τα δέντρα θα αναπτύσσονται και παράγουν καρπούς σε μικρότερο βαθμό από μη πληγέντα δέντρα για χρόνια. Προσοχή, όπου παραμείνουν δενδρύλλια για περαιτέρω ανάπτυξη στο μηλεώνα, απαιτείται καλό πότισμα για να μην ξηραθούν. Προτείνεται μία από τις κατωτέρω λύσεις: εκρίζωση των δενδρυλλίων και φύτευση νέων ανεπτυγμένων (το χειμώνα), καρατόμηση του φυτού με διατήρηση μόνο 20-30 εκατοστών του εμβολίου (θα μπορούσε να γίνει και τώρα) ή βαθύ κλάδεμα νεαρών βραχιόνων για μερική ανανέωση του σκελετού του δέντρου.
Στη δεύτερη περίπτωση, από το καρατομημένο φυτό θα εκβλαστήσει ζωηρός κατακόρυφος βλαστός ο οποίος καθώς βγάζει πλάγιους θα πρέπει αυτοί να λυγίζονται αντίστοιχα με τα σύρματα υποστήριξης ώστε να κερδίσουμε μερικώς τη χρονιά. Στην τρίτη περίπτωση το δέντρο θα διατηρήσει το χτυπημένο κορμό για αρκετά έτη με αποτέλεσμα τη μειωμένη παραγωγικότητα του μηλεώνα. Η αντικατάσταση των δενδρυλλίων και η απώλεια εισοδήματος από ανανεώσεις μπορεί να καλυφθεί από τα Π.Σ.Ε.Α., όπως ανέφεραν ιθύνοντες.
Πρέπει να επισημάνουμε ακόμα μερικές αλήθειες και δυνατότητες. Η έλλειψη οργάνωσης των παραγωγών σε ομάδα ή ισχυρές ομάδες παραγωγών δεν βοηθά στην καλύτερη αντιμετώπιση τέτοιων προβλημάτων όπως τη χαλαζόπτωση. Ο ΕΛ.Γ.Α. χρηματοδοτεί σε μεγάλο ποσοστό την τοποθέτηση αντιχαλαζικών διχτύων πάνω από εντατικές καλλιέργειες όπως πυκνές φυτείες μηλιάς και κερασιάς. Στη Μακεδονία τοποθετούνται συνεχώς και περισσότερα αντιχαλαζικά δίχτυα. Τα ‘κανόνια’ δούλεψαν κανονικά για να προστατέψουν από το χαλαζοφόρο νέφος, αλλά ήταν τόσο ισχυρό που κανείς δεν θα μπορούσε να αποτρέψει τη ζημιά εκτός από τα αντιχαλαζικά δίχτυα.
Η προσπάθεια από όλους για εύρεση κάποιου μεταποιητή στην Ελλάδα που να δέχονταν τουλάχιστον να παράγει μηλίτη από τα Granny Smith είναι μια διέξοδος για πάνω από 10000 τόνους μήλων δεύτερης ποιότητας που μπορεί να παραχθούν. Η μη αντιμετώπιση της καρπόκαψας όλο το καλοκαίρι λόγω κόστους και μηδενικής αξίας των μήλων θα προκαλέσει τεράστια αύξηση των πληθυσμών της και για την επόμενη χρονιά και πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα. Τέλος, φέτος φάνηκε το μειονέκτημα της μονοκαλλιέργειας στην περιοχή: μόνο μήλα και λίγα κεράσια! Και τίποτα άλλο. Σε κανένα μέρος του κόσμου δεν στηρίζονται σε ένα μόνο είδος δέντρου ή σε τόσο λίγες ποικιλίες ενός είδους!
Η κατάσταση φαίνεται άσχημη. Το μέγεθος της ζημιάς θα αποτυπωθεί αλλά από αυτό το κακό ίσως βγει και κάτι χρήσιμο, αν αντέξουν οι παραγωγοί να συνεχίσουν!
