ΠΛΗΡΗΣ ΟΘΟΝΗ
Τετάρτη 8 Σεπτεμβρίου 2010
Απαιτείται Ευρωπαϊκή κινητοποίηση για την αντιμετώπιση του μύκητα που νεκρώνει τα πλατάνια
ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΠΑΣΟΚ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ
Γραφείο Κρίτωνα Αρσένη
Γραφείο Κρίτωνα Αρσένη
Ευρωβουλευτή
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Βρυξέλλες, 29 Αυγούστου 2010 Κρίτων Αρσένης: Απαιτείται Ευρωπαϊκή κινητοποίηση για την αντιμετώπιση του μύκητα που νεκρώνει τα πλατάνια Να αναλάβει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τις ευθύνες της απέναντι στην επιδημία που απειλεί τα πλατάνια στην Ελλάδα και άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ζήτησε με γραπτή ερώτηση ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ Κρίτων Αρσένης. Ζητά επίσης τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων για την αποτροπή της περαιτέρω εξάπλωσης της ασθένειας "μεταχρωματικό έλκος του πλατάνου" και την εξάλειψη του παθογόνου μύκητα που νεκρώνει τα Ευρωπαϊκά πλατάνια. Με αφορμή την κατάθεση της ερώτησης ο Κρίτων Αρσένης δήλωσε τα εξής: "Σύμφωνα με τους ειδικούς, το μεταχρωματικό έλκος, που προκαλείται από τον παθογόνο μύκητα Ceratocystis platani, είναι η πλέον καταστρεπτική ασθένεια του πλατάνου διεθνώς, προκαλώντας ολική νέκρωση των δέντρων. Η ασθένεια πιθανολογείται πως έχει εισαχθεί στην Ευρώπη από τις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Σε πόλεις της Γαλλίας και Ιταλίας η ασθένεια έχει λάβει επιδημικές διαστάσεις και έχει καταστρέψει το 80-90% των δέντρων πλατάνου. Ο παθογόνος μύκητας έχει καταγραφεί επίσης στην Ελλάδα, το Βέλγιο, την Ελβετία και την Αρμενία, ενώ υπάρχουν ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες για την παρουσία του στην Ισπανία, την Τουρκία και την Αλγερία. Στην Ελλάδα σύμφωνα με έρευνα του ΕΘΙΑΓΕ, ο μύκητας προήλθε από Ιταλικά φυτώρια μέσω εισαγωγής μολυσμένων φυτών. Έως τώρα, ο μύκητας έχει καταγραφεί στη ΝΔ Πελοπόννησο, νεκρώνοντας δέντρα κάθε μεγέθους και ηλικίας. Με βάση πρόσφατες αναφορές ο μύκητας έχει εμφανιστεί και στην Ήπειρο, ενώ δεν αποκλείεται η ασθένεια να έχει μεταδοθεί και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας και να μην έχει ακόμα εντοπιστεί. Τα πλατάνια αποτελούν σημαντικό στοιχείο της Ευρωπαϊκής Βιοποικιλότητας και ειδικά της Μεσογείου (Τύπος Οικοτόπου Natura 2000: Δάση Ανατολικής Πλατάνου), λόγω των οικοσυστημικών υπηρεσιών που παρέχουν. Τα βαθιά ριζικά συστήματα που διαθέτουν προστατεύουν τις όχθες των ποταμών από τη διάβρωση και καθαρίζουν τα νερά του ποταμού από τους διάφορους ρύπους, ενώ παράλληλα συμβάλλουν στη διατήρηση της ποιότητας του εδάφους. Πολύτιμη είναι η προσφορά τους και ως προς τη βιοποικιλότητα καθώς αποτελούν μοναδικό βιότοπο για πληθώρα ειδών πανίδας. Στην Ελλάδα, τα πλατάνια καταλαμβάνουν το 2,6% της συνολικής δασοκάλυψης (Απογραφή δασών, 1992). Είναι το κυρίαρχο είδος της παραποτάμιας βλάστησης σε ρέματα και ποταμούς της Ελλάδας και εντοπίζεται σε μεγάλο εύρος υψομέτρων (0 - 1000 μ). Το μεταχρωματικό έλκος του πλατάνου απειλεί με νέκρωση ακόμη και τα υπεραιωνόβια δέντρα. Δεδομένου ότι ο μύκητας έχει χαρακτηρισθεί ως παθογόνο καραντίνας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να λάβει αυστηρότερα μέτρα ελέγχου στη διακίνηση φυτικού υλικού και να τα εφαρμόσει άμεσα προκειμένου να περιορισθεί η εξάπλωση." Η γραπτή ερώτηση του ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ Κρίτων Αρσένη: Αντιμετώπιση Ευρωπαϊκής επιδημίας πλατανιών Το μεταχρωματικό έλκος (cancer stain), που προκαλείται από τον μύκητα Ceratocystis platani, είναι η πλέον καταστρεπτική ασθένεια του πλατάνου διεθνώς, προκαλώντας ολική νέκρωση των δέντρων. Η ασθένεια αυτή πιθανολογείται πως έχει εισαχθεί στην Ευρώπη από τις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Σε ορισμένες από τις πόλεις της Γαλλίας και Ιταλίας η ασθένεια έχει λάβει επιδημικές διαστάσεις και έχει καταστρέψει το 80-90% των δέντρων πλατάνου (P. x acerifolia). Ο παθογόνος μύκητας έχει καταγραφεί επίσης στην Ελβετία, το Βέλγιο, την Αρμενία (Panconesi, 1999), τελευταία και στην Ελλάδα (Tsopelas & Angelopoulos, 2004), ενώ υπάρχουν ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες για την παρουσία του στην Ισπανία, Τουρκία και την Αλγερία. Τα πλατάνια αποτελούν σημαντικό στοιχείο της Ευρωπαϊκής Βιοποικιλότητας και ειδικά της Μεσογείου, βάσει των οικοσυστημικών υπηρεσιών που παρέχουν, ενώ σημαντικός θεωρείται και ο καλλωπιστικός τους ρόλος για το Ευρωπαϊκό αστικό τοπίο. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Προστασίας Φυτών (EPPO) ο πιο πιθανός τρόπος διάδοσης του μύκητα, που έχει χαρακτηριστεί ως παθογόνο καραντίνας (EPPO, 1986), σε νέες χώρες είναι μέσω της διακίνησης πολλαπλασιαστικού υλικού. Σύμφωνα με την Οδηγία 2000/29/ΕΚ του Συμβουλίου, η Επιτροπή πρέπει να έχει ενεργό ρόλο στους υγειονομικούς έλεγχους των φυτών. Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω ερωτάται η Επιτροπή: 1. Ποια μέτρα έχει λάβει για τον περιορισμό της εξάπλωσης του φαινομένου; Υπάρχει εκτίμηση για τις επιπτώσεις της εξάπλωσης του μύκητα στην Ευρωπαϊκή βιοποικιλότητα; 2. Ποια μέτρα έχει υιοθετήσει για το συντονισμό των Κρατών Μελών για την αντιμετώπιση του φαινομένου που έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας στην ΕΕ; 3. Με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία θεωρεί πως η επιδημία βρίσκεται σε ύφεση ή σε έξαρση; Ποια επιπλέον μέτρα προτίθεται να λάβει προκειμένου να αποτρέψει την περαιτέρω εξάπλωση της και να εξαλείψει τον θανάσιμο για τα πλατάνια μύκητα, στα πλαίσια προστασίας της βιοποικιλότητας;
Τρίτη 7 Σεπτεμβρίου 2010
Νέος υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ο κ. Κ. Σκανδαλίδης με υφυπουργούς τη Μ. Αποστολάκη και το Γ. Κουτσούκο
Στο γενικότερο ανασχηματισμό της κυβέρνησης και θέλοντας να δώσει μία άλλη πολιτική «κατεύθυνση» στην πορεία της κυβέρνησης, ο πρωθυπουργός κ. Γ. Παπανδρέου, ανασχημάτισε και την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Οι φήμες λένε ότι παρά τη νομοθετική δουλειά που είχε παρουσιάσει η πρώην πλέον πολιτική ηγεσία, το υπουργείο δεν «απογειωνόταν» αναπτυξιακά. Οποιαδήποτε φήμη ή άλλοι λόγοι δεν έχουν πλέον σημασία αφού «έπρεπε» να μπουν στην κυβέρνηση και παλαιότερα στελέχη.Η κυρία Μπατζελή κατά την παράδοση του υπουργείου ευχαρίστησε όλους και τόνισε ότι «είμαστε σίγουροι ότι θα συνεχίσουν πιο δυναμικά το έργο τους».
«Δεν ήρθαμε εδώ για να κάνουμε παραλαβή παράδοση», δήλωσε ο νέος υπουργός κ. Σκανδαλίδης προσθέτοντας ότι «μπορούμε να πούμε ότι έχει παραχθεί ένα μεγάλο έργο σε αυτό το νευραλγικό και παραγωγικό τομέα. Θα δουλέψουμε, θα αποδώσουμε και θα επιτύχουμε. Η κυβέρνηση συνεχίζει την προσπάθεια.
Θα δούμε ξεχωριστά τους επικεφαλείς των Οργανισμών.
Αύριο θα επιχειρήσουμε να πάμε στην ΠΑΣΕΓΕΣ, καθώς και στη ΓΕΣΑΣΕ και ΣΥΔΑΣΕ. Μετά θα πάμε στην έκθεση Θεσσαλονίκης και από Δευτέρα δουλειά στο υπουργείο».
Μέχρι τώρα πάντως κανείς Γραμματέας του ΥπΑΑΤ δεν παρέδωσε την παραίτησή του, αφού οι προσλήψεις έγιναν με ξεχωριστό τρόπο και όχι μέσω υπουργού.
Κυριακή 5 Σεπτεμβρίου 2010
«ΚΑΠ μετά το 2013»- Η πρόταση της Επιστημονικής Ομάδας Εργασίας που θα τεθεί προς διαβούλευση στους Κοινωνικούς Εταίρους
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ
«ΚΑΠ μετά το 2013»- Η πρόταση της Επιστημονικής Ομάδας Εργασίας που θα τεθεί προς διαβούλευση στους Κοινωνικούς Εταίρους
Η συζήτηση για το μέλλον της ΚΑΠ, μετά το 2013, είναι άμεσα συνδεδεμένη με τις μελλοντικές δημοσιονομικές προοπτικές (2014-2020) της Ε.Ε. ενώ το μεγαλύτερο μέρος της συζήτησης στρέφεται γύρω από τις επιδράσεις της οικονομικής κρίσης και της κλιματικής αλλαγής με σκοπό την προσαρμογή σε αυτές.
Η συζήτηση άρχισε ουσιαστικά το 2008, με τη διαβούλευση για τις προτεραιότητες που θα χρηματοδοτεί μετά το 2013 ο κοινοτικός προϋπολογισμός. Στη διαβούλευση αυτή οι δαπάνες της ΚΑΠ αποτέλεσαν αντικείμενο έντονης κριτικής, σύμφωνα με την οποία θα πρέπει να στοιχειοθετείται η προστιθέμενη αξία της για να δικαιολογείται στο εξής η δημόσια δαπάνη που συνεπάγεται η εφαρμογή της.
Από πλευράς δαπανών, υπάρχουν τάσεις μείωσης των πόρων για την Γεωργία, σταθεροποίησης των δαπανών της Συνοχής με προσανατολισμό υπέρ των φτωχότερων νέων μελών, και αύξησης των πόρων για Έρευνα/Ανάπτυξη/Καινοτομία. Η αντιμετώπιση των λεγόμενων νέων προκλήσεων (κλιματική αλλαγή, μετανάστευση) αναμένεται να αποκτήσει αυξημένη σημασία, απορροφώντας ολοένα και περισσότερους πόρους. Ο στόχος της κλιματικής αλλαγής συνδέεται και με τη γεωργία, που μπορεί να συμβάλει στον περιορισμό CO2, εκπομπών δηλαδή αερίων θερμοκηπίου.
Συγκρίνοντας την διαπραγμάτευση για τις τρέχουσες δημοσιονομικές προοπτικές με τις προσεχείς, βλέπουμε ότι, ενώ στην προηγούμενη διαδικασία οι πόροι για την γεωργία ήταν δεδομένοι, εφόσον είχαν συμφωνηθεί στο πλαίσιο της διεύρυνσης, στην παρούσα φάση ενδέχεται ως δεδομένο το βασικό ζητούμενο να είναι οι πόροι για την Γεωργία.
Η αναμόρφωση της ΚΑΠ ήταν πάντα ένα εξαιρετικά δύσκολο έργο και αυτή τη φορά θα είναι ακόμα πιο δύσκολο, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει διευρυνθείι με την προσθήκη νέων μελών, κάνοντας την διαπραγμάτευση ακόμα πιο περίπλοκη. Η πίεση που ασκεί η οικονομική κρίση στα δημόσια οικονομικά θα οδηγήσει τα ΚΜ σε πιο σκληρή στάση αναφορικά με το τι κερδίζουν και τι χάνουν. Ο αρνητικός συσχετισμός δυνάμεων στο επίπεδο της Ένωσης, σε σχέση με τα ελληνικά συμφέροντα, κάνει ακόμα πιο δύσκολη τη διαπραγμάτευση για τη χώρα μας. Η ανάγκη σχηματισμού εκτενούς δικτύου συνεργιών, όχι μόνο με τους λεγόμενους παραδοσιακούς συμμάχους, αλλά με όλα τα κράτη μέλη. της ΕΕ, αναλόγως των ιδιαίτερων ζητημάτων που συζητούνται, είναι πιο αναγκαία από ποτέ.
Από κείμενα που ήρθαν στη δημοσιότητα το Νοέμβριο του 2009, μπορεί να διακρίνει κανείς, με τα μέχρι τότε δεδομένα, το περίγραμμα ενός πιθανού σεναρίου για το μέλλον της ΚΑΠ. Στα κείμενα αναφέρεται ότι η μελλοντική μεταρρύθμιση της ΚΑΠ «θα έπρεπε να καθορίζεται από δύο στόχους: πρώτον, από τον εκσυγχρονισμό της για να μπορέσει να απαντήσει στις νέες προκλήσεις και από τη συγκέντρωση των δαπανών εκεί που αποφέρουν υπεραξία. Δεύτερον, από μια μείωση του προϋπολογισμού, που αφιερώνεται στη γεωργία για να απελευθερωθούν ποσά για τις νέες ευρωπαϊκές προτεραιότητες». Η αναφορά για «σημαντική μείωση του προϋπολογισμού ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων, με αποτέλεσμα η Επιτροπή να δηλώσει ότι δεν υιοθετεί αυτές τις απόψεις. Παρόλα αυτά μπορεί να θεωρηθεί ενδεικτικό των προθέσεών της εκείνη τη χρονική στιγμή.
Η συζήτηση για την ΚΑΠ συνδέεται άμεσα και με τη νέα στρατηγική για την απασχόληση και την ανάπτυξη «Ευρώπη 2020», που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και βασίζεται στην ενίσχυση του συντονισμού των οικονομικών πολιτικών. Στις τρεις προτεραιότητες και τους εφτά μεγάλους στόχους της στρατηγικής του 2020, η γεωργία αποτελούσε αρχικά υποκεφάλαιο της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Αναφέρονταν μόνο τα αγροτικά ταμεία και η αγροτική ανάπτυξη.
Με παρέμβαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τονίστηκε η συμβολή της γεωργίας στην στρατηγική Ευρώπη 2020, ως πολιτικής που μπορεί να συμβάλει στην έξυπνη και βιώσιμη ανάπτυξη και στην απασχόληση.
Στο ευρύτερο πλαίσιο των συζητήσεων για την ΚΑΠ πρέπει να συνυπολογίσουμε:
· την πρόσφατη έρευνα του ΕΥΡΟΒΑΡΟΜΕΤΡΟΥ που έδειξε υποστήριξη των ευρωπαίων πολιτών στην ΚΑΠ
· Την πρόσφατη επισιτιστική κρίση (2008) αλλά και την πολύ πρόσφατη αναταραχή στην αγορά των δημητριακών, που τονίζουν τη σημασία της επισιτιστικής ασφάλειας που εξακολουθεί να συνιστά σημαντική στρατηγική επιλογή.
· Τις θετικές, απέναντι στην γεωργία, γνωμοδοτήσεις των θεσμικών οργάνων της ΕΕ (Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, ΕΟΚΕ, Επιτροπή των περιφερειών).
Κατά τον Επίτροπο Γεωργίας, "..Η κοινή αγροτική πολιτική αφορά το σύνολο της κοινωνίας, όχι μόνο τους αγρότες. Η ευρωπαϊκή γεωργία συνδέεται άμεσα με θέματα όπως η ασφάλεια των τροφίμων, αλλά και η προστασία του φυσικού τοπίου, η απασχόληση, το περιβάλλον, η κλιματική αλλαγή…». Η Ε. Επιτροπή κάλεσε όλους τους ενδιαφερομένους πολίτες και φορείς της ΕΕ - είτε απασχολούνται στον τομέα της γεωργίας είτε όχι - σε δημόσια συζήτηση για το μέλλον της κοινής αγροτικής πολιτικής, τις αρχές και τους στόχους της. Κατά την διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης τα θέματα που συζητήθηκαν περισσότερο ήταν: η διατροφική ασφάλεια και επάρκεια, το περιβάλλον, η κλιματική αλλαγή, η απασχόληση, η μεταβλητότητα των αγορών αλλά και η σημασία της γεωργίας για την περιφέρεια.
Στη διάσκεψη που ακολούθησε το πέρας της δημόσιας διαβούλευσης για τη νέα ΚΑΠ, ο επίτροπος κ. Ciolos έδωσε τις γενικές κατευθύνσεις και λέγοντας ότι:
«Η νέα ΚΑΠ πρέπει να βρει την κατάλληλη ισορροπία ανάμεσα στις διαφορετικές προτεραιότητες. Η δημόσια στήριξη είναι αυτή που θα μας επιτρέψει να συμφιλιώσουμε τις οικονομικές, τις περιβαλλοντικές, τις κοινωνικές και τις εδαφικές προτεραιότητες.
Η νέα ΚΑΠ θα πρέπει να:
· ενισχύει την ανταγωνιστικότητα και την βιώσιμη γεωργία
· να εξασφαλίζει την μακροπρόθεσμη επιβίωση των αγροτών
· να προτρέπει τους αγρότες στην υιοθέτηση βιώσιμων γεωργικών πρακτικών
· να διασφαλίζει τη γεωργία και την απασχόληση στην περιφέρεια ιδιαίτερα στις μειονεκτικές περιοχές
Η δημόσια στήριξη πρέπει να κατανέμεται πιο σωστά και πρέπει να είναι εμφανείς στους φορολογούμενους οι λόγοι για τους οποίους δίνεται.
Το ιστορικό μοντέλο με τις στρεβλώσεις που δημιουργεί θα καταργηθεί. Όμως ισότητα στο ύψος των ενισχύσεων και δικαιοσύνη δεν είναι ταυτόσημα. Πρέπει να υπάρχουν κριτήρια αντικειμενικά και ρεαλιστικά. Ο τύπος της γεωργίας, οι κλιματικές / περιβαλλοντικές συνθήκες και τα κοινωνικοοικονομικά δεδομένα θα παίζουν ρόλο στο ύψος των ενισχύσεων.
Η δομή με τους δύο πυλώνες θα διατηρηθεί. Ο πρώτος πυλώνας αφορά όλη την ΕΕ και είναι η ετήσια ενίσχυση που δίνεται σε όλους τους αγρότες ώστε να αντιμετωπιστούν οι μεγάλες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η ευρωπαϊκή γεωργία.»
Στη συζήτηση που γίνεται για το μέλλον της ΚΑΠ πρέπει να διερευνηθούν τα τρία εργαλεία πολιτικής της:
- αγορές,
- άμεσες ενισχύσεις,
- αγροτική ανάπτυξη
καθώς και οι συσχετισμοί μεταξύ τους.
Άμεσες Ενισχύσεις
Οι άμεσες ενισχύσεις αποτελούν δίχτυ ασφαλείας του βασικού εισοδήματος των αγροτών, τα μέτρα ρύθμισης της αγοράς αποτελούν δίκτυ ασφαλείας της αγοράς και των τιμών ενώ αυξανόμενη είναι η σημασία των μέτρων Αγροτικής Ανάπτυξης που οδηγούν προς μια αειφόρο προσαρμογή της ευρωπαϊκής γεωργίας. Οι τρεις πολιτικές δρουν παράλληλα και συνεργατικά.
Σε περίπτωση απουσίας μίας βασικής ενίσχυσης του εισοδήματος, πολλοί ευρωπαίοι παραγωγοί θα προέβαιναν σε εντατικοποίηση των μεθόδων παραγωγής τους για να διατηρήσουν το εισόδημά τους ενώ άλλοι απλά θα εγκατέλειπαν τη γεωργία. Το αποτέλεσμα θα ήταν λιγότερη συνολικά παραγωγή, πιο εντατικές μέθοδοι παραγωγής και συγκέντρωση της παραγωγής σε ανταγωνιστικές περιοχές. Η συνέπεια θα ήταν η παροχή λιγότερων δημόσιων αγαθών συνολικά και περισσότερων δυσκολιών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Το αντίθετο από αυτό που έχει θέσει ως στόχο η μελλοντική ΚΑΠ. Υπό αυτό το πρίσμα μπορούμε να υποθέσουμε ότι μία βασική εισοδηματική ενίσχυση, συνδεδεμένη με την πολλαπλή συμμόρφωση καθώς και ενίσχυση για την παροχή βασικών δημόσιων αγαθών, θα συνεχίσει να υφίσταται και στο μέλλον.
Αλλά για να ανταποκριθεί η ΚΑΠ με επιτυχία στους στόχους «μετά το 2013», χρειάζονται περαιτέρω προσαρμογές, όπως για παράδειγμα ένα περισσότερο εναρμονισμένο αλλά όχι οριζόντιο επίπεδο ενίσχυσης. Το τελευταίο κύμα διευρύνσεων της ΕΕ, από το 2004 έως το 2007, αύξησε σημαντικά την ποικιλία των ευρωπαϊκών τύπων γεωργίας και τις ανισότητες στις παραγωγικές δομές και τα επίπεδα ανάπτυξης. Αυτή η ποικιλότητα των τύπων γεωργίας της Ε.Ε. απαιτεί διαφοροποιημένες προσεγγίσεις ανάλογα με την περιοχή: πεδινές έναντι ορεινών, μεγάλες καλλιέργειες έναντι κτηνοτροφίας, ζώνες περιαστικές έναντι απομονωμένων αγροτικών, επιχειρηματική γεωργία έναντι γεωργίας μικρής κλίμακας.
Η εναρμόνιση στο επίπεδο των ενισχύσεων θα οδηγήσει σε επαναπροσδιορισμό των άμεσων ενισχύσεων μεταξύ των Κρατών Μελών. Σημαντική είναι η επιλογή των κριτηρίων, που θα χρησιμοποιηθούν για να υπολογιστεί το ύψος της βασικής ενίσχυσης.
Η εισαγωγή κριτηρίων σχετικών με το εισόδημα και/ή περιοχών ορεινών ή με φυσικά μειονεκτήματα, το εύρος και ο τρόπος που θα γεφυρωθεί το κενό μεταξύ της κατάστασης που επικρατεί τώρα και της μελλοντικής, είναι δύσκολα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν. Είναι καλή ευκαιρία να δούμε την αναδιανομή και την κατανομή των πόρων με άλλα πιο αποτελεσματικά και πιο αναπτυξιακά κριτήρια. Η διαχείριση και η αξιοποίηση των ενισχύσεων μετά το 2013 είναι μία νέα αρχή και ευκαιρία για τον επανακαθορισμό των στόχων και των προοπτικών του πρωτογενή τομέα στην Ελλάδα. Τα αποτελέσματα της διαχείρισης του παρελθόντος το επιβάλλουν.
Από τις αναλύσεις που έχουν μέχρι τώρα γίνει σε επίπεδο ΕΕ αλλά και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ελληνικής γεωργίας μπορούμε να διαμορφώσουμε κατευθύνσεις και προτάσεις που έχουν σημασία στην διαπραγμάτευση της νέας ΚΑΠ.
- Ο υπολογισμός των άμεσων ενισχύσεων να γίνει με βάση την επιλέξιμη και όχι τη χρησιμοποιούμενη γεωργική γη. Ιδιαίτερη βαρύτητα πρέπει να δοθεί στον υπολογισμό των βοσκοτόπων και πρέπει να λυθούν τα προβλήματα καθορισμού αυτών των περιοχών. Καθώς οι επιλέξιμες εκτάσεις γεωργικής γης στην Ελλάδα είναι σημαντικά μεγαλύτερες από τις χρησιμοποιούμενες, η μέση ενίσχυση ανά εκτάριο στην Ελλάδα θα γίνει πλέον συγκρίσιμη και πιο εναρμονισμένη με την μέση ενίσχυση στις άλλες χώρες της ΕΕ.
- Στην διαμόρφωση της άμεσης εισοδηματικής ενίσχυσης πρέπει να ληφθεί υπόψη όχι μόνον η αγροτική έκταση αλλά και το αγροτικό δυναμικό ή η γεωργική απασχόληση που είναι ιδιαίτερα υψηλή στην Ελλάδα.
- Η ύπαρξη στην Ελλάδα πολλών μικρών παραγωγών καθιστά ουσιαστική την εισαγωγή ενός ανώτατου χρηματικού ορίου στην επιδότηση που λαμβάνει κάθε παραγωγός στην ΕΕ, μέτρο που είναι κοινωνικά δίκαιο και συνάδει με τις αρχές της ΕΕ. Η εισαγωγή ανώτατου ορίου θα συμβάλλει ώστε να μειωθούν οι πληρωμές στις πολύ μεγάλες εκμεταλλεύσεις που τώρα λαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της ενίσχυσης, ενώ τα χρήματα που θα εξοικονομούνται μπορούν να αναδιανέμονται σε μικρότερους παραγωγούς.
- Η νέα ΚΑΠ θα πρέπει να αντιμετωπίζει ευνοϊκότερα περιοχές σημαντικής βιοποικιλότητας (Natura 2000) και Υψηλής Φυσικής Αξίας Αγροτικές περιοχές –(HVL) καθώς αυτό συμβαδίζει με τους νέους στόχους της ΚΑΠ αλλά και ευνοεί την Ελλάδα που έχει σημαντικές εκτάσεις από τις παραπάνω περιοχές.
- Ιδιαίτερη αντιμετώπιση πρέπει να υπάρχει σε ορεινές, και περιοχές με φυσικά μειονεκτήματα. Οι παραπάνω περιοχές είναι λιγότερο ανταγωνιστικές και η γεωργία θα εγκαταλειφθεί αν δεν αντιμετωπιστούν ευνοϊκά. Σημαντικές είναι οι εκτάσεις αυτών των περιοχών στην Ελλάδα και πρέπει να προστατευτούν. Οι περιοχές με έντονο πρόβλημα ερημοποίησης και έλλειψης υδάτινων πόρων και οι αγροτικές εκτάσεις εδαφών χαμηλής οργανικής περιεκτικότητας, οι οποίες συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, θα πρέπει να ενταχθούν σε καθεστώς περιβαλλοντολογικά ευαίσθητων περιοχών.
Περιφερειοποίηση δεν σημαίνει καθιέρωση ενιαίων στρεμματικών ενισχύσεων σε πανευρωπαϊκή κλίμακα. Κάτι τέτοιο θα ωφελούσε δυσανάλογα, επιχειρήσεις που απασχολούν ολιγάριθμο προσωπικό και κατέχουν μεγάλες εκτάσεις. Επιπλέον οι συνθήκες παραγωγής και, επομένως, το κόστος με το οποίο επιβαρύνονται οι αγρότες στην Ευρώπη ποικίλουν εξαιρετικά: υπάρχουν σημαντικές διαρθρωτικές και (αγρο-) κλιματολογικές διαφορές, αλλά και εξαιρετικές αποκλίσεις ως προς το κόστος εφοδιασμού και διαβίωσης στις διάφορες περιοχές. Επίσης, οι οικονομίες κλίμακας στα επιμέρους κράτη μέλη, σε περιφέρειες, αλλά και μεταξύ τύπων εκμετάλλευσης επηρεάζουν σημαντικά το κόστος. Η χορήγηση ενιαίων πανευρωπαϊκών στρεμματικών ενισχύσεων δεν είναι εφικτή. Απαιτούνται διαφορετικές λύσεις ανάλογα με τις αγρο-κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν στην εκάστοτε περιφέρεια καθώς και τους τύπους των αγροτικών εκμεταλλεύσεων.
Στην Ελλάδα, η εφαρμογή μιας ενιαίας ενίσχυσης για όλη τη χώρα (εφόσον θεωρηθεί ολόκληρη η Ελλάδα σαν μια περιφέρεια) δεν ενδείκνυται λόγω της μεγάλης ανομοιομορφίας που υπάρχει, ως προς την παραγωγική διάρθρωση μεταξύ των διάφορων περιοχών. Εάν η Ελλάδα θεωρηθεί σαν μια ενιαία περιφέρεια, αυτό θα οδηγήσει σε μεγάλες διακυμάνσεις σε σχέση με την παρούσα κατανομή των ενισχύσεων που γίνεται με βάση το ιστορικό μοντέλο. Σύμφωνα με έρευνες (Ιστορικό ή Περιφερικό Μοντέλο των Ενισχύσεων της ΚΑΠ: Σενάρια και Εφαρμογές) θα υπάρξουν περιοχές με μεγάλες απώλειες γεγονός που μπορεί να προκαλέσει έντονες κοινωνικοοικονομικές ανακατατάξεις.
Επίσης, πολλές περιοχές στην Ελλάδα χαρακτηρίζονται από χαμηλό κατά κεφαλήν εισόδημα, από προβλήματα ανάπτυξης, δημογραφικά προβλήματα ενώ ένα σχετικά μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού τους ανήκει στον αγροτικό τομέα. Για να μπορέσουν λοιπόν να ληφθούν υπόψη αυτές οι ιδιαιτερότητες πρέπει να γίνει ένας προσεκτικός διαχωρισμός της χώρας σε περιφέρειες.
Πρέπει να επιδιωχθεί το περιφερειακό μοντέλο άμεσων ενισχύσεων να είναι απλό στην εφαρμογή του, ευέλικτο και εύκολα κατανοητό στους εμπλεκόμενους.
Ο διαχωρισμός μπορεί να είναι κατά βάση γεωγραφικός, με βάση της 13 περιφέρειες και της ιδιαιτερότητες καθεμιάς. Εναλλακτικά, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν βάση ο διαχωρισμός με βάση το είδος της αγροτικής παραγωγής και τις χρήσεις της αγροτικής γης όπως τον κάνει και η μελέτη «Update of Analysis of Prospects in the Scenar 2020 Study, Preparing for Change» όπου η Ελλάδα διαχωρίζεται σε τρεις περιφέρειες (σελίδα 170): 1) έντονης καλλιέργειας (Intensive crop farming), 2) χορτολιβαδικές κυρίως εκτάσεις (European grasslands) και 3) επιλεκτικής καλλιέργειας με μεγάλα χέρσα τμήματα (Selected farming with high share of fallow land).
Πυλώνας 2 / Αγροτική Ανάπτυξη
Οι συζητήσεις για τη χρηματοδότηση του 2ου πυλώνα της ΚΑΠ, της αγροτικής ανάπτυξης, είναι επίσης έντονες. Αυτή η πολιτική που θεσπίστηκε με τη μεταρρύθμιση του 1999, τροφοδοτείται με τη μεταφορά ενός μέρους των άμεσων ενισχύσεων (δυναμική διαφοροποίηση) του 1ου πυλώνα στο 2ο πυλώνα της ΚΑΠ. Η συγχρηματοδότηση που απαιτούν τα μέτρα του 2ου πυλώνα και τα σχετικά μικρότερα ποσά, σε σχέση με τα Δικαιώματα Ενιαίας, εξασθενούν πολλές φορές την ελκυστικότητά τους.
Σε κείμενο της Επιτροπής οι προθέσεις της γίνονται συγκεκριμένες σε σχέση με την αγροτική ανάπτυξη: «η αγροτική ανάπτυξη έχει να παίξει ένα ρόλο ιδιαίτερο στη μετάβαση προς μια οικονομία πιο ευέλικτη και με υψηλή προστιθέμενη αξία».
Η ευρωπαϊκή πολιτική πρέπει να θέσει τη γεωργία σε κατάσταση που θα της επιτρέπει να παράγει «καλύτερα» και να αξιοποιεί τη θετική συμβολή της στο περιβάλλον και την πράσινη ανάπτυξη. Η ενίσχυση θεωρείται θετική όταν επιτρέπει καλύτερη στόχευση για μια αειφόρο γεωργία. Η ρόλος του 2ου πυλώνα στην επίτευξη των παραπάνω στόχων είναι ιδιαίτερα σημαντικός.
Στην περίοδο μετά το 2013 ο προϋπολογισμός του 2ου Πυλώνα φαίνεται να αυξάνεται σε σχέση με την τρέχουσα περίοδο παρόλο που οι αγροτικές χώρες και οργανώσεις αρνούνται κάθε συμπληρωματική μεταφορά ενισχύσεων από τον 1ο πυλώνα.
Στην σημερινή ΚΑΠ οι πόροι του προϋπολογισμού για την προστασία του αγροτικού περιβάλλοντος είναι περιορισμένοι. Ως αποτέλεσμα, στην καλύτερη περίπτωση, ο 2ος πυλώνας ενισχύει εκμεταλλεύσεις θετικές ήδη από οικολογική άποψη, αλλά δεν διαθέτει το απαραίτητο εύρος στήριξης των εκμεταλλεύσεων ώστε να αλλάξουν τις πρακτικές ή να ευνοηθεί ο φιλοπεριβαλλοντικός προσανατολισμός των συστημάτων παραγωγής.
Τα υπάρχοντα αγροπεριβαλλοντικά μέτρα, θεωρούνται από πολλούς, ως δαπανηρά στην εφαρμογή τους, χαμηλής αποτελεσματικότητας και κατακρίνονται για τον ελλιπή έλεγχο των δαπανών και την διοικητική πολυπλοκότητα του μηχανισμού τους.
Επιπλέον, επειδή ο 2ος πυλώνας δεν περιλαμβάνει αποκλειστικά μέτρα που αφορούν στο γεωργικό πεδίο, είναι απαραίτητο να οριστούν κριτήρια αειφορίας εφαρμόσιμα στα προγράμματα άλλων αξόνων, προκειμένου να μην επενδύεται δημόσιο χρήμα σε δράσεις αντίθετες στην αειφόρο ανάπτυξη
Η εφαρμογή μέτρων του 2ου Πυλώνα δίνει το πλεονέκτημα στη χώρα να εξειδικεύσει μόνη της πολιτικές-προτεραιότητες, σε επίπεδο μέτρων, που θεωρεί απαραίτητες. Η Αγροτική Ανάπτυξη θα πρέπει να παίξει σημαντικό ρόλο, για να ανταποκριθεί επιπλέον και στην πρόκληση της κλιματικής αλλαγής, συμπληρώνοντας τη διαδικασία αναμόρφωσης της ΚΑΠ και την προσαρμογή της ευρωπαϊκής γεωργίας, επιτρέποντας στα ΚΜ να επιλέξουν, μέσα από μια παλέτα μέτρων και προτεραιοτήτων, τον καταλληλότερο συνδυασμό μέτρων, τα οποία θα ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα και θα βελτιώνουν το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής στις αγροτικές περιοχές, υλοποιώντας την στρατηγική τους.
Κατά συνέπεια τα μέτρα που θα εφαρμοσθούν θα πρέπει να εμφανίζουν τη μεγαλύτερη δυνατή αποτελεσματικότητα, ανά επενδυόμενο € εθνικής συμμετοχής.
Η εφαρμογή των μέτρων του πυλώνα 2 απαιτεί συγχρηματοδότηση από το κράτος. Μάλιστα αρκετές Περιφέρειες δεν θα βρίσκονται πλέον στον στόχο 1, με αποτέλεσμα να απαιτούνται αυξημένα ποσοστά εθνικής συμμετοχής στην δημόσια δαπάνη. Στην δυσκολότατη οικονομική κρίση που βιώνει η χώρα μας, η εξασφση εθνικών πόρων για την συγχρηματοδότηση των μέτρων θα είναι θεμελιώδες ζήτημα για την ομαλή εξέλιξη της εφαρμογής των μέτρων του 2ου πυλώνα.
Με μια πιο προσεκτική ματιά των σημαντικότερων μέτρου του 2ου πυλώνα διαπιστώνουμε τα παρακάτω:
Για την αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των μέτρων του 2ου πυλώνα πρέπει να γίνει αξιοποίηση συνέργιας και συμπληρωματικότητας μεταξύ των αξόνων του 2ου πυλώνα με επίκεντρο τις μικρο-μεσαίες εκμεταλλεύσεις, τις ομάδες παραγωγών και τις δικτυώσεις. Να θεωρούνται υψηλής προτεραιότητας σχέδια και δράσεις που ενσωματώνουν πολλαπλούς στόχους της ΚΑΠ (σεβασμός στο περιβάλλον, αύξηση της απασχόλησης και του εισοδήματος κτλ.)
Παραδείγματα
Χρήση στερεών καυσίμων από αγριαγκινάρα ιδιοπαραγόμενη σε συγκεκριμένες αγορές: 1) θέρμανση αγροτικών κατοικιών, 2) παραγωγή ρεύματος από ομάδες παραγωγών και τηλεθέρμανση χωριών, 3) χρησιμοποίηση για θέρμανση σε θερμοκήπια και σε ορεινές αγροτουριστικές ξενοδοχειακές μονάδες, 4) χρησιμοποίηση σε γαίες με μεγάλη κλίση και διάβρωση.
Επιπλέον πρέπει να απλοποιηθούν και να γίνουν πιο αποτελεσματικές και σαφείς οι διαδικασίες, για την υποβολή, την αξιολόγηση, την έγκριση, την υλοποίηση, την παραλαβή και την έγκαιρη χρηματοδότηση των επενδύσεων.
Οργάνωση των αγορών / Αντιστάθμιση του κινδύνου των τιμών
Η οργάνωση των αγροτικών αγορών αποτελεί έναν από τους στόχους της ΚΑΠ σύμφωνα με τη Σύμβαση της Ρώμης. Μετά από τη μεταρρύθμιση του 1992, αυτός ο στόχος έχει έντονα αμφισβητηθεί. Από το 2003, η ΚΑΠ τείνει να γίνει πολιτική στήριξης του αγροτικού εισοδήματος μέσω των άμεσων ενισχύσεων, αντί για μια πολιτική σταθεροποίησης των τιμών μέσω της οργάνωσης των αγορών. Να σημειώσουμε ότι μέτρα ρύθμισης των αγορών υφίστανται συνεχή υπονόμευση (τελευταία παραδείγματα οι ποσοστώσεις για το γάλα, η παρέμβαση στα σιτηρά με οροφή).
Υποστηρίζεται από πολλούς ότι η στήριξη αυτού του τύπου σημαίνει ένα είδος βοηθήματος από τις δημόσιες αρχές, ενώ αυτό που ζητείται είναι κυρίως παρέμβαση στις αγροτικές τιμές. Τονίζουν, επιπλέον, ότι τα δικαιώματα ενιαίας ενίσχυσης έχουν αποτέλεσμα να δημιουργούνται εισοδηματίες δικαιωμάτων, καταστάσεις που δεν είναι κατανοητές και κοινωνικά αποδεκτές τόσο από τους παραγωγούς όσο και από τους φορολογούμενους. Για αυτό θα πρέπει να αντικατασταθούν από εργαλεία στήριξης πιο ευέλικτα και πιο δίκαια
Η φιλελευθεροποίηση των αγορών έχει αναφερθείί από την Επιτροπή και επιδιώκεται από ορισμένα κράτη μέλη. Υποστηρίζεται ότι η διαχείριση των αγορών θα μπορούσε να περιοριστεί σε δίχτυ ασφαλείας και στην ενθάρρυνση (χρηματοδοτική) των αγροτών να κάνουν μια ιδιωτική κάλυψη του κινδύνου. Αντίθετα, άλλα κράτη υποστηρίζουν μια ΚΑΠ που θα σταθεροποιεί τις αγορές, αντιμετωπίζοντας την έντονη διακύμανση των τιμών, προς όφελος των παραγωγών και των καταναλωτών. Από τη γαλλική π.χ. πλευρά, υποστηρίζεται ότι είναι πιο αποτελεσματικό να βελτιώσουμε ένα σύστημα που προλαμβάνει τους κινδύνους από τις διακυμάνσεις των «τιμών», κυρίως με ευέλικτες ποσοστώσεις στα ανάντη, παρά να επιζητούμε να διορθώσουμε τις διακυμάνσεις στα κατάντη με ασφαλιστική διαχείριση, όπως προτάθηκε από το Συμβούλιο.
Η αντιστάθμιση του κινδύνου των τιμών μπορεί να γίνει με τη δημιουργία τοπικών αγορών δημοπράτησης γεωργικών προϊόντων. Αφορά κυρίως την εγχώρια αγορά. Σε συνεργασία με τοπικούς φορείς (π.χ. συνεταιρισμούς παραγωγών) σε κάθε περιφέρεια προτείνεται από ορισμένους η δημιουργία μιας κεντρικής αγοράς όπου θα συγκεντρώνονται και θα δημοπρατούνται τα κύρια τοπικά αγροτικά προϊόντα. Η λειτουργία τέτοιων αγορών, θα συντελέσει στην αύξηση της διαπραγματευτικής δύναμης των παραγωγών, θα μειώσει τα φαινόμενα εκμετάλλευσης μικρών παραγωγών από χονδρέμπορους και λιανέμπορους και θα συμβάλλει αποφασιστικά στη διαφάνεια των συναλλαγών κατά μήκος της εμπορικής αλυσίδας.
Η χρήση παραγώγων, σύμφωνα με άλλους, μπορεί επίσης να βοηθήσει στην αντιστάθμιση του κινδύνου των τιμών. Αφορά τα προϊόντα με μεγάλη εμπορευσιμότητα (π.χ. σιτάρι) και απαιτεί την δημιουργία Χρηματιστηρίων Εμπορευμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Τα παράγωγα εμπορευμάτων είναι εργαλεία που επιτρέπουν σε κάποιον να αγοράσει ή να πουλήσει το εμπόρευμα (υποκείμενο τίτλο) σε μια μελλοντική χρονική στιγμή, σε τιμή που καθορίζεται σήμερα. Οι συναλλαγές σε συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης δίνουν τη δυνατότητα να μοιραστεί ο κίνδυνος σε ένα αριθμό συμβαλλομένων. Το κυρίαρχο στοιχείο στις μελλοντικές αγορές είναι ότι οι ευκαιρίες για κέρδος και οι κίνδυνοι ζημίας που υπονοούνται με την ιδιοκτησία ενός τίτλου, μπορούν να συναλλάσσονται ανεξάρτητα από τον αντίστοιχο τίτλο. Κατά συνέπεια η αγορά παραγώγων μπορεί επίσης να αναφερθεί ως «αγορά για τη διαχείριση κινδύνου στην τρέχουσα αγορά».
Τα παράγωγα προϊόντα για την αντιστάθμιση του κινδύνου τιμής γεωργικών προϊόντων είναι:
1) Η προθεσμιακή συναλλαγή, που επιβάλλει σε δύο συναλλασσομένους να εκπληρώσουν μια συμφωνία αγοροπωλησίας σε μια καθορισμένη μελλοντική χρονική στιγμή, σε προκαθορισμένη τιμή.
2) Tα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης, όπου οι δύο συναλλασσόμενοι εισέρχονται σε μια νομικά δεσμευτική συμφωνία να αγοράσουν ή να πουλήσουν ένα καθορισμένο αγαθό υπό τους όρους που συμφωνήθηκαν στο συμβόλαιο συναλλαγής σε τιμή η οποία διαμορφώνεται στη αγορά με βάση την πρόσφορα και την ζήτηση.
3) Τα δικαιώματα προαίρεσης (options) είναι χρηματοοικονομικά εργαλεία που δίνουν στον κάτοχο τους το δικαίωμα αλλά όχι τη υποχρέωση να αγοράσει ή να πουλήσει μια συγκεκριμένη ποσότητα του υποκείμενου τίτλου σε προκαθορισμένη τιμή και σε ορισμένη ημερομηνία ( ή σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα). Αυτού του είδους τα συμβόλαια μοιάζουν με τα Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης ως προς το ότι υπάρχουν δυο αντισυμβαλλόμενα μέρη, αλλά διαφέρουν στο ότι η συμφωνία δεν είναι δεσμευτική για τον έχοντα θέση αγοράς.
Αλυσίδα εφοδιασμού αγροδιατροφικών προϊόντων / αγροδιατροφικό μοντέλο
Η υπεράσπιση του διατροφικού μοντέλου σημαίνει μια πραγματική διατροφική πολιτική που καταπολεμά τις διατροφικές ανεπάρκειες αλλά και τα προβλήματα που συνδέονται με την διατροφική αφθονία, που προτείνει λύσεις για τα μειονεκτικά κλάσματα του πληθυσμού που δεν έχουν πρόσβαση σε ένα ισορροπημένο καθεστώς διατροφής, που προωθεί μια διατροφική εκπαίδευση προσανατολισμένη στην ποιότητα και η οποία συμφιλιώνεται με τις ευρωπαϊκές διατροφικές κουλτούρες.
Η διατροφική ασφάλεια της Ε.Ε. στα βασικά προϊόντα συνιστά στρατηγική επιλογή. Προέχει, επίσης, η υπεράσπιση του ευρωπαϊκού (και του μεσογειακού) γεωργικού και διατροφικού μοντέλου.
Η αλυσίδα εφοδιασμού αγροδιατροφικών προϊόντων αποτελεί τον πιο ζωτικό και καίριο κρίκο για την επιβίωση όχι μόνο της Ελληνικής γεωργίας αλλά ολόκληρης της οικονομίας. Η ομαλή λειτουργία όλης της αλυσίδας από το γεωργό έως τον καταναλωτή προσφέρει εγγύηση για την απασχόληση χιλιάδων ανθρώπων σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον
Σε ότι αφορά την Ελλάδα, ο μεταποιητικός τομέας των αγροδιατροφικών προϊόντων είναι ένας από τους σημαντικότερους κλάδους της Ελληνικής μεταποιητικής βιομηχανίας. Σύμφωνα με αναλύσεις, ο κλάδος των τροφίμων και ποτών είναι αυτός με την υψηλότερη συμβολή σε όλα τα βασικά μεγέθη της μεταποίησης, όπως αριθμό επιχειρήσεων, απασχόληση, πωλήσεις και προστιθέμενη αξία. Συγκεκριμένα, στον εν λόγω κλάδο δραστηριοποιούνται περίπου 16.300 επιχειρήσεις, που αντιστοιχούν στο 17,1% του συνόλου των μεταποιητικών επιχειρήσεων και απασχολούνται άμεσα 120.000 εργαζόμενοι, δηλαδή το 22% των συνολικών απασχολουμένων στη μεταποίηση που αποτελεί το υψηλότερο ποσοστό από κάθε άλλον κλάδο. Σε όρους κύκλου εργασιών, ο κλάδος αυτός πραγματοποιεί πωλήσεις οι οποίες καλύπτουν το 21% σχεδόν του συνόλου του μεταποιητικού τομέα, ενώ κατατάσσεται πρώτος ως προς το μερίδιο επί του συνόλου της προστιθέμενης αξίας της μεταποίησης, το οποίο καλύπτει το 24% της συνολικής προστιθέμενης αξίας.
Επίσης χαρακτηριστικό της ‘μεταποίησης’ τροφίμων είναι ότι στηρίζεται ως επί το πλείστον σε πρώτες ύλες που παράγονται στην Ελλάδα, ενισχύοντας ακόμη περισσότερο τους δεσμούς με τον εγχώριο πρωτογενή τομέα. Γενικότερα, η πολιτική αγροτικής ανάπτυξης και η πολιτική των τροφίμων πρέπει να προσεγγίζει τα επιμέρους στοιχεία της αλυσίδας (γεωργοί – μεταποίηση – χονδρικό εμπόριο - λιανοπωλητές) ολοκληρωμένα και όχι κατακερματισμένα / μεμονωμένα. Έτσι λοιπόν πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι η ‘ανταγωνιστικότητα’ δεν αφορά μόνο μεμονωμένους εμπλεκόμενους στην αλυσίδα αλλά ολόκληρη την αλυσίδα.
Η αγροδιατροφική αλυσίδα στην Ελλάδα φαίνεται να αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα:
- Έλλειψη αποτελεσματικής συνεργασίας και κατανόησης ανάμεσα στους κρίκους της αγροδιατροφικής αλυσίδας
Το πρόβλημα εντείνεται από την εντύπωση που επικρατεί ότι τα επιμέρους στοιχεία της αλυσίδας δεν συνειδητοποιούν την αναγκαιότητα συνύπαρξης και επιβίωσης. Η σωστή συνεργασία ανάμεσα στους παραγωγούς και τους μεταποιητές μπορεί να εξασφαλίσει συνέχεια και συνέπεια στην τροφοδοσία με προϊόντα που καλύπτουν τις απαιτήσεις της αγοράς και έχουν συγκεκριμένα και σταθερά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά.
- Μειωμένη διαπραγματευτική δύναμη των αγροτών-παραγωγών αγροτικών προϊόντων
Συνέπεια της μειωμένης διαπραγματευτικής δύναμη των αγροτών-παραγωγών αγροτικών προϊόντων, είναι η πώληση των προϊόντων τους σε πολύ χαμηλές τιμές σε σχέση με τις τιμές που πληρώνει ο καταναλωτής και κατ’ επέκταση η απώλεια εισοδήματος.
- Μεταφορές
Σημαντικό πρόβλημα στην αγροδιατροφική αλυσίδα για τα ελληνικά δεδομένα είναι οι μεταφορές, κυρίως λόγω του υψηλού κόστους, της ύπαρξης μονοπωλιακών δυνάμεων, της ανομοιομορφίας και μη ισοδύναμης τροφοδοσίας του συνόλου της αγοράς.
- Ο αυξημένος βαθμός μονοπωλιακής δύναμης της Ελληνικής βιομηχανίας τροφίμων και ποτών
Σύμφωνα με μελέτες, ο βαθμός μονοπωλιακής δύναμης της Ελληνικής βιομηχανίας τροφίμων και ποτών για την περίοδο 1983-2007 είναι πολύ υψηλός. Η ύπαρξη μονοπωλιακής δύναμης υποδηλώνει ότι η τιμολόγηση του προϊόντος επιτυγχάνεται σε επίπεδα υψηλότερα του οριακού κόστους παραγωγής, περιορίζοντας την παραγόμενη ποσότητα, επιβάλλοντας υψηλότερες τιμές στους καταναλωτές και δημιουργώντας μονοπωλιακά κέρδη στους μεταποιητές με συνέπεια την μείωση της κοινωνικής ευημερίας σε σχέση με την ανταγωνιστική περίπτωση.
Βασιζόμενοι στις ίδιες μελέτες, η καθαρή απώλεια ευημερίας (ή απώλεια κοινωνικής ευημερίας) λόγω της μονοπωλιακής δύναμης της Ελληνικής βιομηχανίας τροφίμων και ποτών για την περίοδο 1983-2007 εκφρασμένη σε όρους προστιθέμενης αξίας του 2007 είναι περίπου €96.53 εκ. (ή 2.74% της προστιθέμενης αξίας της μεταποιητικής βιομηχανίας τροφίμων και ποτών του έτους 2007) και η μείωση της ευημερίας των καταναλωτών εξαιτίας της μεταβίβασης εισοδήματος από τους καταναλωτές στους παραγωγούς εκφρασμένη σε όρους προστιθέμενης αξίας του 2007 είναι περίπου €176.51 εκ. (ή 5.01% της προστιθέμενης αξίας της μεταποιητικής βιομηχανίας τροφίμων και ποτών του έτους 2007).
Πιθανές ενέργειες για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της αγροδιατροφικής αλυσίδας.
· Λειτουργία μηχανισμών που να εξασφαλίζουν ‘δίκαιο’ μερίδιο του κάθε εμπλεκόμενου στην αλυσίδα.
Προς την κατεύθυνση αυτή μπορούν να συμβάλλουν η ιχνηλασιμότητα (traceability) στα προϊόντα και η καταγραφή του συνόλου των συναλλαγών (transactions) κατά τη διακίνηση των προϊόντων μέσα σε ολόκληρη την αλυσίδα. Η σωστή έκδοση και η διατήρηση των παραστατικών διακίνησης/πώλησης και η σωστή εφαρμογή των προβλεπόμενων διαδικασιών για την διακίνηση και την εμπορία των προϊόντων
· Ενίσχυση της διαπραγματευτικής ικανότητας των αγροτών
o Νομικό πλαίσιο ευέλικτο για συμπράξεις παραγωγών με καθαρά εμπορικά και κερδοσκοπικά κριτήρια
o Συνεταιρισμοί με επιχειρηματικές βάσεις και συμπράξεις μεγάλου μεγέθους
o Ανάληψη κάθετων δραστηριοτήτων μεγάλου μεγέθους (χώρας, περιφέρειας) από παραγωγούς για ‘ειδικά’ ‘ποιοτικά’ προϊόντα.
· Δημιουργία κινήτρων για συγκέντρωση, συνεργασία και συνύπαρξη όλων των εμπλεκόμενων στην αλυσίδα. Αυτό θα συμβάλλει στην καλύτερη αντιμετώπιση και επίλυση προβλημάτων (όπως, π.χ. ποιότητα, μεταφορές, ασφάλεια) που απασχολούν ολόκληρη την αλυσίδα.
· Κίνητρα ανάπτυξης δραστηριοτήτων που αξιοποιούν συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας:
o Τοπικά, παραδοσιακά προϊόντα, προϊόντα ονομασίας προέλευσης, κ.λπ.
o Τουρισμός
o Συνδυασμός δραστηριοτήτων για την από κοινού διακίνηση και προώθηση του συνόλου των παραγόμενων προϊόντων μιας περιοχής (ή και πολλών περιοχών), διότι τα κανάλια διανομής δεν μπορούν να στηριχθούν και να λειτουργήσουν αποτελεσματικά αν ασχολούνται με τη διακίνηση μόνο ενός προϊόντος
· Κίνητρα για δραστηριότητες που θα επεκταθούν και εκτός χώρας (κηπευτικά, φρούτα).
Συνεργασία με άλλες μεσογειακές και γειτονικές χώρες για τη συγκέντρωση, διακίνηση και επεξεργασία τροφίμων.
· Απλούστευση γραφειοκρατικών διαδικασιών.
· Συχνότεροι έλεγχοι της Επιτροπής Ανταγωνισμού για την εξάλειψη οποιασδήποτε παράνομης πρακτικής όπως είναι οι οριζόντιες εναρμονισμένες πρακτικές (καρτέλ).
· Δημιουργία κινήτρων για αθέτηση συμφωνιών και διάσπαση παράνομων πρακτικών (π.χ. Προγράμματα Επιείκειας).
· Δημιουργία παρατηρητηρίου τιμών (σε επίπεδο παραγωγού) για την καλύτερη πληροφόρηση των παραγωγών για τις συνθήκες αγοράς.
Τι πρόκειται να ισχύσει στον ΕΛΓΑ μετά τη ψήφιση του νέου νομοσχεδίου
Γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια να αλλάξουμε. Θα είμαστε περήφανοι αν καταφέρουμε να σταθούμε οικονομικά στα πόδια μας. Αυτό δήλωσε σε αποκλειστική συνέντευξη στον ΑγροΤύπο ο πρόεδρος του ΕΛΓΑ κ. Θεόδωρος Σαρρής. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ηγεσίας του ΕΛΓΑ με το νέο ασφαλιστικό σύστημα πάνω από το 50% των αγροτών θα πληρώνουν εισφορά λιγότερη από 100 ευρώ το χρόνο. Για το υπόλοιπο 40% η εισφορά δεν θα ξεπερνά τα 300 ευρώ και ένα ποσοστό 10% θα πληρώνει χρήματα που θα είναι πάνω από 300 ευρώ.«Με το νομοσχέδιο», πρόσθεσε ο κ. Σαρρής «επιβραβεύουμε εκείνους τους αγρότες που είναι νόμιμοι, δηλαδή αυτούς που την «κακοτυχία» την θεωρούν ως μειονέκτημα και όχι τους αγρότες που επιδιώκουν την κακοτυχία. Ο ΕΛΓΑ μέχρι σήμερα ήταν «εκτός» γενικής κυβέρνησης, δηλαδή το έλλειμμα του Οργανισμού δεν υπολογίζεται στο έλλειμμα του δημοσίου. Παρομοίως το χρέος του ΕΛΓΑ δεν υπολογίζεται στο χρέος του δημοσίου. Άρα οι κυβερνήσεις το έκαναν αυτό για να κρύβουν χρέη και ελλείμματα και την τελευταία πενταετία κρύψαμε χρέη και ελλείμματα με αυτό τον τρόπο. Θύματα αυτής της πολιτικής ήταν ο ΕΛΓΑ και οι αγρότες. Τα τελευταία χρόνια το δημόσιο όχι μόνο δεν επιδοτούσε τον ΕΛΓΑ αλλά αντιθέτως του παρακρατούσε τις εισφορές των αγροτών και του δημιουργούσε μόνο χρέη. Ήταν μια πολιτική εφήμερη και αυτό έπρεπε να σταματήσει. Μέχρι σήμερα δεν έπαιρνε επιχορήγηση από το δημόσιο ο ΕΛΓΑ. Από σήμερα θα έχει επιχορήγηση από το δημόσιο για τις λειτουργικές του δαπάνες. Όπου πήγα και έχω συζητήσει το νέο σύστημα οι αγρότες δείχνουν ευχαριστημένοι. Εκεί που αντιμετωπίζουμε προβλήματα είναι όταν διάφοροι εκπρόσωποί τους ζητάνε διάφορα. Αυτό που πιστεύω είναι ότι οι αγρότες δεν χρειάζονται μεσάζοντες».
Το μέχρι σήμερα σύστημα με τους συμβασιούχους εργαζομένους στον Οργανισμό αλλάζει ριζικά. Θα αποφασίζει ο ΕΛΓΑ το προσωπικό που χρειάζεται για να εκτιμήσει τη ζημιά και αν το μόνιμο προσωπικό δεν φτάνει τότε θα προσλαμβάνει πρόσθετο από τη λίστα με τους πιστοποιημένους γεωπόνους ή τεχνολόγους γεωπονίας, με σύμβαση που δεν θα ξεπερνά τους δύο μήνες.
Τι νέο φέρνει το νομοσχέδιο στην ασφάλιση της αγροτικής παραγωγής;
Το νέο νομοσχέδιο καταρχάς δίνει στην ασφάλιση της αγροτικής παραγωγής το χαρακτήρα που πρέπει να έχει, που σημαίνει δηλαδή ότι ο κάθε αγρότης θα είναι ασφαλισμένος και θα έχει απαίτηση από τον ΕΛΓΑ - και όχι από το κράτος – να τον αποζημιώνει για τη ζημιά που έχει πάθει. Η διαφορά με το παρελθόν είναι ότι αυτό που ο αγρότης πληρώνει θα πηγαίνει πλέον στον ΕΛΓΑ. Μέχρι τώρα το ποσό που παρακρατούσαν από τον παραγωγό, μέσω των τιμολογίων, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν έφτανε στον ΕΛΓΑ. Επίσης υπήρχε μια μεγάλη εισφοροδιαφυγή. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα σήμερα, που το κράτος αναλαμβάνει τα χρέη του Οργανισμού, στην πραγματικότητα οι Έλληνες φορολογούμενοι, μεταξύ αυτών και οι ίδιοι οι αγρότες που ήταν μέχρι σήμερα «ειλικρινείς», να πληρώνουν ξανά τις εισφορές για την αποπληρωμή του χρέους.
Το πρώτο που κάνει το νομοσχέδιο είναι να εξυγιάνει αυτή την κατάσταση με τις εισφορές και τις αποζημιώσεις. Δεύτερη αλλαγή είναι ότι οι αγρότες που έχουν πληρώσει εισφορά αποζημιώνονται για ένα ποσό το οποίο είναι γνωστό εκ των προτέρων σε αυτούς. Από το νέο έτος, όταν αρχίσει να «λειτουργεί» το νέο σύστημα, οι αγρότες θα λάβουν στα χέρια τους μια επιστολή, στην οποία θα ενημερώνονται για το πώς ασφαλίζονται, τι θα τους οφείλει ο ΕΛΓΑ και τι θα μπορούν να περιμένουν από αυτόν. Άρα όλοι θα είναι ενημερωμένοι για το τι ασφαλίζεται και ποιες απαιτήσεις θα έχουν οι παραγωγοί από τον ΕΛΓΑ. Όσον αφορά την ουσία, οι αγρότες μαζί με τη δήλωση του ΟΣΔΕ θα κάνουν και τη «δήλωση καλλιέργειας» όπου θα δηλώνουν το τι θα καλλιεργήσουν και με βάση την αξία της παραγωγής τους θα υπολογίζεται μια εισφορά που θα ανέρχεται σε ποσοστό 4%. Κατά τις εκτιμήσεις που έχουμε κάνει, με βάση τις παλιές δηλώσεις του ΟΣΔΕ, πάνω από το 50% των αγροτών θα πληρώνουν εισφορά λιγότερη από 100 ευρώ το χρόνο. Για το υπόλοιπο 40% η εισφορά δεν θα ξεπερνά τα 300 ευρώ και ένα ποσοστό 10% θα πληρώνει χρήματα που θα είναι πάνω από 300 ευρώ. Μιλάμε για μια εισφορά αρκετά μικρού μεγέθους για τους παραγωγούς. Πάντως η μέγιστη εισφορά προς τον ΕΛΓΑ δεν θα μπορεί να είναι πάνω από 3.500 ευρώ.
Γιατί μπαίνει πλαφόν στις αποζημιώσεις των αγροτών;
Οι παραγωγοί θα προσδοκούν αποζημίωση που θα μπορεί να φτάσει μέχρι και τις 70.000 ευρώ. Στο παρελθόν υπήρχαν παραγωγοί που αποζημιώνονταν με ποσά που ανέρχονταν μέχρι και 250.000 ευρώ. Αυτοί οι παραγωγοί με τις μεγάλες αποζημιώσεις δεν ξεπερνούσαν τους 1.000 για το 2009. Συνολικά όλοι αυτοί εισέπρατταν πάνω από 40 – 45 εκατ. ευρώ το χρόνο, που αντιστοιχεί πάνω από το 10% των αποζημιώσεων που έδινε ο ΕΛΓΑ. Αυτό θα σταματήσει γιατί ο σκοπός της κοινωνικής ασφάλισης του ΕΛΓΑ είναι να αποζημιώνει τον αγρότη ο οποίος δεν μπορεί μόνος του να ασφαλίζει την παραγωγή του. Άρα επικεντρωνόμαστε στον μικρό και μεσαίο αγρότη και δεν δίνουμε την ευκαιρία σε μεγάλους παραγωγούς, που έχουν τη δυνατότητα να ασφαλιστούν διαφορετικά, να «μπουν» στο σύστημα.
Πρέπει να υπάρχει ισοσκελισμένος προϋπολογισμός στον ΕΛΓΑ λεει ο νέος νόμος, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι οι αγρότες μπορεί να χάσουν τις αποζημιώσεις τους;
Τα ποσά της αποζημίωσης δεν χάνονται ποτέ. Εκείνο που προβλέπει ο νόμος είναι ότι σε περίπτωση που οι αποζημιώσεις υπερβαίνουν τα έσοδα τότε τα ποσά αυτά δεν θα καταβάλλονται εκείνη τη χρονιά αλλά θα καταβάλλονται από αποθεματικά που θα δημιουργηθούν στο μέλλον. Άρα και εκεί δεν περικόπτονται αποζημιώσεις αλλά θα ξεπληρώνονται την επόμενη χρονιά.
Τα στοιχεία που έχουμε μας δίνουν τη βεβαιότητα ότι πρόκειται να έχουμε ένα σύστημα ισοσκελισμένο και δεν θα χρειαστεί να κάνουμε καμιά μείωση της αποζημίωσης. Για να έχει ένας Οργανισμός κοινωνικό ρόλο πρέπει να τον διασφαλίσει και για αυτό πρέπει να είναι βιώσιμος και για να είναι βιώσιμος πρέπει τα οικονομικά του να είναι υγιή. Η διάταξη που λέει ότι «ο προϋπολογισμός πρέπει να είναι ισοσκελισμένος» είναι μια σωστή διάταξη που εξασφαλίζει ότι σε μόνιμη βάση οι αγρότες θα έχουν ένα φορέα ο οποίος θα τους αποζημιώνει. Το παλιό καθεστώς είχε καταλήξει στο εξής παράδοξο: να υπάρχει ένας ΕΛΓΑ που είχε καταχρεωθεί (τα δάνεια που πήρε ήταν πάνω από 5 δις ευρώ) όταν ανέλαβα εγώ το χρέος ανερχόταν σε 4,2 δις ευρώ και σήμερα έχουν μείνει 3,8 δις ευρώ. Αυτό το χρέος θα το καταβάλει το δημόσιο. Πρέπει να σταματήσει αυτό το καθεστώς που δημιουργεί τέτοια υπέρογκα χρέη. Για να εξασφαλιστεί ότι ο ΕΛΓΑ πρέπει να έχει ισοσκελισμένο ισολογισμό πρέπει ή τα έσοδα να είναι επαρκή ή οι δαπάνες λιγότερες.
Ποια είναι τα ποσά της εισφοράς στην υποχρεωτική ασφάλιση;
Για τη φυτική παραγωγή το 4% της αξίας της παραγωγής.
Για τους κτηνοτρόφους είναι στο 0,75% της αξίας του ζωικού κεφαλαίου. Οι χοιροτροφικές και οι πτηνοτροφικές μονάδες εξαιρούνται και μόνο με αίτησή τους θα μπορούν να «μπούνε» στην ασφάλιση του ΕΛΓΑ.
Για τα θερμοκήπια εφόσον πρόκειται για προστατευμένο περιβάλλον το ποσοστό είναι 0,75% της αξίας της αξίας παραγωγής. Αν θέλει ο αγρότης μπορεί με αίτησή του να ζητήσει την εξαίρεσή του.
Πως θα γίνεται η καταβολή του ποσού της εισφοράς;
Με τη δήλωση καλλιέργειας θα δηλώνει ο αγρότης την παραγωγή του. Με τα στοιχεία που έχει ο ΕΛΓΑ, όσον αφορά τις τιμές και τις παραγωγές και την ποσότητα, αυτόματα θα υπολογίζεται μια αξία και από εκεί το ποσοστό της εισφοράς (π.χ. 4% για φυτική). Αυτό το ποσό ο αγρότης είτε θα το καταβάλλει σε ένα ειδικό τραπεζικό λογαριασμό που θα αναφέρεται στο έντυπο είτε θα εκπονήσει στον ΕΛΓΑ μια απαίτηση που έχει από το δημόσιο. Για παράδειγμα θα αναφέρει ότι το ποσό της εισφοράς θα παρακρατείται από την επιστροφή ΦΠΑ ή από την ενιαία ενίσχυση ή από την επιστροφή πετρελαίου όταν θα την εισπράξει. Από τη στιγμή που ο παραγωγός θα πληρώσει ή θα κάνει τη δήλωση εκχώρησης έχει ασφαλιστική ενημερότητα.
Ποιες οι επιπτώσεις που θα υπάρχουν αν κάποιοι αγρότες δεν πληρώσουν τις εισφορές τους;
Εμείς θα γνωρίζουμε ποιοι θα έχουν πληρώσει. Αυτοί θα αποζημιωθούν. Πρέπει να πούμε εδώ ότι αυτό ίσχυε και στο παρελθόν, αλλά τότε δεν είχαμε τη δυνατότητα να ελέγξουμε. Είχαμε τότε το εξής παράδοξο: αγρότες που δεν πλήρωναν σχεδόν τίποτα, ζητάγανε πολλά χρήματα, που τους δίνονταν, εις βάρος των υπόλοιπων αγροτών που πλήρωναν κανονικά την εισφορά τους. Αυτό το θεωρώ αντικοινωνικό.
Επίσης να τονίσουμε ότι οι μη ασφαλιστικά ενήμεροι αγρότες δεν δικαιούται ούτε κρατικές ενισχύσεις (ΠΣΕΑ).
Πείτε μας λίγα λόγια για την πρόσθετη και προαιρετική ασφάλιση
Όπως γνωρίζετε ο ΕΛΓΑ δεν αποζημιώνει όλη την παραγωγή αλλά έχει μια «απαλλαγή» από το σημείο που αρχίζει να αποζημιώνει που είναι το 20% της παραγωγής. Επίσης στο νομοσχέδιο προβλέπεται ότι αν κάποια περιοχή «επιβαρύνει» δυσανάλογα τον προϋπολογισμό του ΕΛΓΑ, γιατί έχει συνεχώς κάθε χρόνο ζημιογόνα αίτια, τότε προβλέπεται η δυνατότητα στον ΕΛΓΑ να αυξάνει το όριο πάνω από το οποίο αποζημιώνει και ταυτόχρονα να επιβάλλει σε αυτούς που έχουν αποζημιωθεί με πολλά ποσά να δώσουν ένα πρόσθετο ασφάλιστρο. Σε αυτή την περίπτωση με απόφαση του υπουργού μπορεί να επιβάλλεται ένα πρόσθετο ασφάλιστρο σε όλους τους παραγωγούς της συγκεκριμένης περιοχής ή σε όλους τους παραγωγούς που έχουν μια συγκεκριμένη καλλιέργεια που επιβαρύνει τον προϋπολογισμό του ΕΛΓΑ. Όπως για παράδειγμα στις περιοχές της Πέλλας και της Ημαθίας, για τα ροδάκινα και τα κεράσια, έχει πολύ μεγάλο κόστος η ασφάλισή τους για τον ΕΛΓΑ. Αντίθετα υπάρχουν περιοχές της Κρήτης που δεν επιβαρύνουν με αποζημιώσεις τόσο πολύ τον Οργανισμό. Με αυτό το σύστημα θα λυθούν αυτές οι αδικίες.
Στην υποχρεωτική ασφάλιση στην πρώτη φάση θα υπαχθούν οι κίνδυνοι που μέχρι τώρα υπάγονται. Από το επόμενο χρονικό διάστημα θα έχουμε τη δυνατότητα να εντάξουμε περισσότερους κινδύνους. Οι κίνδυνοι που δεν θα υπαχθούνε στην υποχρεωτική ασφάλιση είναι αυτοί που θα μπορούσαν να υπαχθούνε στην προαιρετική ασφάλιση. Σε αυτή την ασφάλιση θα πρέπει να συμμετέχει και ο ΕΛΓΑ.
Τι αλλάζει στη διαδικασία των ΠΣΕΑ;
Με τις κρατικές ενισχύσεις (ΠΣΕΑ) έχουμε μεγάλο πρόβλημα με την Ε.Ε. έτσι με το νέο νόμο έγινε ο διαχωρισμός κρατικών ενισχύσεων και αποζημιώσεων. Ο ΕΛΓΑ ξέρει να κάνει τις εκτιμήσεις ζημιών στο φυτικό κεφάλαιο και στις πάγιες εγκαταστάσεις. Την εισήγηση για την ένταξη μιας ζημιάς στα ΠΣΕΑ θα την κάνει η περιφερειακή αυτοδιοίκηση. Στη συνέχεια το ΥπΑΑΤ και το υπουργείο Οικονομικών θα εγκρίνουν αυτό το ποσό και θα αναθέτουν στον ΕΛΓΑ το έργο των εκτιμήσεων και της αποκατάστασης των ζημιών. Δηλαδή όλη την δουλειά που έκανε μέχρι σήμερα. Όμως τις δαπάνες για τα ΠΣΕΑ θα τις πληρώνει το ΥπΑΑΤ κατευθείαν από τον προϋπολογισμό του.
Αλλάζουν οι εργασιακές συνθήκες των εργαζομένων του ΕΛΓΑ;
Για το μόνιμο και αορίστου χρόνου προσωπικό δεν αλλάζει τίποτα. Οι συμβασιούχοι δεν ήταν προσωπικό του ΕΛΓΑ. Έρχονταν για να προσφέρουν πρόσκαιρες ανάγκες. Προσλαμβάνονταν άτομα με οχτάμηνες συμβάσεις τα οποία όμως δεν ήταν βέβαιο ότι θα χρειαστούν στον ΕΛΓΑ. Για το 2009 το ποσό που πλήρωσε ο ΕΛΓΑ για τους έκτακτους ήταν 19 εκατ. ευρώ. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί σε αποζημιώσεις τεσσάρων ετών για νομούς με «χαμηλό» κόστος. Τώρα συνδέομαι την πρόσληψη προσωπικού με τη ζημιά. Πρέπει να υπάρχει ανάγκη για εκτιμητή για να προχωρήσουμε σε προσλήψεις προσωπικού. Πιστοποιούμε Γεωπόνους και τεχνολόγους Γεωπονίας οι οποίοι θα επιβεβαιώνουμε ότι θα είναι ικανοί να κάνουν εκτιμήσεις. Η πιστοποίηση αυτή θα έχει διάρκεια δύο ετών. Φτιάχνουμε ένα πίνακα, που όσον αφορά την προτεραιότητα πρόσληψης θα καταρτίζεται με βάση τη διαδικασία του ΑΣΕΠ. Στη συνέχεια η διοίκηση θα προσλαμβάνει άτομα από αυτή τη λίστα για έργο που θα έχει διάρκεια μέχρι δύο μήνες το χρόνο. Αυτό το χρονικό διάστημα πιστεύουμε ότι είναι χρόνος επαρκής για να ολοκληρωθεί ένα έργο. Πιστεύουμε ότι έτσι θα έχουμε άμεσες εκτιμήσεις και θα γλιτώσουμε αρκετά χρήματα.
Τι προτείνει το ΓΕΩΤΕΕ για τα σχέδια βελτίωσης
Το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, στο πλαίσιο της διαβούλευσης αναφορικά με τα σχέδια βελτίωσης (Μέτρο 121: "Εκσυγχρονισμός γεωργικών εκμεταλλεύσεων" απέστειλε τις δικές του απόψεις επί του Σχεδίου την οποία κοινοποίησε, μεταξύ άλλων, και στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Αναλυτικά, η επιστολή του ΓΕΩΤΕΕ:
"Κύριε Ειδικέ Γραμματέα,
στο πλαίσιο της διαβούλευσης αναφορικά με το Σχέδιο Υπουργικής Απόφασης καθορισμού λεπτομερειών εφαρμογής του καθεστώτος ενίσχυσης για την ενθάρρυνση των επενδύσεων στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις (Μέτρο 121: «Εκσυγχρονισμός γεωργικών εκμεταλλεύσεων»), σας καταθέτουμε τις απόψεις – παρατηρήσεις του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου επί του εν λόγω Σχεδίου, όπως αυτές, ομόφωνα, υιοθετήθηκαν από το Δ.Σ. του Επιμελητηρίου στην 11η/23-8-2010 συνεδρίασή του.
1. Το σχέδιο Απόφασης Λεπτομερειών Εφαρμογής του Μέτρου 121 "Εκσυγχρονισμός γεωργικών εκμεταλλεύσεων" του ΠΑΑ 2007-2013 (σχέδιο Υ.Α. για τα Σ.Β.) που αφορά τα σχέδια βελτίωσης, δεν έχει γεωργο-οικονομική συνοχή και ακολουθεί την ίδια απλουστευμένη λογική με την ΚΥΑ 4985/21-6-2010.
Η ΚΥΑ 4985/21-6-2010 και το σχέδιο Υ.Α. για τα Σ.Β., αναπαράγουν την λογική της ενίσχυσης των επενδυτικών σχεδίων για τον εκσυγχρονισμό γεωργικών εκμεταλλεύσεων με μία απλή αίτηση και απέχουν σημαντικά από τις βασικές αρχές των κανονισμών για την Αγροτική Ανάπτυξη. Τα κυριότερα προβλήματα συνοψίζονται:
1.1 Το ΠΑΑ 2007-2013 επιζητεί την ακρίβεια και την σαφήνεια σε στόχους, επιλεξιμότητες, κ.λπ. Η ΚΥΑ 4985/21-6-2010 και το σχέδιο Υ.Α. για τα Σ.Β. δημιουργούν ασάφειες τόσο στους στόχους τους οποίους θα έπρεπε να περιγράφουν με ακρίβεια στα πλαίσια της αγροτικής ανάπτυξης, όσο και στις διαδικασίες δια μέσω των οποίων θα επιτευχθεί η προσέγγιση των στόχων είτε σε μικρο - οικονομικό επίπεδο (γεωργική εκμετάλλευση), είτε σε μακρο - οικονομικό (αγροτική περιοχή, περιφέρεια, χώρα).
1.2 Το ΠΑΑ 2007-2013 απαιτεί συμπληρωματικότητα με άλλες κοινοτικές δράσεις και πολιτικές και αποκλείει τις επικαλύψεις και τις διπλές ενισχύσεις. Στην ΚΥΑ 4985/21-6-2010 και στο σχέδιο Υ.Α. για τα Σ.Β. δεν λαμβάνεται υπόψη η ΚΑΠ και οι εξελίξεις της, όπως αυτές εξειδικεύονται και επιδρούν στην ελληνική γεωργική παραγωγική διαδικασία.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι αναφορές στις ΚΟΑ, οι οποίες είναι δυσερμήνευτες και ασαφείς, με επιπτώσεις σε όλο το πλαίσιο των επιλέξιμων επενδύσεων, χωρίς καμία συνδυαστική λογική με τις επιμέρους προτεραιότητες της ΚΑΠ.
2. Η ΚΥΑ 4985/21-6-2010 και το σχέδιο Υ.Α. για τα Σ.Β. έχουν ελλείψεις και παραλήψεις, έχουν ως συνήθως ερμηνευτικές ακροβασίες, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται εφαρμοστικές δυσκολίες σε όλα τα στάδια. Σημαντικά στοιχεία για την εφαρμογή του μέτρου, δεν υπάρχουν. Από το σχέδιο Υ.Α. για τα Σ.Β. λείπουν:
2.1 Το Επιχειρησιακό σχέδιο, οι Πίνακες και τα Έντυπα,
2.2 Η γεωργο-οικονομική προσέγγιση και το υπολογιστικό μέρος,
2.3 Τα στοιχεία επί των οποίων θα στηρίζεται η αξιολόγηση των προτάσεων που θα υποβληθούν.
Ειδικά το στοιχείο 2.2 είναι εκείνο, το οποίο θα έπρεπε να ρυθμίζει π.χ. ποιο ΣΒ θα ενισχυθεί και ποιο θα μείνει στις λίστες των επιλαχόντων, οπότε αυτόματα εγείρεται και το ζήτημα κάλυψης του κοινού, περί δικαίου αισθήματος.
Το ΣΒ είναι συγκεκριμένη μελέτη που περιλαμβάνει:
•υφιστάμενη κατάσταση,
•τελική κατάσταση,
•στοχοθεσία,
•αξιολόγηση μεταβολών,
•τεκμηρίωση οικονομικότητας επενδύσεων,
•αξιολόγηση και μοριοδότηση.
Στο σχέδιο Υ.Α. για τα Σ.Β. απουσιάζει η γεωργο-οικονομική τεκμηρίωση της πρότασης και τίποτα από τα παραπάνω δεν υπάρχει. Αξίζει να διευκρινιστεί ότι άλλο είναι η "Αίτηση ενίσχυσης" και άλλο το επιχειρηματικό σχέδιο των ΣΒ.
3. Η ΚΥΑ 4985/21-6-2010 και το σχέδιο Υ.Α. για τα Σ.Β. αγνοούν το πλαίσιο αναγκών στην ελληνική γεωργία. Το μέτρο των ΣΒ απουσιάζει επί 5 χρόνια, ενώ οι ανάγκες έχουν διογκωθεί και οι εξελίξεις στην ΚΑΠ είναι ραγδαίες.
4. Στην ΚΥΑ 4985/21-6-2010 και στο σχέδιο Υ.Α. για τα Σ.Β., δεν είναι σαφές τι ακριβώς ανάγκες και ποιες προτεραιότητες των γεωργικών εκμεταλλεύσεων επιθυμούν να προωθήσουν και να εξυπηρετήσουν. Η προσαρμογή της απαιτούμενης εξειδίκευσης στο επίπεδο κάθε γεωργικής εκμετάλλευσης δεν υποστηρίζεται. Έτσι στα πλαίσια των ΣΒ που θα διαμορφωθούν θα μένουν αναπάντητα τα ερωτήματα:
• Ποια είναι η πορεία της συγκεκριμένης γεωργικής εκμετάλλευσης και που εστιάζεται η προοπτική της (διαφοροποίηση Υφιστάμενης – Τελικής κατάστασης).
• Ποιες επενδύσεις εξυπηρετούν, αν αυτές προσαρμόζονται στα ιδιαίτερα στοιχεία της γεωργικής εκμετάλλευσης και αν εξασφαλίζουν παραγωγικότητα και οικονομική βιωσιμότητα.
• Πως επιλέγονται οι συγκεκριμένες επενδύσεις. Θεωρητικά σε κάθε γεωργική εκμετάλλευση μπορούν να γίνουν πολλές επενδύσεις. Το ζήτημα είναι ποιες είναι οι προσφορότερες και πως επιλέγεται αυτή η επένδυση αντί κάποιας άλλης, π.χ αυτή η μέθοδος άρδευσης έναντι μίας άλλης, αυτός ο ελκυστήρας αντί του άλλου;
Τις απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά τις έδινε ο συντάκτης του ΣΒ, ο οποίος με τις γνώσεις και την εμπειρία του, κάλυπτε όλες αυτές τις πτυχές. Διαπιστώνεται ότι στην ΚΥΑ γίνεται προσπάθεια υποβάθμισης του Συντάκτη και των υπηρεσιών που προσφέρει. Η θέση του ΓΕΩΤ.Ε.Ε. είναι ότι η σύνταξη των ΣΒ πρέπει να γίνεται μόνο από τους ειδικά εκπαιδευμένους και διαπιστευμένους για τον σκοπό αυτό, γεωτεχνικούς, μέλη του. Η προσπάθεια του Υπ.Α.Α.Τ. να «χαμηλώσει» το επίπεδο των συντακτών Σχεδίων Βελτίωσης με την εμπλοκή και των αποφοίτων των ΤΕΙ, ως συντακτών, έχει ως αποτέλεσμα την ποιοτική υποβάθμιση του μέτρου των Σχεδίων και τη μείωση της αποτελεσματικότητάς του. Επιπλέον, σας τονίζουμε ότι το Δ.Σ. του ΓΕΩΤ.Ε.Ε. θεωρεί ότι μέσω της ΚΥΑ πρέπει να διασφαλίζεται η δυνατότητα των κτηνιάτρων - μελών του ΓΕΩΤ.Ε.Ε. να συντάσσουν και να υπογράφουν Σχέδια Βελτίωσης κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων, αυτοτελώς.
Στο σχέδιο Υ.Α. για τα Σ.Β. γίνεται απλή και αυθαίρετη αναφορά σε "κατ' αποκοπήν" αμοιβή, χωρίς την χρήση του συντελεστή "λ" και χωρίς σύνδεση με τον όγκο δουλειάς που απαιτείται.
5. Με την ΚΥΑ 4985/21-6-2010 και το σχέδιο Υ.Α. για τα Σ.Β., τα ΣΒ δεν μπορούν να παράσχουν την εξειδίκευση που απαιτεί η προσαρμογή τους σε κάθε γεωργική εκμετάλλευση, σε κάθε περιοχή, σε κάθε παραγωγική κατεύθυνση. Οι κατηγορίες των επενδύσεων απλοποιούνται, ισοπεδώνεται η λογική της κάλυψης των απαραίτητων και οικονομικά αποδεκτών αναγκών και τελικά αναδεικνύεται μία "καταναλωτική λογική".
6. Η ΚΥΑ 4985/21-6-2010 και το σχέδιο Υ.Α. για τα Σ.Β. σε σχέση με τις προηγούμενες του Γ' ΚΠΣ, είναι πολύ λιγότερο λειτουργικές και αποτελεσματικές. Έτσι μπορεί να εκτιμηθεί ότι τα αποτελέσματα από την υλοποίηση του συγκεκριμένου μέτρου του ΠΑΑ, δεν θα είναι τα αναμενόμενα.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ:
Από τις παραπάνω επισημάνσεις είναι αυτονόητο ότι δεν είναι δυνατή η πρόταξη επιμέρους διορθώσεων στα άρθρα του σχεδίου Υ.Α. για τα Σ.Β.
Στην ΚΥΑ 4985/21-6-2010 και το σχέδιο Υ.Α. για τα Σ.Β. είναι εμφανέστατο ότι η στήριξη της Αγροτικής Ανάπτυξης είναι προβληματική και έντονα αμφισβητήσιμη.
Το σχέδιο Υ.Α. για τα Σ.Β. χρειάζεται ουσιαστικές προσαρμογές που θα εξυπηρετούν τις βασικές αρχές των κανονισμών για την στήριξη της Αγροτικής Ανάπτυξης. Στόχος του μέτρου 121 για τα Σ.Β. πρέπει να είναι η προσαρμογή, ο εκσυγχρονισμός και η ανταγωνιστικότητα των γεωργικών εκμεταλλεύσεων.
Η σπουδαιότητα του Μέτρου 121 για τον "Εκσυγχρονισμό των γεωργικών εκμεταλλεύσεων" είναι πολύ σημαντική για την γεωργία της χώρας.
Ο Εκσυγχρονισμός και η προσαρμογή στα νέα δεδομένα των γεωργικών εκμεταλλεύσεων πρέπει να είναι στρατηγικός στόχος για την χώρα μας.
Σε κάθε περίπτωση, το ΓΕΩΤ.Ε.Ε. παραμένει στην διάθεσή σας προκειμένου να συμβάλλει στη βελτίωση των διατάξεων που διέπουν το συγκεκριμένο μέτρο και ευρύτερα όλο το ΠΑΑ".
"Πράσινη" οδήγηση
Το τριετές πρόγραμμα συντονίζει η οργάνωση Ruralnet Futures για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όπως σημειώνουν οι ειδικοί,τα καύσιμα που χρησιμοποιούνται στα αγροτικά μηχανήματα αντιπροσωπεύουν πάνωαπό το 50% της συνολικής ενέργειας που καταναλώνεται για την αγροτική δραστηριότητα, για αυτό και τα οφέλη της οικολογικής οδήγησης δεν είναι διόλου αμελητέα. Υπολογίζεται ότι με την υιοθέτηση οικολογικών τεχνικών οδήγησης, οιαγρότες μπορούν να μειώσουν την κατανάλωση καυσίμων μέχρι και 20%,εξοικονομώντας έως και 1.200 ευρώ το χρόνο. Στα πλαίσια του προγράμματοςθα συλλεγούν στοιχεία για την κατανάλωση καυσίμων σε όλη την Ευρώπη, γιαεργασίες όπως όργωμα, ψεκασμός και δεματοποίηση ενώ οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα αγρότες θα τηρούν ημερολόγιο όπου θα σημειώνουν την κατανάλωση καυσίμων τους. Για το πρόγραμμα επελέγησαν αγρότες που διαθέτουν τουλάχιστον ένα τρακτέρ και που καίνε τουλάχιστον 3.000 λίτρα το χρόνο. Τα αποτελέσματα της έρευνας θα διαχυθούν μέσω του διαδικτύου, με ειδικό ιστότοπο που θα περιλαμβάνει συμβουλές για οικολογική οδήγηση, ενώ και οι κατασκευαστές τρακτέρ θα κληθούννα συμβάλουν με την τεχνογνωσία τους.
Οκ για προκαταβολή του τσεκ τον Οκτώβριο
«Το σύστημα ΟΣΔΕ ολοκληρώθηκε. Χθες πήραμε την έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οκτώ χώρες να λάβουμε πεερίπου το 70% των κοινοτικών επιδοτήσεων στα μέσα Οκτώβρη. Είναι σχέδιο της κυβέρνησης και ήδη το είχαμε βάλει επί εποχής κινητοποιήσεων μέσα στους στόχους που είχαμε πει και μάλιστα, είχαμε κατηγορηθεί από τους αγρότες ότι ήταν πολλά τα λεφτά και ότι δεν πρόκειται να τα πάρουμε. Πήραμε την έγκριση και Θεού θέλοντος οι πληρωμές των αγροτών, περίπου το 70%, θα γίνει άμεσα για πρώτη φορά στα ελληνικά χρονικά. Δεύτερον, σήμερα, υπογράψαμε με τον Υπουργό Οικονομικών τον κ. Παπακωνσταντίνου και τον κ. Σαχινίδη την επιστροφή ειδικού φόρου κατανάλωσης, όπου λόγω της αύξησης του κόστους, αυξάνεται ο προϋπολογισμός επιστροφής στους αγρότες κατά 40 εκατομμύρια».
Αυτά είπε με περηφάνεια από το βήμα της Βουλής την Πέμπτη 2 Σεπτεμβρίου η υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κατερίνα Μπατζελή, ενώ συζητούνταν το νομοσχέδιο για τον ΕΛΓΑ και πλέον θεωρείται σίγουρη η προκαταβολή της ενιαίας ενίσχυσης μετά τις 16 Οκτωβρίου.
Παρασκευή 3 Σεπτεμβρίου 2010
ΥπΑΑΤ: Εγκρίθηκαν περίπου 100 εκατομμύρια ευρώ για αρδευτικά έργα στην περιφέρεια
Αρδευτικά έργα συνολικού ύψους περίπου 100 εκατ. ευρώ εγκρίθηκαν από την υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων. Η κα Μπατζελή σε δηλώσεις της υπογράμμισε ότι: «Στη κρίσιμη συγκυρία που διανύουμε, προτεραιότητά μας είναι ο εξορθολογισμός των διαθέσιμων πόρων και δαπανών, με παράλληλη στήριξη της ανάπτυξης της υπαίθρου και ενίσχυσης των νησιωτικών περιοχών».
Τα έργα είναι τα εξής:
·Εγκρίθηκε πίστωση 36,600.000 εκατ ευρώ για τη δημοπράτηση του έργου με τίτλο: «Αρδευτικό έργο Ελαιώνα Άμφισσας του νομού Φωκίδας»
·Ακόμη 49.000.000 εκατ ευρώ για τη δημοπράτηση του έργου με τίτλο : «Κατασκευή του φράγματος Νεστορίου και συνοδευτικών έργων του Νομού Καστοριάς».
·Το ποσό των 20.770,54 προκειμένου να υλοποιηθούν επείγουσες αρχαιολογικές ανασκαφές στο έργο με τίτλο: « Κατασκευή αγωγού σύνδεσης φράγματος Φανερωμένης με τα δίκτυα ύδρευσης του Νομού Ηρακλείου».
·Ποσό 827. 000 ευρώ για τη δημοπράτηση του έργου με τίτλο : «Υπολειπόμενες εργασίες κατασκευής διαφράγματος –πέτασμα τσιμεντενέσεων- στις πηγές Μαλαύρας του Ν. Λασιθίου».
· Εγκρίθηκαν 4. 960. 561 ευρώ για την εκτέλεση της κατασκευής του φράγματος και του αγωγού μεταφοράς στη περιοχή Σχοινά στο νησί της Καρπάθου. Επίσης το ποσό των 299.450. ευρώ που αφορούν θέματα ποιοτικού ελέγχου και υπηρεσιών κατά τη διάρκεια κατασκευής του έργου.
·Με έγκριση 6,651359 ευρώ συνεχίζονται τα έργα για τη «Κατασκευή λιμνοδεξαμενής στη περιοχή Πανόρμου στο νησί της Σκοπέλου». Επίσης το ποσό των 247,964 ευρώ που αφορούν θέματα ποιοτικού ελέγχου και υπηρεσιών κατά τη διάρκεια κατασκευής του έργου
·Επίσης 279,480 ευρώ για το έργο του φράγματος που βρίσκεται στη περιοχή Στενό της Σερίφου.
·Τέλος 43,860 ευρώ προκειμένου να κατασκευασθεί ο ταμιευτήρας στη περιοχή Λειβαδίου στο νησί της Πάτμου.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)