Για τα μαστιχόδενδρα που υπάρχουν σε όλη τη Χίο σαφής εικόνα για την έκταση της καταστροφής δεν υπάρχουν, ωστόσο σύμφωνα με εκτιμήσεις από την Ένωση Μαστιχοπαραγωγών έχει πληγεί τουλάχιστον το 40% των μοναδικών σε όλο τον κόσμο μαστιχόδενδρων με την οικονομική ζημιά να υπολογίζεται σε 4 εκατ. ευρώ. Πάντως, στην ενημέρωση που παρείχαν αρμόδιοι φορείς της περιοχής στον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης κ. Αθανάσιο Τσαυτάρη, τις περιορίζαν στο 25-30% του φυτικού κεφαλαίου της μαστίχας.
Σύμφωνα με τον κ. Τσαυτάρη, είναι ακόμη νωρίς να υπολογιστεί με ακρίβεια η έκταση των απωλειών,ωστόσο όπως επεσήμανε σε δηλώσεις του καταβάλλεται ήδη κάθε δυνατή προσπάθεια για την ανακούφιση των πληγέντων.
Σήμερα υπολογίζεται ότι καλλιεργούνται 20.000 στρέμματα με 1.150.000 μαστιχόδεντρα. Η μέση ετήσια απόδοση ανά δέντρο είναι 150-180 γραμμάρια μαστίχας, ενώ υπάρχουν και σπάνιες περιπτώσεις δένδρων που παράγουν δύο κιλά, αλλά και δένδρα που βγάζουν μόνο 10 γραμμάρια.Το μέγεθος της οικονομικής και της οικολογικής καταστροφής από τη φωτιά που έπληξε το νησί και κυρίως τη βασικότερη οικονομική πηγή του, δηλαδή τα μαστιχόδεντρα, περιέγραψε ο Ευθύμης Μονίαρος, πρόεδρος της Ένωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου.
«Αν καεί ο κορμός των μαστιχόδεντρων, απ' όπου βγαίνει το μαστίχι, έχει τελειώσει το δέντρο. Εάν καούν τα φύλλα στην περιφέρεια, στην περίμετρο του δέντρου, μπορεί να επανέλθει. Εάν τώρα υποθέσουμε ότι βάζουμε ένα καινούργιο μαστιχόδεντρο, για να αποδώσει όπως είναι τώρα θα πρέπει να περάσουν από πέντε έως οκτώ χρόνια. Η φωτιά καταστρέφει εκτός από την παραγωγή τη φετινή και μελλοντικές παραγωγές για πολλά πολλά χρόνια».
Κλιμάκιο του ΕΛΓΑ με γεωπόνους και κτηνίατρο βρίσκονται τη Δευτέρα στη Χίο προκειμένου να καταγράψουν και να εκτιμήσουν τις ζημιές στις καλλιέργειας και τα μελίσσια από τη μεγάλη πυρκαγιά που συνεχίζει για τέταρτη ημέρα το καταστροφικό της έργο.
Οι ζημιές στα μελίσσια και άλλες εγκαταστάσεις ζωικής παραγωγής αποζημιώνονται σε διάστημα περίπου 20 ημερών από τα ασφάλιστρα που καταβάλλονται στον ΕΛΓΑ. Για το φυτικό κεφάλαιο, η διαδικασία είναι πιο χρονοβόρα και οι ζημιές αποζημιώνεται από το ΠΣΕΑ (Πολιτική Σχεδίασης Έκτακτης Ανάγκης).
Σημειώνεται ότι στις περιοχές Προβατά και Σιδηρούντα εντοπίζονται τα κύρια μέτωπα της μεγάλης πυρκαγιάς, ενώ ο υπουργός Ναυτιλίας Κ.Μουσουρούλης, μιλώντας το πρωί της Τρίτης στη ΝΕΤ, είπε ότι όλες οι ενδείξεις καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η φωτιά στη Χίο ήταν εμπρησμός.
Μετρήσεις
Σύμφωνα με νεότερες μετρήσεις των καμένων εκτάσεων από το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών Δασικών Πυρκαγιών (E.F.F.I.S), που δημοσιεύει και η ιστοσελίδα politischios, οι συνολικά καμένες εκτάσεις από την εν λόγω πυρκαγιά ανέρχονται σε (127.400) στρέμματα αγροτοδασικής έκτασης.
α) Το 4,56% δάση πλατύφυλλων.
β) Το 17,58% βλάστηση σκληρόφυλλων.
γ) Το 20,26% θαμνώδεις εκτάσεις.
δ) Το 30,49% διάφορες φυτικές περιοχές και
ε) Το 27,12% αγροτικές εκτάσεις.
Μελισσοκομία
Στο 60% φθάνει η καταστροφή που υπέστησαν οι μελοπαραγωγοί του νησιού σύμφωνα με τον πρόεδρο του συνεταιρισμού, Βασίλη Βούκατα. Όπως ανέφερε ο ίδιος οι ζημιές είναι ανυπολόγιστες γεγονός που κάνει πολλούς από τους παραγωγούς να σκέφτονται να σταματήσουν οριστικά την παραγωγή.Αν υπάρξει οργανωμένη αντίδραση από την πολιτεία τότε θα μπορούμε να μιλάμε για ανάκαμψη στα επόμενα 20 χρόνια.
Από την αρχή ο σχεδιασμός για τη Mediterra
Η καταστροφική πυρκαγιά εκ των πραγμάτων ανατρέπει τους σχεδιασμούς και της Mediterra. Η ελεγχόμενη από την Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου εταιρεία που ιδρύθηκε το 2002 και είναι εισηγμένη στην Εναλλακτική Αγορά (ΕΝ.Α.) του Χ.Α. απορροφά το σύνολο σχεδόν της παραγωγής του νησιού και, πρακτικά, αποτελεί τον «πρεσβευτή» της Μαστίχας Χίου στο εξωτερικό.
Για τη φετινή χρονιά τα σχέδια περιελάμβαναν την αύξηση των εξαγωγών, την αλλαγή συνεργάτη στη Σαουδική Αραβία (με στόχο την περαιτέρω διείσδυση στην τοπική αγορά) καθώς επίσης και την επέκταση των Mastihashop στην Τουρκία.
Ωστόσο, είναι φανερό ότι όλα αυτά, καθώς και αρκετές επιχειρηματικές συμφωνίες, τίθενται πλέον εν αμφιβόλω καθώς η παραγωγή πρώτης ύλης-μαστίχας δηλαδή- θα είναι σημαντικά μειωμένη τουλάχιστον για τα επόμενα χρόνια, ενώ μεγάλο πλήγμα έχει δεχθεί και η παραγωγή άλλων προϊόντων που χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία όπως το μέλι.
Άγνωστο παραμένει, επίσης, πώς θα αντιδράσουν οι υπόλοιποι μέτοχοι της Mediterra. Σημειώνεται ότι στο μετοχικό της κεφάλαιο συμμετέχουν η Attica Ventures (μέλος του ομίλου Attica Bank) και με μικρότερα ποσοστά η Κορρές και η εφοπλιστική οικογένεια Βενιάμη.
Η εταιρεία διαθέτει μονάδα παραγωγής στη Χίο όπου παρασκευάζονται περί τα 100 διαφορετικά προϊόντα με βάση τη μαστίχα και άλλα τοπικά προϊόντα. Είναι διανομέας στην Ελλάδα της μαστίχας Χίου, της τσίκλας ΕΛΜΑ, των παρα-φαρμακευτικών προϊόντων mastihatherapy, των ζαχαρωδών προϊόντων cultura mediterra καθώς του λικέρ μαστίχας ENOSIS.
Παράλληλα διαχειρίζεται 11 καταστήματα mastihashop στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Μεταξύ αυτών ένα κατάστημα στη Νέα Υόρκη, και ένα παντοπωλείο στο Ελ. Βενιζέλος το οποίο μάλιστα έχει συμβάλει σημαντικά στην ενίσχυση των λιανικών της πωλήσεων.
Το 2011 οι πωλήσεις της ανήλθαν στα 6,6 εκατ. ευρώ έναντι 5,1 εκατ. ευρώ το 2009, σημειώνοντας αύξηση κατά 27%.
Παράλληλα την ίδια χρονιά περιορίστηκαν οι ζημιές μετά από φόρους σε 195 χιλ. ευρώ έναντι 1 εκατ. ευρώ το 2010.
Παραγωγή και απόδοση
Η μαστίχα παράγεται κατά τους μήνες Ιούνιο, Ιούλιο, Αύγουστο και Σεπτέμβριο και εάν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές και τον Οκτώβριο.
Το μαστιχόδενδρο ή σχόινος παράγει μαστίχα κανονικά στην ηλικία των 10-12 ετών, ενώ ο μέσος όρος σε απόδοση μαστίχας ανα δένδρο είναι 65-100 γραμμάρια.
Μάλιστα, το δένδρο αρχίζει να αποδίδει σε μικρή ηλίκια από 7-13 γραμμάρια και φθάνει τα 130-200 γραμμάρια. Σε σπάνιες περιπτώσεις μερικά μαστιχόδενδρα παράγουν έως και 650 γραμμάρια.
Ο σχοίνος αναπτύσσεται με αργούς ρυθμούς και η πλήρης ανάπτυξη του επέρχεται σε 40-50 χρόνια. Σημειώνεται ότι ο αρσενικός σχοίνος δίνει καλύτερη ποιότητα από τον θηλυκό και έτσι μόνο αυτός καλλιεργείται στα μαστιχοχώρια.
Η παραγωγή μαστίχας αρχίζει από τον 5ο -6ο χρόνο, ενώ το μέγιστο της απόδοσης εμφανίζεται από το 12ο-15ο έτος και μπορεί να κυμαίνεται από 320 γραμμάρια έως 1000 γραμμάρια.
Το δένδρο ζει πάνω από 100 χρόνια και λέγεται ότι υπάρχουν ακόμη και μαστιχόδενδρα 200 ετών.
Πάντως, μετά τα 70 έτη αρχίζει η παρακμή.
Το χρονικό της καταστροφής
Οι φλόγες βρίσκονται το απόγευμα της Κυριακής κοντά στο παραδοσιακό χωριό Πυργί και απειλούν και εκεί τα μαστιχόδεντρα. Το Πυργί καλύπτει το 1/4 της παραγωγής μαστίχας της Χίου.
Αν οι φλόγες κάψουν τα μαστιχόδεντρα στο Πυργί, η ζημιά θα είναι ανυπολόγιστη, λέει ο Γιάννης Περαντάκος, πρόεδρος των μαστιχοπαραγωγών Καλαμωτής.
Οι τοπικές Αρχές αποδίδουν σε εμπρησμό την πυρκαγιά, ενώ καταλογίζουν σοβαρές ευθύνες στον συντονισμό των πυροσβεστικών δυνάμεων, αφού όταν έφθασαν οι ενισχύσεις τόσο από την Αθήνα όσο και από τη Θεσσαλονίκη και τα κοντινά νησιά, ο έλεγχος στο πύρινο μέτωπο ήταν αδύνατος.
Σύμφωνα με τον κ. Λαμπρινούδη, το κρίσιμο διάστημα που ήταν οι πρώτες ώρες μετά το ξέσπασμα της πυρκαγιάς δεν πήραν μέρος στην κατάσβεση τα ελικόπτερα, που θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν καλύτερα τις φλόγες, αφού σε πολλά σημεία ήταν αναποτελεσματική η προσπάθεια από τα πυροσβεστικά αεροπλάνα.
Η φωτιά ξέσπασε στο δάσος του Προβατά, ανάμεσα στα χωριά Αυγώνυμα και Ανάβατος.
Στην περιοχή επιχειρούν 120 πυροσβέστες με 50 οχήματα, 110 άτομα πεζοπόρο τμήμα, 50 εθελοντές και 79 άτομα του στρατού. Την επιχείρηση της κατάσβεσης δυσχεραίνουν οι ισχυροί άνεμοι που πνέουν στην περιοχή, προκαλώντας αναζωπυρώσεις.
Στις προσπάθειες κατάσβεσης της πυρκαγιάς συνδράμει και το υπουργείο Εθνικής Άμυνας με επτά αεροπλάνα τύπου CL-415, δύο αεροπλάνα CL-215, δύο ελικόπτερα CH-47 (Chinook), ένα C-130 για την μεταφορά από την Αθήνα 54 ατόμων εκπαιδευμένου στρατιωτικού προσωπικού της δύναμης του σχεδίου Δευκαλίων, καθώς και ένα C-130 για την μεταφορά 90 πυροσβεστών από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.
Σε ετοιμότητα βρίσκεται παράλληλα αρματαγωγό του Πολεμικού Ναυτικού για μεταφορά επιπλέον μέσων στο νησί εφόσον απαιτηθεί.
Μέχρι το απόγευμα της Κυριακής 19 Αυγούστου, τα κύρια μέτωπα της φωτιάς ήταν στην περιοχή Αυγώνυμα, στο Λιθί που είναι και πιο κοντά στους οικισμούς, αλλά και στην Ελάτα, στην περιοχή Κοντυλόπος, στα Αρμόλια και στον Αη Γιώργη Συκούση, ενώ εκατοντάδες πυροσβέστες, στρατιώτες και εθελοντές κυριολεκτικά, με κάθε δυνατή από αέρος βοήθεια, έδιναν μάχη για την αντιμετώπιση της πύρινης λαίλαπας.
Επίσης, τα χωριά Λιθί και Βέσσα, εκκενώθηκαν για προληπτικούς λόγους ενώ κινδύνευσε το χωριό Ελάτα, που σώθηκε τελευταία στιγμή όταν το πύρινο μέτωπο άλλαξε φορά.
Ένα καινούργιο μαστιχόδεντρο για να αποδώσει, όπως είναι τώρα, θα πρέπει να περάσουν από πέντε έως οκτώ χρόνια.
