Ερευνα για το μέλλον της γεωργίας μετά το 2013 στη ΜαγνησίαΕίναι ίσως η πρώτη φορά που οι αγρότες της Μαγνησίας εκδηλώνουν τόσο έντονη ανησυχία για το μέλλον της γεωργίας। Ο εκσυγχρονισμός είναι πλέον απαραίτητος, καθώς έχουμε να κάνουμε με μια νέα γενιά αγροτών, οι οποίοι διαθέτουν και τις γνώσεις αλλά και το όραμα। Η γεωργία κινδυνεύει άμεσα να χάσει τα συγκριτικά πλεονεκτήματά της και να περιθωριοποιηθεί, αν δεν εκσυγχρονιστεί και προσαρμοστεί στις αξιώσεις των αγορών. Εξω από το παιχνίδι δεν θα μείνει και η Μαγνησία.
Η
παραγωγή υγιεινών και πιστοποιημένων ποιοτικών αγροτικών προϊόντων αποτελεί αναμφισβήτητα την ασφαλέστερη στρατηγική που θα πρέπει να ακολουθηθεί για τη διασφάλιση των αγροτικών επιχειρήσεων και τη στήριξη του εισοδήματος των παραγωγών σε μακροχρόνιο ορίζοντα.
Νέες καλλιέργειες, αναδιάρθρωση των ήδη υφιστάμενων, δημιουργία υποδομών και πλήθος άλλων προτάσεων είναι ένα πλαίσιο στο οποίο οι αγρότες έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους γα το μέλλον στον αγροτικό τομέα. Ο προβληματισμός των αγροτών σε ό,τι αφορά το μέλλον τους, ειδικά από το 2013 και μετά όπου και σταματούν οι επιδοτήσεις με βάση όσα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα τουλάχιστον από την Αναθεωρημένη Κοινή Αγροτική Πολιτική, διαφάνηκε όλο το τελευταίο χρονικό διάστημα, καθώς ήταν ένα από τα κυριότερα αιτήματα που τους οδήγησαν στους δρόμους.
Τα μπλόκα έφυγαν, αμφότεροι -κυβέρνηση και αγρότες- βιώνουν τη χαρά του νικητή, αλλά το μέλλον παραμένει ρευστό. Νέοι αγρότες της ευρύτερης περιοχής της Μαγνησίας, γεωπόνοι αλλά και επιστήμονες, καταθέτουν τις απόψεις τους στον
ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ και κάνουν τις δικές τους προτάσεις για τη γεωργία του μέλλοντος στη Μαγνησία.
Χάθηκαν
πολλές ευκαιρίες Το πέρασμα από την
ποσοτική στην ποιοτική γεωργία είναι το πρωταρχικό στοιχείο στο οποίο πρέπει να δώσουν βάση οι αγρότες σύμφωνα με τον γεωπόνο – ερευνητή κ. Ιωάννη Ρούμπο. «Είχαμε πολλές ευκαιρίες με τις γενναίες χρηματοδοτήσεις κατά καιρούς της ΕΕ να περάσουμε από την ποσοτική στην ποιοτική γεωργία. Δοθήκανε μεγάλα ποσά, που δυστυχώς η εκάστοτε ηγεσία του Υπουργείου δεν αξιοποίησε ορθολογικά, με αποτέλεσμα οι αγρότες σήμερα να μην είναι στο σύνολό τους προετοιμασμένοι για τη γεωργία του μέλλοντος, διότι επαναπαύτηκαν. Ίσως να είναι από τις τελευταίες ευκαιρίες που έχουν οι αγρότες αυτές οι επιδοτήσεις, ώστε να αναπτυχθούν», μας λέει ο κ. Ρούμπος.
Ο ίδιος τονίζει πως είναι απαραίτητες οι υποδομές και οι βασικότερες, όπως λέει, είναι δύο. Πρώτα από όλα πρέπει ο
γεωπόνος να επανέλθει στο χωράφι. Μόνο αν παράγουμε ποιοτικά, θα μπορέσουμε να επιπλεύσουμε. Το δεύτερο βασικό στοιχείο είναι
η πιστοποίηση και τυποποίηση των προϊόντων, κάτι που θα τα κάνει πιο ανταγωνιστικά και θα αυξήσει την προστιθέμενη αξία τους».
Απαραίτητες
οι καλλιέργειες
υπό κάλυψη Τα θερμοκήπια και τα διχτυοκήπια θεωρεί ως ένα βασικό κομμάτι της γεωργίας του μέλλοντος ο Διευθυντής του Ινστιτούτου Τεχνολογίας και Διαχείρισης Αγροοικοσυστημάτων του ΚΕΤΕΑΘ κ. Κωνσταντίνος Κίττας.
«Η Θεσσαλία, λέει, είναι η καρδιά της γεωργικής παραγωγής. Θα πρέπει οπωσδήποτε να αναπτυχθούν στην
περιοχή θερμοκήπια και διχτυοκήπια στα οποία είναι δυνατή η καλλιέργεια οπωροκηπευτικών και ανθοκομικών προϊόντων αντίστοιχα. Με αυτό τον τρόπο υπάρχει η δυνατότητα καλλιέργειας καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους και έχουν τρεις με πέντε φορές μεγαλύτερο συντελεστή αποδοτικότητας χρήσης νερού από άλλες καλλιέργειες. Ας πούμε στα
Λεχώνια έχουμε παγκόσμια παράδοση στη παραγωγή νάνας γαρδένιας. Το ξέρει κανένας; Χρειάζονται υποδομές αλλά και ανθρώπινο δυναμικό με ενδιαφέρον και όρεξη».
Στο κάμπο
της Μαγνησίας Τη διαδικασία
προώθησης της δενδροκομίας σε χαμηλά σχήματα και πυκνές φυτεύσεις στον κάμπο της Μαγνησίας θεωρεί ως το μέλλον της γεωργίας ο γεωπόνος και ιδιοκτήτης της Αγρομηχανικής Βόλου Α.Ε. κ. Θανάσης Κούντριας.
«Σε χωριά όπως ο Ριζόμυλος, η Χλόη, το Στεφανοβίκειο, όλες αυτές
οι καλλιέργειες μπορούν να αναπτυχθούν και αναφέρομαι σε καλλιέργειες μήλων, αχλαδιών, κερασιών, βερίκοκων. Πρόκειται για ποικιλίες οι οποίες στο πέμπτο έτος παρουσιάζουν πλήρη καρποφορία, έχουν εύκολη καλλιέργεια λόγω της διαμόρφωσης του εδάφους και δίνουν καλή παραγωγή. Μπορεί το μήλο να μην είναι σαν το μήλο Ζαγοράς, αλλά παραμένει καλό», επισημαίνει ο κ. Κούντριας.
Τονίζει δε πως το βασικότερο όλων στη διαδικασία είναι να γίνουν ομάδες παραγωγών, καθώς έτσι θα διακινούνται ευκολότερα τα προϊόντα και θα ρυθμίζεται καλύτερα η αγορά. Παράλληλα απαραίτητη θεωρεί και την
τοποθέτηση της αντιχαλαζικής προστασίας στον κάμπο, κάτι που επιδοτείται από τον ΕΛΓΑ κατά 60%.
Στην ανάγκη δημιουργίας άλλων καλλιεργειών στον κάμπο της Μαγνησίας αναφέρεται και ο πρόεδρος ΑΣΟ Ριζομύλου κ. Ηλίας Ιωάννου. «Οι καλλιέργειες, όπως είναι το βαμβάκι και τα ζαχαρότευτλα, φαίνεται να συρρικνώνονται και να μην έχουν μέλλον. Αυτό που έχει μέλλον, όπως σημειώνει, είναι
οι δενδρώδεις καλλιέργειες, όπως η ελιά σε πυκνή φύτευση και τα φιστίκια Αιγίνης. Σε ό,τι αφορά τα
οπωροκηπευτικά, επειδή είμαστε στο μέσον της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, μπορούν να γίνουν
μεγάλες μονάδες και θερμοκήπια, αλλά πρέπει να υπάρχει συνεταιριστική συνείδηση», ενώ στην καλλιέργεια των προαναφερομένων προϊόντων αναφέρθηκε και ο πρόεδρος του ΑΣΟ Στεφανοβικείου κ. Γεώργιος Καραπλιάγκος.
Περισσότεροι
Συνεταιρισμοί Τη δημιουργία περισσότερων αγροτικών συνεταιρισμών προτείνει ο πρόεδρος της ΕΑΣ Πηλίου και Βορείων Σποράδων κ. Δημήτρης Σπανός, ενώ αναφέρεται και στην ανάγκη αναδιάρθρωσης.
«Με τους κατά τόπους
συνεταιρισμούς όχι μόνο θα πιστοποιούνται τα προϊόντα, αλλά και θα διακινούνται καλύτερα χωρίς μεσάζοντες», λέει ο κ. Σπανός.
Σήμερα βέβαια πολλά έχουν αλλάξει. Το σύκο Αργαλαστής έχει φύγει προ πολλού από την αγορά και οι καστανιές θεωρούνται πολύ υψηλά δένδρα, με όλα τα προβλήματα που αυτό συνεπάγεται στην καλλιέργειά τους. Η ελιά και το ελαιόλαδο, αν και εξαιρετικής ποιότητας, υπέκυψαν στον ανελέητο διεθνή ανταγωνισμό και έχασαν τις παραδοσιακές αγορές των πρώην ανατολικών χωρών. Εμφανίσθηκε και το πρόβλημα της μικροκαρπίας των μήλων, που απειλεί την ύπαρξη και αυτού ακόμη του Συνεταιρισμού Ζαγοράς.
«
Η αναδιάρθρωση αποτελεί σήμερα τη μόνη λύση, προσθέτει ο κ. Γ. Ρούμπος. Η συντονισμένη εκρίζωση και επαναφύτευση με τις κατάλληλες ποικιλίες, κάτω από συνεχή επιστημονική υποστήριξη, θα δημιουργήσει τις υγιείς προϋποθέσεις, όπως προσθέτει, για την ανάπτυξη του Πηλίου.
Φύτευση νάνων ποικιλιών καστανιάς και κερασιάς, καθώς και πρώιμων ή όψιμων ποικιλιών μηλιάς σε χαμηλά υψόμετρα. Φύτευση της κυρίαρχης ποικιλίας
Starkin Delicious στα μεσαία και υψηλά υψόμετρα, όπου παράγεται η καλύτερη ποιότητα. Φύτευση σε λιγότερο
παραγωγικά χωράφια της αγριοκερασιάς και καστανιάς για παραγωγή ξύλου. Προώθηση άλλων εναλλακτικών δενδρωδών καλλιεργειών, όπως είναι
η ροδιά. Προώθηση παραδοσιακών καλλιεργειών του Πηλίου, όπως είναι
το μήλο ποικιλίας Φιρίκι. Η αναδιάρθρωση πρέπει να γίνει με υγιές πολλαπλασιαστικό υλικό, που θα ελέγχεται από ειδικούς επιστήμονες. Θα πρέπει να εγκατασταθούν μητρικά δένδρα εμβολιοληψίας με τις παραδοσιακές ποικιλίες, ώστε να μη χαθούν οι τοπικοί παραδοσιακοί κλώνοι. Οι παραγωγοί οφείλουν να ενταχθούν υποχρεωτικά σε
σύστημα πιστοποίησης ολοκληρωμένης ή βιολογικής παραγωγής. Για την υλοποίηση αυτού του στόχου θα εγκατασταθούν αυτόματοι
μετεωρολογικοί σταθμοί σε διάφορες περιοχές του Πηλίου και θα γίνουν
εδαφολογικές αναλύσεις ή ακόμη και εδαφολογικοί χάρτες όλης της περιοχής», καταλήγει ο κ. Ρούμπος.
Να αναλογιστούμε
τις ευθύνες μας Είναι ιδιαίτερα ευτυχές να ακούς από ένα νέο αγρότη να λέει πως «θα πρέπει να αναλογιστούμε τις ευθύνες μας στις μέχρι τώρα ασκούμενες πολιτικές και τη διαχείρισή τους», τονίζει ο πρόεδρος της Ένωσης Νέων αγροτών Αλμυρού κ. Νίκος Ρούσας.
«Βρισκόμαστε ένα βήμα πριν το 2013, έτος σταθμό για το τι μέλλει γενέσθαι στην αγροτική πολιτική. Τα όποια σενάρια και αν αναπτύσσονται για τη μετέπειτα εξέλιξη των πραγμάτων, πρέπει να μας ενδιαφέρουν και να απασχολούν τον καθένα ξεχωριστά. Είναι στο χέρι μας να αξιοποιήσουμε τους δύο ορεινούς όγκους της περιοχής, που είναι
το Πήλιο και η Όθρυς, για την περεταίρω ανάδειξή τους. Η αγροτική περιοχή μας έχει το πλεονέκτημα να παράγει σχεδόν όλων των ειδών τα αγροτικά προϊόντα, από βιομηχανικά μέχρι και τα πιο εξεζητημένα είδη διατροφής. Ο μεγάλος αγροτικός πληθυσμός που διαβιεί στα χωριά του νομού μας, θα μπορούσε να γίνει ο καλύτερος κομιστής της μεσογειακής διατροφής και κατ’ επέκταση του πολιτισμού μας, μέσα από δραστηριότητες όπως οι γυναικείοι αγροτικοί συνεταιρισμοί που δραστηριοποιούνται στην περιοχή. Αναζητώντας τις πολιτικές και τα μέτρα υποβοήθησης αυτών των δραστηριοτήτων, μπορούμε να εντοπίσουμε τα επενδυτικά σχέδια βελτίωσης όσον αφορά στην αγροτική παραγωγή εν γένει και τα προγράμματα
Leader και Leader+ τα οποία σύμφωνα με τις δεσμεύσεις του Υπουργείου θα επεκταθούν και στον πεδινό όγκο της περιοχής. Μέσα από αυτά θα μπορεί αυτόνομα ο κάθε ιδιώτης καλλιεργητής να επεκτείνει και να εκσυγχρονίσει την καλλιέργειά του και να επεκταθεί σε πιο εξειδικευμένα προϊόντα όπως ο
αγροτουρισμός. Δυστυχώς μέχρι σήμερα η προσήλωσή μας σε βιομηχανικά είδη μάς αποξένωσε ως αγρότες από την καθημερινή αγορά και τις ανάγκες του καταναλωτή. Είναι καιρός να μάθουμε να εντοπίζουμε τις απαιτήσεις της αγοράς και αναλόγως να προσαρμοζόμαστε. Οι μέχρι τώρα απαξιωμένοι συνεταιρισμοί και Ενώσεις είναι στο χέρι μας να ανανεωθούν σε ιδέες και έμψυχο δυναμικό, να συνενωθούν και να αποτελέσουν σοβαρούς παράγοντες έμμεσου παρεμβατισμού της αγοράς, με στόχο τη διατήρηση ικανοποιητικών τιμών παραγωγού και διεκδίκηση μεγαλύτερου μεριδίου στην κατανάλωση και εμπορία αγροτικών προϊόντων, ακόμη και βιομηχανικών».
Η γεωργία
δεν σταματάει το 2013«Υπάρχει μια πιθανότητα να αλλάξει ο τρόπος των επιδοτήσεων,
αλλά δεν θα σταματήσουν. Δεν υπάρχει προηγμένη χώρα χωρίς επιδοτήσεις. Αυτό όμως που πρέπει να γίνει είναι
έργα συγκράτησης των επιφανειακών νερών, που στη Μαγνησία μέχρι τώρα δεν έχει γίνει ούτε ένα. Εργα όπως το φράγμα
Παναγιώτικο, η λίμνη Κάρλα, η λιμνοδεξαμενή του Ξηριά στον Αλμυρό, έργα που θα συγκρατήσουν τα επιφανειακά νερά για να μην φεύγουν στη θάλασσα. Δεν συμφέρει να αντλείς νερό από 300 μέτρα βάθος για να ποτίσεις. Από εκεί και πέρα η Μαγνησία διατίθεται για καλλιέργεια διατροφικών προϊόντων, όπως
σιτάρι, οπωροκηπευτικά και δενδρώδη, απλά πρέπει να πάμε σε λογικότερες εκτάσεις καλλιεργειών», δηλώνει ο Διευθυντής της Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης της ΝΑΜ κ. Κυριάκος Μωραϊτίδης.
Η θέρμανση
κτιρίων με βιομάζαΣε έρευνα του Εργαστηρίου Γεωργικών Κατασκευών και Ελέγχου Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας διαπιστώθηκε ότι η
καθαρή ενέργεια που θα μπορούσε να παραχθεί θεωρητικά από την
καύση των γεωργικών υπολειμμάτων στην περιοχή της Μαγνησίας ανέρχεται σε 339.077 GJ ανά έτος, όταν για τη θέρμανση των θερμοκηπίων απαιτείται ενέργεια 43.149 GJ ανά έτος.
Εκτιμήθηκε ότι τα άμεσα οφέλη από την
ενεργειακή αξιοποίηση της βιομάζας για θέρμανση των θερμοκηπίων θα ήταν:
1 Μείωση των εκπομπών αερίων ρυπαντών κατά 2.773 tn CO2, 52.30 tn SO2 και 0.96 tn NOx ετησίως
2 Δημιουργία 116 νέων, μόνιμων, θέσεων εργασίας
3 Εξοικονόμηση 350.000 ευρώ ετησίως από την εισαγωγή συμβατικών καυσίμων
Η τρούφα
Πηλίου Μια εναλλακτική μορφή καλλιέργειας με μικρές απαιτήσεις στις δαπάνες έναρξης και φροντίδας αλλά με υποσχέσεις για μεγάλες αποδόσεις εισβάλλει δυναμικά τον τελευταίο καιρό στη περιοχή του Πηλίου. Πρόκειται για ένα σπάνιο μανιτάρι με το όνομα «τρούφα», το οποίο αναπτύσσεται υπόγεια στο ριζικό σύστημα ορισμένων δέντρων ή θάμνων. Το κόστος εγκατάστασης της φυτείας ανά στρέμμα κυμαίνεται από 1.000 έως 1.500 ευρώ, προβλέπεται και
επιδότηση από τα σχέδια βελτίωσης και οι αποδόσεις μετά από πέντε χρόνια είναι δυνατόν να φτάσουν τα 1.500 ευρώ το στρέμμα.
Η αγριοαγκινάρα
και το φασκόμηλοΤο
φασκόμηλο αρχίζει να καλλιεργείται και στη Μαγνησία, αν και οι πρώτοι καλλιεργητές είναι ιδιώτες από το Νομό Λάρισας. Πρόκειται για μια καλλιέργεια με μεγάλες αποδόσεις και δυνατότητες εξαγωγής.
Σε ό,τι αφορά την
αγριοαγκινάρα, επιτυγχάνεται η αποκατάσταση των εδαφών, διότι γίνεται χρήση λίγων φυτοφαρμάκων, ενώ σύμφωνα με τον καθηγητή στο τμήμα Γεωπονικών Εφαρμογών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Νίκο Δαναλάτο η αγριοαγκινάρα μπορεί να εξελιχθεί στο
ελληνικό πετρέλαιο, καθώς θα δοθεί στους καταναλωτές ένα φθηνό καύσιμο και στους παραγωγούς μια αποδοτική καλλιέργεια.
