Το μέλλον της ελιάς
Του Παναγιώτη Λαϊνά *
Η Τρίτη 8 Δεκεμβρίου 2009 ήταν για όλους μας μια ημέρα ιδιαίτερα συγκινητική.
Μετά από δύο επιτυχημένες δοκιμαστικές συγκομιδές σε Λάρισα και Ηλεία, για πρώτη φορά ανοικτή για το κοινό, πραγματοποιήθηκε η πρώτη επίσημη συγκομιδή του συστήματος πυκνής γραμμικής ελαιοκαλλιέργειας στο Αγρίνιο, παρουσία παραγωγών, ανθρώπων του επιχειρηματικού - τραπεζικού χώρου και πολιτικής ηγεσίας.
Οι ποικιλίες που συγκομίσαμε είναι η Ελληνική Κορωνέικη i-38 σε Αγρίνιο και Ηλεία, καθώς και η Arbequina i-18 στη Λάρισα.
Οι πρώτες εντυπώσεις μας άφησαν όλους άφωνους, με τη Γεωργική Εκμετάλλευση του Αγρινίου να βρίσκεται μόλις στα 2,5 χρόνια από την εγκατάστασή της ενώ η παραγωγή της ξεπέρασε κάθε αναμενόμενη προσδοκία, με 800 περίπου κιλά ελαιόκαρπο και 15% ελαιοπεριεκτικότητα (αγουρέλαιο), ήτοι 120 κιλά λαδιού ανά στρέμμα, σε δέντρα 2,5 έτων μόλις!
Η μηχανή που χρησιμοποιήσαμε είναι η New Holland VX 7090 (Braud) της Παύλος Ι. Κοντέλλης ΑΕΒΕ, που απέκτησαν η Geolivo.gr και η Ελαιοκομική για την εξυπηρέτηση των πελατών τους.
Τα πρώτα συμπεράσματα από τις πρώτες συγκομιδές πυκνής γραμμικής ελαιοκαλλιέργειας, είναι τα εξής:
• Η παραγωγή στην Ελλάδα, τόσο για την ποικιλία Arbequina i-18, όσο και την Kορωνέικη i-38, ήταν σαφώς μεγαλύτερη από τις αναμενόμενες που αρχικά γνωρίζαμε από τους Ισπανούς εμπνευστές του συστήματος (Agromillora-Olint). Έτσι παρατηρήσαμε στα κτήματα των 2,5 ετών παραγωγή περίπου 800 κιλά καρπού ανά στρέμμα ενώ στα κτήματα 3 ετών έως και 1,7 τόνους καρπού ανά στρέμμα, δηλαδή τουλάχιστον 20-30% περισσότερη από την πρώτη αναμενόμενη.
• Η μηχανική συγκομιδή ήταν απόλυτα επιτυχημένη, ανεξαρτήτως βαθμού ωριμότητας του καρπού.
• Η αποτελεσματικότητα της μηχανικής συγκομιδής εξαρτάται άμεσα από τη διαμόρφωση των δέντρων, η οποία πρέπει να είναι η ενδεδειγμένη.
• Η ποιότητα του ελαιολάδου, γευστικά και οπτικά είναι άριστη και σε λίγες ημέρες θα κοινοποιήσουμε στο Web Site τις πρώτες εργαστηριακές αναλύσεις. Επίσης, διατίθεται ελαιόλαδο σε Συνεταιριστικές Οργανώσεις κι ελαιουργικούς φορείς προς δοκιμή.
Το κτήμα που συγκομίσθηκε επιβλέπει ο αντιπρόσωπος της Geolivo.gr στην Δυτική Ελλάδα, Ελαιοκομική Α.Ε.
Αυτή τη στιγμή παγκοσμίως όλες οι επενδύσεις στο λάδι (Καλιφόρνια, Χιλή, Αργεντινή, Μαρόκο, Ισπανία, Αυστραλία και πρόσφατα Ιταλία) πραγματοποιούνται με το σύστημα πυκνής γραμμικής ελαιοκαλλιέργειας. Ευχόμαστε πως η Ελλάδα, από 3η χώρα παγκοσμίως σε παραγωγή και πρώτη σε ποιότητα, να μην βρεθεί και πάλι στις τελευταίες θέσεις.
Σύντομη περιγραφή του συστήματος
• Αύξηση παραγωγής, που φτάνει ή μπορεί να ξεπερνά τα 200 κιλά ελαιολάδου ανά στρέμμα,
⇨• Πλήρης εκμηχάνιση και κόστος συγκομιδής περίπου στο 1/10 του σημερινού,
⇨ • Ακόμα καλύτερη ποιότητα, επειδή:
α) Η συγκομιδή γίνεται στο κατάλληλο στάδιο ωριμότητας και όχι απλά, όποτε υπάρχει η δυνατότητα εύρεσης εργατικών χεριών, κάνοντας πλέον λόγο για «βιομηχανικό στάδιο ωρίμανσης» του ελαιοκάρπου,
β) η ταχύτητα συγκομιδής με τα σύγχρονα μηχανήματα φτάνει τα 5 στρέμματα ανά ώρα (4,5–5,5 τόνοι ελαιοκάρπου), ανέφικτο με το παραδοσιακό σύστημα,
γ) δεν υπάρχουν σάκοι αποθήκευσης του ελαιοκάρπου μειώνοτας έτσι τον κίνδυνο σήψης και
δ) η ελαιοποίηση γίνεται ταχύτατα, βελτιώνοντας έτσι σημαντικά την ποιότητα του λαδιού.
• Η ταχύτητα εισόδου στην παραγωγή είναι υψηλή και ξεκινά από το 3ο έτος φτάνοντας το 60% της μέγιστης απόδοσης.
• Γρήγορη απόσβεση του κόστους εγκατάστασης και συντήρησης από το 5ο έτος της καλλιέργειας (με 2,5 ευρώ ανά κιλό ελαιολάδου).
• Μοναδική ευκαιρία αναδιάρθρωσης της καλλιέργειας στα νέα εμπορικά δεδομένα. Παγκοσμίως το σύστημα αυτό είναι το επικρατέστερο για τις νέες φυτεύσεις ενώ μόνο το 2008 εγκαταστάθηκαν παγκοσμίως περισσότερα από 2 εκατομμύρια στρέμματα!
• Μεγαλύτερη αξιοποίηση της έκτασης των αγροτεμαχίων, πλεονέκτημα ιδιαίτερης σημασίας για την Ελλάδα όπου ο κλήρος είναι αρκετά μικρός.
Η εξάπλωση στην Ελλάδα
Οι σύγχρονες εκμεταλλεύσεις έχουν εγκατασταθεί σε Ηλεία, Αιτωλοακαρνανία, Λακωνία, Λάρισα, Φθιώτιδα, Θεσσαλία και Ημαθία.
Η ποικιλία που κυρίως έχει εγκατασταθεί κατά 84% είναι η Ελληνική Κορωνέικη Ι-38. Η Arbequina I-18 με μόλις 16% εγκαταστάθηκε αποκλειστικά στην περιοχή της Θεσσαλίας, επειδή μέχρι σήμερα παρουσιάζει υψηλή ανθεκτικότητα στις χαμηλές θερμοκρασίες, ενώ στην ευρύτερη περιοχή της Λάρισας δείχνει μέχρι σήμερα να έχει προσαρμοστεί άριστα στο τοπικό εδαφοκλιματικό σύστημα.
Η πυκνή γραμμική ελαιοκαλλιέργεια για τη Θεσσαλία και με δεδομένη τη μεγάλη έκταση, καθώς και τη δυνατότητα πλήρους μηχανοποίησης, ίσως μπορεί να θεωρηθεί εναλλακτική μορφή καλλιέργειας, που εκτός από τη βελτίωση του αγροπεριβαλλοντικού οικοσυστήματος (περιορισμένες ανάγκες φυτοπροστασίας, μειωμένες απαιτήσεις σε νερό συγκριτικά με καλλιέργειες όπως το βαμβάκι), μπορεί σε συνδυασμό με την εμπλοκή των φορέων της περιοχής, να προσφέρει ικανοποιητικό εισόδημα στον επενδυτή παραγωγό ή σε οποιοδήποτε νομικό πρόσωπο (π.χ. Συνεταιρισμούς, Ομάδες Παραγωγών, εταιρείες τυποποίησης), διευρύνοντας έτσι τον «χάρτη του λαδιού» σε βορειότερες περιοχές της χώρας.
Οι ποικιλίες θα πρέπει να είναι συμβατές με το σύστημα, δηλαδή να μην παρουσιάζουν υψηλή ευρωστία, γιατί σε συνδυασμό με την κακή διαμόρφωση των δέντρων, ο ελαιώνας θα οδηγηθεί γρήγορα σε φαινόμενα συνωστισμού και μεγάλου μεταξύ τους ανταγωνισμού.
Ποικιλίες - Αποδόσεις
Αrbequina i-18: Είναι η ποικιλία που έχει χρησιμοποιηθεί περισσότερο στην Ισπανία για το σύστημα πυκνής φύτευσης. Φαίνεται πιθανό ότι αποτελείται από πολλούς κλώνους, ένας από τους οποίους, ο Ι-18, σε πειράματα, φάνηκε ότι έμπαινε νωρίτερα σε παραγωγή, ενώ έδινε και υψηλότερες αποδόσεις. Είναι ποικιλία που συγκομίζεται πρώιμα, έχει πολύ καλής ποιότητας λάδι με φρουτώδη γεύση, χωρίς να πικρίζει. Παρουσιάζει μεγάλη σταθερότητα στην παραγωγή και ανθεκτικότητα στο κρύο.
Arbosana i-43: Ποικιλία με τη μικρότερη ανάπτυξη από τις υπόλοιπες. Το δέντρο διαμορφώνεται σε κεντρικό άξονα, αλλά δυσκολότερα. Είναι όψιμη κατά 3-4 εβδομάδες σε σχέση με την Arbequina, πολύ παραγωγική και με σταθερές αποδόσεις. Το λάδι της είναι εξαιρετικής ποιότητας, περισσότερο πικάντικο και πικρό από αυτό της Arbequina, αλλά με ευχάριστη γεύση, είναι όμως ακόμα άγνωστο στο ευρύτερο κοινό. Επίσης πολύ ανθεκτική στο κρύο.
Κορωνέικη i-38: Από τις πιο φημισμένες ελληνικές ποικιλίες ή καλύτερα πληθυσμούς με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά ενώ αποτελεί την περισσότερο χρησιμοποιούμενη στον ελληνικό ελαιώνα. Η επιλογή i-38, που είναι περισσότερο συμβατή με το νέο σύστημα, είναι η ζωηρότερη ανάμεσα στις τρεις και η δυσκολότερη στον χειρισμό. Έχει πολύ μικρό καρπό, αλλά παράγει ταχύτερα μεγάλες αποδόσεις. Είναι ευαίσθητη στο κρύο και αρκετά ανθεκτική στο κυκλοκόνιο. Η ποιότητα του λαδιού της, όπως γνωρίζουμε, είναι εξαιρετική με χρώμα πράσινο, δεν είναι πολύ πικρό και είναι αρκετά πικάντικο. Το λάδι της έχει μεγάλη διάρκεια διατήρησης και μπορεί να παραμείνει σταθερό για πάνω από 2 χρόνια.
Επομένως η Tosca, δεδομένου του εξαιρετικού της ελαιολάδου (σαφώς ανώτερο από της Arbequina) είναι βέβαιο πως θα εγκατασταθεί σε συγκεκριμένες περιοχές του Θεσσαλικού Κάμπου, ενώ ήδη funds της Ελλάδας και του εξωτερικού δρομολογούν καθετοποιημένες εγκαταστάσεις στην περιοχή.
Sikitita: Πρόκειται για το πρώτο υβρίδιο ελιάς, που παρήχθη επίσης από τους ερευνητές του Πανεπιστημίου της Cordoba σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Andaluz de Investigaciοn y Formaciοn Agraria (IFAPA). Πρόκειται για το πρώτο υβρίδιο ελιάς που αναπτύχθηκε ειδικά για το σύστημα γραμμικής ελαιοκαλλιέργειας, με σχετική ανθεκτικότητα στο κυκλοκόνιο και μέτρια ανθεκτικότητα στον παγετό (χαμηλότερη από την Arbequina i-18 και τη Tosca 07).
Και τώρα ξεκινάμε...
Πολλοί, άγνωστο γιατί, προσπάθησαν εξαρχής να διεμβολίσουν το πρώτο ξεκίνημα, με ανακρίβειες όπως για τη χαμηλή ποιότητα του ελαιολάδου, για μυκητολογικές ασθένειες, για προσδόκιμη βιωσιμότητα μόλις 10 έτη κ.λπ. Αντιλαμβανόμαστε την ψυχολογική αδράνεια 3.500 χιλιάδων ετών που υπάρχει στον χώρο της ελαιοπαραγωγής. Όμως η παγκόσμια ραγδαία ανάπτυξη, με τη συμμετοχή Ερευνητικών Ιδρυμάτων, Συνεταιριστικών Οργανώσεων και καθετοποιημένων εταιρειών τυποποίησης, μόνο ως «βιομηχανική επανάσταση» στην ελαιοκαλλιέργεια μπορεί να χαρακτηριστεί και η Ελλάδα είναι βέβαιο πως δεν θα εγκαταλείψει την τρίτη θέση στον χάρτη παραγωγής, όπως και την παράδοσή της.
* O Παναγιώτης Λαϊνάς είναι πρόεδρος της Geoplant ΑΕΕΓΕ
Η Geolivo
Η Geolivo.Gr, μαζί με το άλλο μέλος της Geoplant, Ελαιοκομική ΑΕ και την τεχνογνωσία της Ισπανικής Agromillora εισήγαγε στην Ελλάδα πριν από τρία χρόνια το σύστημα πυκνής γραμμικής φύτευσης και μηχανικής συγκομιδής ελιάς. Μεταξύ των στόχων της εταιρίας είναι η διάδοση του συστήματος πυκνής φύτευσης, η διατήρηση των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων του ελληνικού ελαιόλαδου και βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς του.
O Αχελώος
Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Παραγωγών Αιτωλοακαρνανίας «Ο Αχελώος» ιδρύθηκε το 1998 και σήμερα αριθμεί 120 μέλη. Πρόκειται για Πρωτοβάθμιο Συνεταιρισμό, πρόεδρος του οποίου είναι ο Θωμάς Κουτσουπιάς.
«Μοχλός ανάπτυξης» για το Συνεταιρισμό και κύρια δραστηριότητα αποτελεί το σπαράγγι, που χρόνο με το χρόνο δικαιώνει τις επιλογές των ανθρώπων της συνεταιριστικής αυτής επιχείρησης, αλλά και τους Ευρωπαίους καταναλωτές, για την προτίμησή τους.
Η έδρα του βρίσκεται, έξω από το Αγρίνιο, στο δήμο Νεάπολης. Βασική δραστηριότητα του συνεταιρισμού είναι η επεξεργασία και εξαγωγή σπαραγγιών που παράγουν αγρότες της ευρύτερης περιοχής της πεδιάδας του Αχελώου, της Παραχελωίτιδας (Δήμος Οινιάδων), της Αμφιλοχίας, σε μικρότερο βαθμό, αλλά και των υπόλοιπων περιοχών του Νομού Αιτωλοακαρνανίας, όπου φυσικά μπορεί να παραχθεί σπαράγγι.
Παύλος Ι. Κοντέλλης ΑΕΒΕ
Η «Παύλος Ι. Κοντέλλης ΑΕΒΕ» ιδρύθηκε το 1958 ως αντιπρόσωπος των τρακτέρ Fordson τα οποία, από το 1919, αντιπροσώπευε η «Ιωάννης Εμμ. Κοντέλλης ΑΕ». Σήμερα δραστηριοποιείται στους τομείς Γεωργικών Μηχανημάτων, Χωματουργικών και Ανυψωτικών Μηχανημάτων, Επαγγελματικών Αυτοκινήτων και λιπαντικών. Στον τομέα των Γεωργικών Μηχανημάτων αντιπροσωπεύει τα εργοστάσια:
• New Holland Agriculture (γεωργικοί ελκυστήρες, θεριζοαλωνιστικές μηχανές, χορτοδετικές μηχανές, σιροκοπτικά, σταφυλοσυλλεκτικές μηχανές, αγροτικά μηχανήματα κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων, μικροφορτωτές)
• Case IH Agriculture (γεωργικοί ελκυστήρες, βαμβακοσυλλεκτικές μηχανές, θεριζοαλωνιστικές μηχανές).
• Steyr (γεωργικοί ελκυστήρες).
Εισήγαγε στην Ελλάδα το μηχάνημα της New Holland VX 7090 (Braud), με το οποίο εφαρμόζεται το σύστημα μηχανικής συγκομιδής.
Ελαιοσυλλεκτικη VX7090: Tεχνολογία new holland
- Κεφαλή συγκομιδής και εμπρόσθιος βραχίονας: Νέο κατοχυρωμένο σύστημα γρήγορης σύνδεσης/αποσύνδεσης της κεφαλής συγκομιδής, που επιτρέπει σε ένα μόνο άτομο, χωρίς εργαλεία, να την αφαιρέσει σε 10 λεπτά, και ένας νέος εμπρόσθιος βραχίονας, που ελέγχεται από το μοχλό πολλαπλών λειτουργιών και σε αυτόν προσαρμόζονται όλα τα εμπρόσθια εξαρτήματα.
- Μοχλός πολλαπλών λειτουργιών: Ενταγμένος στο μπράτσο του καθίσματος, ο νέος μοχλός πολλαπλών λειτουργιών επιτρέπει τη ρύθμιση και τον έλεγχο όλων των λειτουργιών της μηχανής.
- Διαχωριστής: Η κατοχυρωμένη αποκλειστική ευρεσιτεχνία SOCMA της New Holland, προσαρμόζεται στη μηχανή και υπόσχεται μείωση της φύρας που ανακατεύεται με τον καρπό, ενώ διαχωρίζει άμεσα όλα τα ξένα σώματα, αποτρέποντας την επαφή τους με τον καρπό.
- Σύστημα δόνησης: Το νέο σύστημα δόνησης SDC, που είναι κατοχυρωμένο, πολυβραβευμένο και υπόσχεται απόλυτο σεβασμό της βλάστησης, επιτρέπει τη ρύθμιση του πλάτους της κεφαλής σε φυτά διαφορετικού πάχους.
- Σύστημα προγραμματισμού και ελέγχου ταχύτητας: Το σύστημα αυτό επιτρέπει στο χειριστή να προγραμματίσει και να ρυθμίσει την ταχύτητα εμπρόσθιας κίνησης, η οποία διατηρείται σταθερή σε κάθε έδαφος. Αποτελείται από τρία μέρη: το μοχλό πολλαπλών λειτουργιών, έναν ειδικό αισθητήρα για τη μέγιστη δυνατή ακρίβεια και τη λειτουργία ελέγχου της ταχύτητας.
- Θάλαμος οδήγησης: Ο θάλαμος έχει κατασκευαστεί για να προσφέρει άριστες συνθήκες εργασίας. Είναι ευρύχωρος και προσφέρει άριστη ορατότητα σε κάθε εργασία, ενώ ταυτόχρονα εξασφαλίζει αποτελεσματική προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία.
Από το 213ο φύλλο της εφημερίδας Agrenda
πηγή: agronews.gr
Όσα χωράφια δεν περαστούν μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2010 στο 
