Στα νησιά του Αιγαίου υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που επιλέγουν να ασχοληθούν όχι με τον τουρισμό, αλλά με τη γεωργία
Της Τανιας Γεωργιοπουλου
Ποιο είναι το βασικό προϊόν της Μυκόνου; Της Σερίφου έστω; Η απάντηση σε αυτήν την ερώτηση για τους περισσότερους είναι προφανής. Τα ενοικιαζόμενα δωμάτια, τα ξενοδοχεία, τα μπαρ και τα εστιατόρια. Κι όμως, στα μικρά νησιά του Αιγαίου υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που συνειδητά επιλέγουν να ασχοληθούν με την αγροτική παραγωγή κόντρα στη μόδα και τις αντιξοότητες. Η κ. Ρίτα Παρασκευοπούλου μόλις την τελευταία τριετία αποφάσισε να φτιάξει μια μονάδα εκτροφής αιγοπροβάτων στη Σέριφο για την παραγωγή γάλακτος σε μια έκταση 7 στρεμμάτων. Ο κ. Χρήστος Χρυσολωράς, στο ίδιο νησί παράγει κρασί από τοπικές ποικιλίες και αναμένει πάνω από δύο χρόνια τα χρήματα από το πρόγραμμα νέων αγροτών. Σε ένα νησί όπου ακόμα υπάρχει αγροτική παραγωγή, τη Νάξο, ο κ. Νίκος Νικολακάκης, έχει στήσει θερμοκήπιο με κηπευτικά. Ποτίζει με το νερό της βροχής που μαζεύει σε δεξαμενή, αλλά μερικές φορές πέφτει στην ανάγκη των γειτόνων που έχουν γεώτρηση. Ο κ. Τάσος Ασημομύτης παραγωγός κηπευτικών και φρούτων στη Μύκονο, όταν μιλήσαμε, είχε ακριβώς το αντίθετο πρόβλημα. Πολύ νερό. «Επεσαν πολλές βροχές και οι πλημμύρες χάλασαν τις αναβαθμίδες και τα θερμοκήπια. Στις Κυκλάδες δεν βρέχει συχνά, αλλά κάθε 20 χρόνια μας θυμάται για τα καλά».
Ελάχιστα στο μέγεθος χωράφια, σπαρμένα σε όλο το νησί, σε περιοχές δύσβατες. Οι απαιτήσεις του τουρισμού σε νερό, σε γη, σε προσωπικό, πολλές, πιέζουν όσους επιμένουν αγροτικά. «Αν καταργήσουμε εντελώς την παραγωγή, πώς θα βγαίνουμε» ανταπαντούν. Ακόμη περισσότερο, αν ο καιρός τα φέρει άσχημα, ο αποκλεισμός μπορεί να φέρει την καταστροφή. Κι ενώ υπάρχουν διευκολύνσεις για την αγροτική παραγωγή στα νησιά και την ένταξη σε κοινοτικά προγράμματα, στην πράξη η γραφειοκρατία δημιουργεί πολλά προβλήματα.
Κι όμως, ο συνδυασμός του τουρισμού με την παραγωγή και την ανάδειξη των τοπικών προϊόντων ίσως είναι η μόνη λύση...
«Εμένα ο τουρισμός δεν μου πάει»
Νικος Nικολακης, Νάξος
Ο κ. Νίκος Νικολάκης, με καταγωγή από τη Νάξο, επέστρεψε στο νησί στα 30 του για να γίνει αγρότης. «Εμένα ο τουρισμός δεν μου πάει. Είναι δελεαστικό να χτίζεις δέκα δωμάτια, να τα νοικιάζεις και να ζεις όλο τον χρόνο, αλλά αν το σκεφτείς αυτό σημαίνει ότι πρέπει να χρεωθείς στις τράπεζες.
Ως γεωπόνος θα μπορούσα να κάνω κι άλλα πιο προσοδοφόρα πράγματα από το να έχω τις δικές μου καλλιέργειες. Αλλά έχει σημασία, τι ζωή θέλεις να ζήσεις», λέει. Η Νάξος έχει καταφέρει, πάντως, παρά την τουριστική ανάπτυξη, να διατηρήσει κι ένα μέρος της αγροτικής της παραγωγής...
«Υπάρχει αγροτική παραγωγή στα ορεινά, αλλά οι εκτάσεις που έβγαζαν το πρώτο καρπούζι του νησιού το καλοκαίρι, οι παραθαλάσσιες που έδιναν καλά, πρώιμα και φθηνά λαχανικά τώρα έχουν γίνει πισίνες», λέει ο κ. Νικολάκης.
Ντομάτες, φασολάκια, αγγούρια, μαρούλια, πιπεριές, μυρωδικά... αραδιάζει προϊόντα απαντώντας στην ερώτηση: «Tι καλλιεργείς;». «Καλλιεργώ πολλά είδη, γιατί με αυτόν τον τρόπο δεν αναπτύσσονται οι ίδιες ασθένειες κι έτσι αποφεύγω τις επιδημίες», εξηγεί.
Η παραγωγή καταναλώνεται εντός του νησιού. Αυτός είναι κι ένας λόγος που ο κ. Νικολάκης δεν παράγει τα προϊόντα του βιολογικά. «Στη Νάξο δεν υπάρχει η κουλτούρα να στηρίξει την υψηλότερη τιμή των βιολογικών προϊόντων», λέει.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα; «Το νερό. Η Νάξος είχε νερά, αλλά η τεράστια ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού έχει εξαντλήσει τα αποθέματα. Χρειάζεται πολύ νερό για ποτίζεις το γκαζόν, να γεμίζεις τις πισίνες...».
Εκκρεμούν πληρωμές προγραμμάτων της Ε.Ε. από το 2008
Χρηστος Xρυσολωρας, Ριτα Παρασκευοπουλου, Σέριφος
Μέρες ολόκληρες έψαχνε το δίκιο του ή μάλλον τα χρήματά του στους διαδρόμους του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Χτύπησε πόρτες, τσακώθηκε, φώναξε, καλόπιασε. Τελικά, ένας υπάλληλος ασχολήθηκε μαζί του και τον οδήγησε σε ένα δωμάτιο γεμάτο φακέλους. «Τα βλέπεις όλα αυτά; Είναι πληρωμές που εκκρεμούν. Οταν πληρωθούν αυτοί, θα πάρεις κι εσύ τα χρήματά σου», του εξήγησε. Κάπως έτσι περιγράφει ο κ. Χρήστος Χρυσολωράς, αμπελουργός, βιοκαλλιεργητής στη Σέριφο, την προσπάθειά του να εισπράξει την εξόφληση των 6.000 ευρώ του προγράμματος Νέων Αγροτών, που του οφείλονται από το 2008.
Πρέπει να σημειωθεί, μάλιστα, ότι το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών των χρημάτων είναι κοινοτικά κονδύλια. «Καταλαβαίνουμε και την κρίση και την “παύση πληρωμών”, απλά να μας ενημερώσει κάποιος πότε θα πάρουμε τα χρήματα», λέει. «Μπορεί το ποσό να μη σας φαίνεται μεγάλο, αλλά για εμάς έχει σημασία, γιατί τα χρωστάμε».
Ενημέρωση
H καλύτερη ενημέρωση είναι το ζητούμενο και για την κ. Ρίτα Παρασκευοπούλου, που έχει μια μονάδα με αιγοπρόβατα στο ίδιο νησί. «Μας είπαν ότι θα πάρουμε τα χρήματα από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα στο οποίο έχουμε εντάξει τη μονάδα (σχέδιο βελτίωσης), αλλά λίγο αργότερα», λέει. Εκτός από το γάλα που παράγει η μονάδα, η κ. Παρασκευοπούλου φτιάχνει και πουλάει ρυζόγαλο, γλυκά κουταλιού, κάππαρη, λιαστή ντομάτα... Να φτιάξει δωμάτια; Δεν το σκέφτεται. «Μπορεί άμα είχα δωμάτια να ήμουν ήσυχη και να έκανα τη ζωή μου. Εμένα με ικανοποιεί, όμως, να έρθει ο άλλος και να δει τι έχω φτιάξει». Οσο για τα χρήματα... «Δεν συμφέρει, βγάζεις ένα καλό μεροκάματο. Η δουλειά θέλει δουλειά. Το κυνηγάς, σου έρχεται, το αφήνεις, σε αφήνει».
«Από μικρός με τα χώματα ασχολιόμουν»
Τασος Aσημομυτης, Μύκονος
«Αγρότης στη Μύκονο» είναι ίσως το πιο σύντομο ανέκδοτο που υπάρχει. Κι όμως, ο κ. Τάσος Ασημομύτης, που καλλιεργεί λαχανικά και φρούτα στο Nησί των Aνέμων, δεν το βλέπει καθόλου με αυτόν τον τρόπο.
Μυκονιάτης, πάππου προς πάππου, έχει μια πολύ απλή εξήγηση για την επιλογή του να γίνει αγρότης στο κατ’ εξοχήν τουριστικό νησί. «Ο πατέρας μου είχε καλλιέργειες στη Δήλο. Κι εμένα, όμως, με τραβούσε το χώμα από μικρό. Από το σχολείο όλο με τα χώματα ασχολιόμουν». «Δεν σκέφτηκες ποτέ να ασχοληθείς με τον τουρισμό;», επιμένω. «Εχει περάσει πολλές φορές από το μυαλό μου, αλλά δεν έφτασα να το κάνω. Ε, κάποιος πρέπει να ασχολείται και με αυτά τα πράγματα...», απαντάει.
Ο Τάσος Ασημομύτης έχει 3 στρέμματα με θερμοκήπια με κηπευτικά και επίσης καλλιεργεί υπαίθρια φρούτα και λαχανικά. Ξεκίνησε την παραγωγή το 1992, όταν εντάχθηκε σε ένα πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ενωσης για επιδότηση θερμοκηπίων. Τότε, βέβαια, τα πράγματα ήταν διαφορετικά. «Υπήρχε μεγάλη ζήτηση. Τώρα τα σούπερ μάρκετ φέρνουν εισαγόμενα και δεν παίρνουν τα δικά μας». Οι τουρίστες δεν προτιμούν τα τοπικά προϊόντα; «Ναι, εκείνοι που ξέρουν και το ψάχνουν. Αλλά πόσοι είναι αυτοί;».
Παραδέχεται ότι τα πράγματα είναι δύσκολα, «ίσα ίσα που βγαίνουμε». Ομως ο ένας από τους γιους του, ο 20χρονος, το ίδιο επάγγελμα ακολουθεί. «Πήγε στη Γεωργική Σχολή στη Θεσσαλονίκη και τώρα έχει έρθει εδώ και ασχολείται μαζί μου στις καλλιέργειες. Είναι δύσκολα, αλλά χωρίς αγώνα δεν συμβαίνει τίποτα στη ζωή».
http://news.kathimerini.gr/
