Τα φυτά της Μεγάλης Εβδομάδας

Στον Χριστιανισμό τα φυτά κατέχουν μια εξέχουσα θέση και συνδέονται με διάφορες γιορτές και μυστήρια της θρησκείας μας. Έτσι δεν θα μπορούσαν να λείπουν από το Άγιο Πάσχα, τη μεγαλύτερη γιορτή της Ορθοδοξίας. Η Ανάσταση του Χριστού, συμβολίζει εκτός των άλλων και την αναγέννηση της φύσης την άνοιξη.

Ξεκινώντας από το Σάββατο πριν την Μεγάλη Εβδομάδα, στη γιορτή του Λαζάρου, το έθιμο καλεί τα παιδία να διαδώσουν το θαύμα της ανάστασης του, κρατώντας στα χέρια τους καλαθάκια στολισμένα με λουλούδια που μάζεψαν τα ίδια.

Την επόμενη μέρα τη Κυριακή των Βαΐων, στη εκκλησία ο ιερέας μοιράζει φύλλα Δάφνης που συμβολίζουν τα Βάγια, δηλαδή τα φύλλα από φοίνικα που κρατούσε ο κόσμος που υποδέχτηκε τον Ιησού στα Ιεροσόλυμα.

Η σύλληψη του Χριστού, αποτελεί κομβικό σημείο μιας και είναι η αρχή των Παθών Του, έγινε στον «Κήπο της Γεσθημανής» ή αλλιώς στο «Όρος των Ελαιών» εκεί όπου είχε επιλέξει να αναπαύεται και να επικοινωνεί με τον Πατέρα Του.

Όταν ο Ιούδας πρόδωσε τον Χριστό, συνειδητοποίησε το μεγάλο αμάρτημα που διέπραξε και αυτοκτόνησε. Λέγεται πως κρεμάστηκε σε ένα δέντρο το οποίο ονομάζεται Κουτσουπιά (Cercis siliquastrum). Πολλοί στις μέρες μας, για αυτόν ακριβώς τον λόγο, την λένε και «δέντρο του Ιούδα».

Πριν αλλά και κατά τη διάρκεια της Σταύρωσης του Χριστού, οι Ρωμαίοι στρατιώτες του φόρεσαν ένα ακάνθινο στεφάνι που λέγετε πως προερχόταν από το φυτό παλιούρι (Paliurus spina).

Τη Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ γίνεται ο στολισμός του Επιταφίου. Το έθιμο επιτάσσει να τον στολίζουν οι ενορίτες κάθε εκκλησίας με πολλά λουλούδια, όσο το δυνατόν πιο αρωματικά. Παλιά τον στόλιζαν όλο το βράδυ νεαρές γυναίκες, με αγριολούλουδα και άνθη που είχαν συγκεντρώσει από τις αυλές των σπιτιών τους. Αυτό γίνεται ακόμη και σήμερα σε χωριά και μικρές ενορίες, ενώ στις μεγάλες πόλεις πλέον τον στολισμό τον αναλαμβάνουν επαγγελματίες ανθοδέτες με αποτελέσματα ομολογουμένως πολύ εντυπωσιακά.

Οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται είναι πολλές ανάλογα με το υλικό που είναι κατασκευασμένος ο σκελετός του επιταφίου (π.χ. σίδηρο ή ξύλο). Κάποιες από αυτές είναι το δέσιμο, το κάρφωμα με οδοντογλυφίδα σε φελιζόλ (ενδείκνυται μόνο για άνθη πολύ ανθεκτικά όπως το γαρίφαλο κ.α.), στερέωση σε ανθοκομικό αφρό (για φυτά πιο ευαίσθητα όπως το λίλιο κ.α.) και τέλος μια ιδιαίτερη μέθοδος όπου σχηματίζουν διάφορες εικόνες και σύμβολα πάνω σε φελιζόλ κολλώντας ένα ένα πέταλο κυρίως από γαρίφαλα διαφόρων χρωμάτων.

Σχεδόν από κανένα επιτάφιο δεν λείπουν οι βιολέτες λόγο του εξαιρετικού αρώματος τους που είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το συγκεκριμένο έθιμο, είτε σε γιρλάντες (περασμένα τα άνθη σε κλωστή), είτε σκορπισμένες πάνω στη επιφάνεια του επιταφίου. Τα πιο συνηθισμένα λουλούδια που χρησιμοποιούνται για τον στολισμό του είναι το γαρίφαλο, η βιολέτα, οι μαργαρίτες, τα τριαντάφυλλα, οι πασχαλιές, η γυψοφίλη (Baby’s Breath) και κυρίως σε συνθέσεις οι ορχιδέες, οι γλαδιόλες, η ίριδα, το ανθούριο, το λίλιο, η φτέρη κ.α.

Η Πασσιφλώρα ή Ρολογιά, όπως είναι γνωστή στην χώρα μας, είναι ένα φυτό το οποίο λέγετε πως το βρήκαν ιεραπόστολοι και το ονόμασαν Passionflower δηλαδή λουλούδι των Παθών. Το χρώμα του που είναι άσπρο και μπλε λέγεται πως συμβολίζει την αγνότητα του ουρανού και τα λευκά του πέταλα συμβολίζουν τους αποστόλους εκτός φυσικά από τον Ιούδα. Η μοβ κορόνα που εμφανίζεται στο εσωτερικό του άνθους συμβολίζει το αγκάθινο στεφάνι, οι πέντε στήμονες του φυτού τις πληγές του Ιησού και τα τρία καφέ στίγματα συμβολίζουν τα καρφιά της σταύρωσής Του.

Τέλος, η γνωστή μας Πασχαλιά ή Σύριγγα , η οποία λέγεται πως η Παναγία καταβεβλημένη από την είδηση της Σταύρωσης του Υιού της, ξάπλωσε κάτω από ένα δέντρο που δεν άνθιζε ποτέ! Αυτό για να την σκεπάσει, τίναξε τα φύλλα του επάνω της και όταν Αυτή ξύπνησε και το είδε, το ευλόγησε και άνθησε για πρώτη φορά και έτσι πήρε το όνομα Πασχαλιά και ανθίζει την περίοδο του Πάσχα.

Μαρία Πρίσκα

Τεχν. Γεωπόνος – Αρχιτέκτονας Τοπίου